De schadt-kiste der philosophen ende poeten
(1621)–Jan Thieullier–
Auteursrechtvrij
[pagina lxij]
| |||||||||||
Present spel
|
| Personagien. | { Peoene |
| Personagien. | { Rhetorica |
| Personagien. | { Mars |
| Personagien. | { Marcuri |
| Personagien. | { Nydt |
PEOEN.
HOe can den Grijsen tijt oock alles doen verkeeren,
Hoe sietmen deen verdruckt en d'ander groot'lijcx eeren
Hoe draeyt hier de fortuijn haer auonturich rat,
Wat brengt verduldicheyt al onuerwachten schat,
Hoe heb ick suer en soet geproeft op deser eerden;
Eerst was ick groot geacht by elck in hooger weerden,
Daer naer wert ick verdruckt duer Mars en deur den nyt
Ghekerkert en geboeyt, veruolcht met roof en stryt,
Wel veertich Iaer oft meer moest ick dit swaer Iock trecken,
Verduldich leet ick al hen plucken en begecken,
Tot dat Iupien in als my had te recht beproeft,
En dat hy sach dat ick ter doot toe was bedroeft
Doen bood hy my de hant en ded my weder rijsen:
Door t'minnaers cleyn getal, die deur sijn onderwijsen
My stelden in den stoel voor elleck een ten thoon,
En streelden my soo op dat ick weer ben soo schoon
Als ick oyt heb geweest hoe wel noch arm van hauen;
Mijn voochden sachmen meest geduerich voor mij slauen
Tot dat sy stelden op een Redenrijcke Feest,
Soo dat ick wert besocht van menich constich geest,
En menich constich werck wert my bracht en gesonden,
Vol Philosophsche leer, en Poetis vermonden,
Oock costelijck cieraet soo 'taen mijn woning blyckt,
Nu ist oock meer dan tijt dat elck sijn loning stryckt
Hier om wil ick terstont mijn Moeder gaen besoecken,
Dat sy Marcuri sent, tot my met een vercloecken
Dat hy de tyding draecht aen die prijs weerdich sijn,
Dat elck op dach een vur, en seker plaets verschijn
Om den verdienden loon van mijnder hant t'ontfangen.
Vrou Moeder sijt ghy daer? naer v stont mijn verlangen
De Goden senden v hier Iuyst tot mynder baet.
[pagina lxiij]
RHETORICA
Wat ist mijn Lieue Kint waer op schaft ghy hier raet
Oft is v iet misdaen? nochtans ghy schijnt vol vreuchden;
PEONE.
Ghy moet my Ionnen weer v moederlycke deuchden,
V is genoech bekent hoe ghy my corts bystont
Als deur Marcuri wys myn Caerten ghy wt sont
Door 'tgansche Nederlant om Constenaers te locken:
Soo dat v Nimphen som quaemen tot my getrocken
Ontsiende cost noch moeyt om winnen den Lourier,
En dit is nu gele-en al bet dan maenden vier,
Het is dan meer als tyt om elck naer recht te loonen
Dus sent Marcuri wt tot daerse elleck woonen
Op dat hy tyding draech hoe't oordeel is ten end,
En dat elck om sijn prijs hier seluer coem oft send
Dits Moeder mijn versoeck wilt my behulpich wesen.
RHETORICA
Lief Dochter uwen lust can ick seer licht genesen,
Soo ghy voorsekert weet dat elck goet recht geschiet,
En dat Tuonnis wt Ionst en is gewesen niet
Op datmen op v eer doch niet en weet te spreken,
En dat ghy niet en vaert soo 't elders is gebleken
Op Camers meer als een daer 't recht wert crom gemaeckt,
Op dat g'in plaets van eer aen groote schand en raeckt
Dit ist dat ick v wil voor al nu sterck belasten.
PEOENE
O neen Vrou Moeder, 'khebt soo laeten onder tasten
Van mannen rijp van raet in ons Naerburge ste-en,
Ick hoop dat elleck met goet recht sal sijn te vre-en
Ick ken my onbevleckt van haet oft eenich voordeel.
RHETORICA
Soo ghy dat seker sijt, soo vaert voorts met v oordeel
Marcuri sal ick v terstont gaen senden by.
PEOENE
Daer comt den bloet hont Mars och och waer vlieden wy?
Hy schijnt vol helschen Gloet.
[pagina lxiiij]
MARS
Wat is hier weer op handen,
Wat willen weer dees wijfs aenrechten in dees landen,
K'versmacht v in v bloet, oft legh v vast gheboyt
Soo ghy met v voortstel noch langh dees landen moyt,
V lichte guijggelry sal ick haest doen verdwijnen.
NYDT
En v tyt quistery sal ick soo helpen pijnen
Dat als slooren mismaeckt ghy noch sult sijn bespot.
