De schadt-kiste der philosophen ende poeten

[p. 304]

Refereyn.

OP dat ick mach te recht en leuendigh vertellen
Den genen die hun roem en eer in valsheyd stellen
Waer door den meesten loff op Aerd te krijgen is,
Wilt my Mnemosyne gestadelijck versellen,
En door v docht'ren hulp versterckt mijn g'heugenis.
Veel onberaden volck betrouwt soo vast en wis
Op hun verheuen luck door uytkomst van de daden
d'Een Landen winnen prijst (hoe wel in alles mis)
En d'ander door Arghlist sijn vyand te beschaden:
Som door een zuijnigheyd de kist met schatten laden,
Soo waent dan elck door 'tsijn' te tre'en tot hoogen Loff,
Doch vrijlick ist gewant, en niet dan ydel raden,
Want schatten, volck, en Land is alles schaeu'w en stoff:
Maer 'tschuijlt hier in, ô Mens, ja in dees groenen hoff,
,,'t Verwinnen van zich selfs waer toe men is genegen,
,,Tzy dan tot hoerdery, of and're sonden groff,
Hier door is d'hooghsten loff ter wereld oyt verkregen.

WAt de genegentheyt betreft, die neemt haer mogen
Meest-tijds en eerst voor all uyt het gesicht der oogen
En door de oogh in't hert sy voor-glijd, daer sy plant
Haer zetel. Siet van daer komt voort al 'sMenschen poogen
Dit poogen is een lust, die oock de siel vermant
Wie dan sich tegen dees, als teghen sijn vyandt
Stelt, worstelt ende kampt; soo dat hy in't verwinnen
De sterckst beuonden word, dees komt toe lof voor schand,
Heyl, zege, voor verlies. Nu laet ons eens beginnen
Bewijs te halen voort. Wegh Paris met v minnen,
Maeckt Alexandro plaets, die nae 'tverw'ren van
Darium, met sijn Heyr, oock soo verwan sijn zinnen
Dat hy 'tgeuangen Vrouw-volck niet woud' aensien, dan
Alleene door 'tgehoor. O! die soo winnen kan,
En door des Redens-heyr staen alle boosheyd tegen
Die wind een dobb'le strijd, dat's 'tvleys en loffs gespan.
Hier door is d'hooghsten loff ter wereld oyt verkregen.

[p. 305]

 

VAn vyanden verwonnen t'hebben word gepresen

 

⁺ Den stouten Hercules, die 'tgantse Rond deed vreesen,

 

Doch d'een'ge loff bestond int 't temmen vande wil

 

Dit doel heeft hy gemist, door Omphale bewesen.

 

Maer Scipio heeft bat verwonnen dese gril,

 

En door des Redens Toom heeft hy gehouden stil,

 

Oock kort geteugelt al dat quetsen kond' of schenden.

 

⁺ Paulus AEmilius had lieuer groot geschil

 

Met al sijn lusten, dan 'thert tot de schatten wenden,

 

Die tot 'tgemeen behoorden, dies hy lieuer senden,

 

Woud' alle Rooff en buijt aen den Roomsen Senaet,

 

Dan halen op den hals een vlecksken vol ellenden.

 

In desen ring oock den Epaminondas staet,

 

Die allesins verwan 'svlees-lust tot eygen baet

 

Waer door op hem gevloeyt is 'sloffs gewenste seden,

 

Mits door 't verwinnen van sich selfs herts-tochten quaet.

 

Hier door is d'hooghsten loff ter wereld oyt verkregen.

+ Seneca in Epist.

+ Plutarch: in vita eius

Prince.

VEel Princen woorden hoogh beroemt door het betoomen
Van Volk'ren; hebben oock daer door veel lofs bekomen;
Doch niemand meerder loffs verkreegh, dan die door strijd
Sich seluen had betemt, en 'thert, dat ingenomen
Was met begeerlijcheyd, wraeck, heb-lust ofte nijd
⁺ Gesuyuert had; gelijck de schrijuer vast belijd,
Dat geenigh Prins (hoe trots) so veel lofs heeft genoten
Als Masanissa, die sijns leuens lange tijdt
Ghestreden hebbende met die hem te verstooten
Sochten, oock stadigh streed met 'tgene voort gesproten
Komt door de oogh uyt 'thert, en noch, verwinnaer bleeff
Des winnaers Iasons loff en Thesei is verschoten
Door het verwinnen van veel volck, en 'tslecht gestreeff,
⁺ Tegen de prickel-tocht, dies oock den dichter schreeff
Hun kroon hier door verswaeckt te sijn. Des is gelegen
De Roem-krans in sich selfs verwinnen (door gez weef)
Hier door is d'hooghsten loff ter wereld oyt verkregen.

 

 

Liefd Boven Al.

Oeff'ning leer v.

+ Liuius.

+ Homerus.