Bush en Blair en het veld van eer

[p. 78]

We zijn belazerd

De oorlog tegen Saddam Hoessein is voorbij en iedereen doet net of hij al is vergeten waarom die volgens de Verenigde Staten en Groot-Brittannië met alle geweld moest worden gevoerd. Ook in Nederland wordt het achteraf zo voorgesteld dat Washington en Londen, diep begaan met het trieste lot van de Iraakse bevolking, uit humanitair idealisme naar de wapens grepen. Maar de Amerikaanse onderminister van Defensie Paul Wolfowitz zei vorige week in een vraaggesprek met het blad Vanity Fair dat zijn regering ‘om bureaucratische redenen’ het accent heeft gelegd op de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak. Het was de enige reden waarover de verdeelde regering het eens kon worden. De echte rechtvaardiging van de oorlog lag volgens Wolfowitz in de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Saoedi-Arabië, zodra Saddam Hoessein zou zijn verwijderd.

Meer dan een jaar hebben de Amerikaanse president George W. Bush en de Britse premier Tony Blair betoogd dat Irak niet alleen beschikte over massavernietigingswapens, maar ook over de wil en mogelijkheden om die tegen andere landen, met name de Verenigde Staten, te gebruiken. Zó urgent was deze dreiging dat het onverantwoord was de wapeninspectieteams van de Verenigde Naties meer tijd te gunnen om te controleren of Saddam Hoessein zich inderdaad had gehouden aan de verplichtingen die hem in resoluties van de Veiligheidsraad waren opgelegd. Dát was het argument op grond waarvan Bush de eenzijdige Anglo-Amerikaanse aanval in maart rechtvaardigde.

[p. 79]

Zijn rivaal in de campagne voor de Republikeinse kandidatuur in 2000, senator John McCain, legde het zo mogelijk nog onomwondener uit: de president van Amerika heeft de constitutionele plicht het land te beschermen. Dat is genoeg om een oorlog te beginnen. De Verenigde Naties kan de president aan zijn laars lappen, die hebben hem niet gekozen.

De oorlog is al bijna twee maanden voorbij. Maar de bezetters hebben geen bewijs gevonden dat Irak inderdaad beschikte over massavernietigingswapens die een onmiddellijke bedreiging vormden voor de Verenigde Staten en de rest van wereld. Het speciale onderzoeksteam dat Amerika naar Irak zond om de massavernietigingswapens in kaart te brengen en te analyseren, is twee weken geleden onverrichter zake naar huis teruggekeerd. Ook van de vermeende banden tussen Saddam Hoessein en Al-Qa'ida is geen spoor gevonden.

De conclusie is onontkoombaar: wij zijn door Bush en Blair belazerd. Zij hebben de politieke en publieke opinie in eigen land en de wereld stelselmatig voorgelogen, toen zij meer dan een jaar lang beweerden over onomstotelijke bewijzen te beschikken dat Iraakse massavernietigingswapens een rechtstreekse en onmiddellijke bedreiging van de wereldvrede vormden. De overgrote meerderheid van de leden van de Veiligheidsraad twijfelde aan deze Amerikaanse voorstelling van zaken en stemde niet in met een resolutie die een oorlog tegen Irak volkenrechtelijk mogelijk zou maken. Diezelfde meerderheid heeft het gelijk volkomen aan haar zijde gehad.

Hardop durft niemand deze conclusie voor zijn rekening te nemen. Maar ze wordt wel degelijk onderkend en ze betekent een enorme klap voor het prestige van vooral de Verenigde Staten. Het staat nu immers vast dat de regering van president Bush welbewust - zie Wolfowitz’ uitspraken - heeft gelogen teneinde een oorlog te kunnen beginnen. Waarom Washington in het vervolg nog geloven als het gaat om Iran, Syrië, Noord-Korea, Libië, Frankrijk of Duitsland?

Vanzelfsprekend is in Washington het zoeken naar een zondebok al begonnen. Die is in principe al aangewezen. De inlichtingendien-

[p. 80]

sten hebben gefaald! Onder auspiciën van de CIA wordt dit nu nader onderzocht.

Tot op de dag van vandaag lekt er informatie waaruit blijkt dat er bij zowel Amerikaanse als Britse inlichtingendiensten enorme ergernis en frustratie leeft over het feit dat hun regeringen informatie over Irak hebben genegeerd of buiten proportie opgeblazen, voor zover zij al niet onder druk zijn gezet om hun berichtgeving aan te passen aan de wensen van hun oorlogszuchtige opdrachtgevers. Minister van Defensie Donald Rumsfeld zette in het Pentagon zelfs een eigen analyse-eenheid op, omdat hij de rapporten van de CIA, de DIA (Defense Intelligence Agency) en andere diensten te voorzichtig vond.

Als gevolg van de oorlog in Irak is het gevaar van massavernietigingswapens overigens niet af-, maar juist toegenomen. Dat gevaar bestaat vooral uit de aanwezigheid in de wereld van nucleaire splijtstof die niet goed wordt opgeslagen en bewaakt. Zo hebben de Amerikaanse troepen niet onmiddellijk het nucleaire afval bij de voormalige opwerkingsfabriek in Tuwaitha onder toezicht gesteld. De vrees bestaat nu dat dit al gestolen is.

Het is maar één voorbeeld van de onderschatting binnen de regering-Bush van het gegeven dat in Irak de problemen pas na de oorlog zouden beginnen.

7 juni 2003