MARS
Flox packtse beyde me setse in Cerbrus cot,
Op datse vanden domp en stanck daer mogen sticken.
RHETORICA
Ghy vreeden bloethont Mars wat compt ghy hier verclicken
Ten wort doch van Iupien verdraegen nimmermeer.
MARS
Wat vraech ick naer Iupien, ben ick geen Godt oft Heer
Dat hy den Hemel dwingt, ick mach, en sal oock willen.
MARCVRY
Wel Mars, wel hoe, wats dit, hoe wat sijn dat voor grillen,
Ghy vrouwen crachter boos flox laet dees Nimphen gaen.
MARS
Ghy poppen cramer loos wat doet ghy mij vermaen
Wie ist die ghy gebiet v meerder oft v minder?
MARCVRY
Myn Vader v gebiet, dat ghy het minste hinder
Dees Nimphen niet en doet ghy roekeloosen ghast,
Ter wijl ghy selfs noch sit in Ianus Tempel vast,
Al ist dat hier den tyt d'bestant schier bringt ten enden
De Goden, en den tijt die connent soo wel wenden
Dat vrede blijft int lant daer oorlooch schijnt gesaeyt;
Den harsten storm oft wint t'geswindste wel omdraeyt,
Hierom hout v gerust sonder tijt te versnoepen
En comt oock niet meer hier g'en syter eerst geroepen.
[pagina lxv]
MARS
Sal ick dees spotterny noch langer hier verdragen,
Sult ghy my Simpsons cracht noch soecken af te sagen,
Ghy vrouwelyck gebroet ghy kinderlycke Iacht.
Ontsiedy niet myn vraeck? ontsiedy niet mijn macht?
Ontsietdy niet mijn sweert mijn blaecken en mijn stormen?
Wat sijt ghy doch by? als schrapsel oft eert wormen,
Ick die doen beuen can den ganschen eerden cloot,
Ick die de eerd betre met voeten swaer als loot,
Ick die Ceres benleck met bloet sonder vernoegen,
Ick dit de leen op een als haerinck dicht can voegen,
Ick diet al bringh te niet ja pracht en monergij:
Wordt ick hier niet ontsien van dese popery?
Waer is mijn oude cracht wie heeft my ooyt bedwonghen.
MARCVRY
Mars seght al dat ghy wilt dees vrou met haerder tonghen
Bedrijft meer wonders hier als ghy oyt hebt gedaen,
Als v herlegers trots tegens den anderen staen,
En dat bloet inden cop opt hoochste is gheclommen,
En dat niemant (soot schijnt) v bulderen can ontcommen,
Dan comt die vroede tongh van dese reyne maecht
Door cracht van dees mijn roey, en v gespuys verjaecht
Soo datmen niet en weet van oproer gans te spreken.
Soo langh die werelt staet sal haer geen macht ontbreken
Om v sweert en v hant te houden inden strick:
Hierom vertreckt van hier met allen v beschick
Tot op een ander tyt als ghy hier wort ontboden
Het is gesloten soo by al de hemel Goden.
MARS
Vertrecken sal ick Ia voor eenen corten tijt,
Maer quellen ander volck met moort en swaren strijt:
En sweer by desen cop al gaen ick elders henen,
Dat allen dit getrots sal springen voor haer schenen,
Ick salt gedincken vast Ia tot des werelts ent,
En bringen haer, en d'lant int d'uyterste ellent,
Ick sweer ghy sult noch sien wat haer de tongh sal baten.
[pagina lxvj]
RHETORICA
Ia Mars ghy sult al doen dat v wort toegelaten
Al van des Hemels raet en d'opperste Iupien.
NYDT
Ick sweer dat ick sal soo in v Caert gaen sien
En spotten met v Const en allen v gekneter,
Dat t'volck v achten sal veel minder dan een sleter,
Ick sweer ick rocken sal voor v noch aerdich spel
MARCVRY
Vliet naet den Helschen poel ghy out verrompelt vel,
Het onuerstandich volck dat cont ghy licht verdoouen,
Maer redenrijcke Lien die souden v geloouen?
Ba Ia ghy sieter naer gen wort hier niet geureest,
Ga naar margenoot+ In Nederlant leeft al te menich constich Geest.
Rhetorica en Peoene t'saemen.
Marcurij Godt helaes hoe waeren wy te moy.
MARCVRY
Hout ghy de Goden niet sorchvuldich voor de goy.
RHETORICA
Och Ia win trouwen Heer maer sijn grimmich aencomen
Dat de ons metter haest voor sijn gewelt verschromen,
En oock d'mismaeckt ghesicht van den veruloeckten nydt.
PEONE.
V ouer snelle comst, die maeckten ons verblydt
Dus is de wond gesalft die ons Mars socht te geuen.
MARCVRY
Tot uwen dienst schoon Nimph' com ick hier neer gedreuen
Wat boetschap moet ick doen wat ist dat v behaecht?
PEOEN
Dat ghy int Brussels pleyn en t'Antwerp tydingh draecht
Eerst aen den Mari-crans de Moeder Godts ter eeren,
Seght dat met Prijsen wy hen Lof comen vermeeren:
Seght oock de Violier, Goublom, en Olyftacken
[pagina lxvij]
Dat sy die naer den prijs langh hebben sitten snaecken
Die comen hier ontfaen van mijnder eygen hant.
RHETORICA
Seght dat gesleten is van menich rijp verstant
Sonder gonst oft afjonst int minste te gebruijcken.
MARCVRY
Soo wil ick dan terstont mijn wiecken gaen ontluycken
Om vuijten mijnen last want tis soo mijn mannier.
Peone en Rhetorica tsaemen.
Doet soo wy comen v daer naer weer vinden hier.
Pavse
MARCVRY
Waer mach Rhetorica met de Peoen nu wesen,
Op dat ick hunnen lust volcomen moecht genesen
Want mijnen last heb ick volbrocht tot hunder baet.
MARS
Hier staet den guijgel Godt al weder op de laet,
Ick dinck den schalck soeckt noch een herce te vercrachten:
MARCVRY
En hoe naer suechte ghy by Venus te vernachten
Op dat den mancken smit v weer vangh in sijn net?
MARS
En hoe naer soecht ghy hier Admetus ossen vet,
Te stelen wt de wey oft een schoon pert te preeuwen:
En Venus gordel oock t'ontdragen sonder schreeuwen,
Oft stelt Vulcaen sijn tangh al is hy daer ontrent;
Ghy meucht my wel besien ghy sijter voor bekent.
MARCVRY
Wel schuylter noch iet meer?
MARS
Iaet meer als ick can seggen,
Neptunus drytant me die con ghy hem ontleggen,
[pagina lxviij]
En den pylcoker van Appol met sijnen boogh,
En dan vry noch al bet t'waer schade dat ick loogh
V eygen Vaders staef, v Moeyr en Susters hemden
Als sy hun in het bat schoon wasten ende kemden.
MARCVRY.
Weel hebt ghy nu volseyt?
MARS
Gaet nu slechts daer me hen.
MARCVRY
En t'fraeytste stuck van al dat laet ghy inde pen,
Ick stal v t'sweert wt schee waer me wout ghy doen vechten?
Siet, hoe mij schalckheyt licht v trotsen can beslechten;
Hy schaemden hem dit feyt, daerom bleeft inden hoeck.
K'segh noch dan den Cadus v wapens is te cloeck,
En hoe ghy muert oft cnuert, stampt, tiert at cont Gebeeren,
De Redenrijcke tongh sal v noch soo af smeeren,
Dat als den hooghen moet door armoy is gheblust.
Vre, recht, en Redenrijck wel leuen sal gherust.
MARS
O spottaert g'hebbet nu gheheelyck op v cracht,
Ick laet nu toe dat ghy een weynich vooren lacht,
Ick sal v Redenrijck, recht en vre noch soo duymen.
Al houd ick my wat stil dinckt vry k'lich, op mijn luijmen.
MARCVRY
Luymt te deegh en alles bespiet
Tegens myn vaer en mueghdy niet.
RHETORICA
Alles is nu wel gedaen,
Siet daer comt Marcuri aen
My lust om hem toe te sprecken.
MARCVRY
Wyse Nimphe v beuel
Is beschickt sonder wtstel
Hier en sal geen vreucht ghebreken.
[pagina lxix]
Den Maria-crans vermaert
Met haer Broeders is vergaert
Om v hertelijck te groeten
En met minnelyck verbont
Soeken sy tot alder stont
V met weer-liefd te ontmoeten
D' Lantiuweelsche Violier,
Met de Goutbloem goedertier,
En het Taxken van Olyuen;
Comen oock strax ten voorschijn,
Siet eens om kijck waer sy sijn
K'wensch v t'samen te beclijuen.
PEOEN
Wilcom Susters al ghelijck
Siet ons moeder Redenryck
Tot mijn hulp heeft haer vermindert
Om te staen ouer t'oordeel,
Dat duer onrecht oft voordeel.
Niemant en sou sijn verhindert.
Hoort dan toe Susters bemint
Wie de Prijsen heeft verdint,
Mercuri wilt dit eens lesen;
Want tis meer een manlijck werck,
Alst is van een maecht onsterck,
Ghy sijt toch een Bood gepresen.
MARCVRY.
Mits het werck redelyck is,
Edel Nimphen teer en fris
Wort dit licht van my bedreuen;
Omstaenders ick bid wt Ionst,
Dat ter liefden vande Const
Ider wat ghehoor wil geuen.
- margenoot+
- Nydt grimmẽde binnen.