Logo DBNL
Alle werken (1969)

Alle werken

(1969)–Mattheus Gansneb Tengnagel–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Aemsterdamsche Lindebladen.

 
Aemsterdamsche Lindebladen,
 
Wien 't hesperisch groen bezweek,2
 
Guntme, dat ik, door genaden,
 
Met uw' heyligheid wat spreek!
5
'k Ben bedroeft. Mijn ziel zou 't tuigen.
 
'k Schrei, en krop mijn traenen in.
 
't Sterven kan de dood niet buigen,
 
Dien ik boven 't leven min.
 
 
 
'k Min de dood: maer, laes! verlooren.9
10
'k Volg 'er smekend dag, en nacht:
 
Maerze vlught, en stopt 'er ooren
 
Voor de naerheid van mijn klagt:
 
Daerom koom ik u toeschieten,
 
Troostelijke Lindelaen,
15
Om mijn traenen uit te gieten,
 
En te stremmen in uw'blaên.
 
 
 
Vangtze! vangtze! strekt medoogen
 
Tot dit hart, dat in een vloed
 
Van zijn traenen moet verdrogen,
20
Door onlesselijke gloed!
 
Ik beken, 't zou wonder wezen,
 
Dat ik, in een baere zee,22
 
Vuur, en vonken had te vreezen,
 
Dien het water nimmer lee.
25
Oei! hoe snerpen my mijn zuchten?
 
Dat 's de blaker, die my brand;
 
Dat 's de brand, die my doet vlugten,
 
Met een zwoegend' ingewant,
 
Tot uw' heul, mijn luwe haven,
30
Daer mijn droefheid neemt een end;
 
Daer mijn bangheid zich zal laven
 
Met de koelte van uw' lent.
 
 
 
Of zijt gy beducht voor traenen,
 
Dat uw' frisch, en jeugdig groen
35
Licht tot quijnen zou vermanen?
 
Wilt dat nimmermeer vermôen.
 
't Is wel waer, het zout strijt teghen
 
't Loof, en doet 'er groen te niet:
 
Maer dit zal zich niet verleghen39
40
Quaed te doen, daer 't goed gheschiet.
 
 
 
Zijt gerust, mijn Lindebladen.
 
'k Zweer, u zal geen leet geschien.
 
Schoon mijn schreien u wou schaden,
 
't Zuchten zal 't wel haest verbiên:
45
't Zuchten zal, met dappre vlaeghen,
 
Vliegen door uw' telgen heên,
 
En de traenen zoo verjagen,
 
Dat uw' groen zal zijn te vreên.
 
Wilt mijn hoop toch niet verkorten!
50
Hout uw' lieve blaedjens by!
 
Want ik kanze nergens storten,
 
Ofze kruipen weer tot my.
 
Hoe nae vreestge, datwe t'zaemen53
 
Zullen spannen tot uw' schae?
55
Neen, o neen! ik zou my schaemen;
 
't Ging mijn dankbaerheid te nae,
 
 
 
Dien ik aen u zal betonen.
 
Troost my toch in deezen rou!
 
d' Hemel zal 't u meê beloonen,
60
Die geen deugd vergeten zou.
 
Laet daer op uw' takjens buigen.
 
Trotse gevels, die hier staen,
 
Luistert toe, en weest getuigen,
 
Hoe ik leev' met deeze blaên.
 
 
65
Heilig groen, ik moet gaen treuren.
 
't Treuren is u wel bewust.
 
Waerom 't treuren moet gebeuren
 
Zultge smaeken, zoo 't u lust.
 
'k Word belogen. Wie kan 't keeren?
70
Niemand! Niemand, van die 't doet.
 
Dat 's te laet. Het mag hem deeren,
 
En ook my, die 't lijden moet.
 
'k Moet het lijden; maer hoe gaeren
 
Kuntge lichtelijk vermoén:
75
En die 't nochtans wedervaren
 
Kunnen zelden voordeel doen,
 
Als met zwijgen! Zwijgen! Zwijgen!
 
Want de waerheid valt te schrael,
 
Daer een ieder 't oor laet zijgen
80
Naer vervloekte logentael.
 
 
 
Holla! 'k Mis. De toom ontschootme.
 
'k Liep daer vry wat buiten 't spoor.
 
'k Heb berou. Het woord ontvloodme.
 
Daer 's noch wel een red'lijk oor,
85
Daer geen logen in zou tuiten,85
 
Of het zou, om 't tegendeel,
 
't Ondier in het bijten stuiten:
 
Maer ik vonze, laes! Niet veel.
 
 
 
Weinig zijnze, die de waerheid
90
Koestren in een warme schoot.
 
Weinig, die de waerheids klaerheid,
 
Schoon zy 't weten, stellen bloot,
 
Als 't hen kittelt 't geen zy hooren;
 
En dit kittelt ieder een.
95
Tedre blaedjens, jonggebooren,
 
Weest met deezen nooit gemeen!
 
Weest oprecht! Aenhoort mijn klagten!
 
Troost mijn zucht, en wischt mijn traen,
 
Dien ik nu by dag, by nachten
100
Zal vertrouwen in uw' laen!
 
Hemel zijt 'er toch genegen,
 
Om de deugd, dien zy my doen!
 
Spaer geen zonneschijn op regen,
 
Die haer wasdom weeldig voên!
 
 
105
Groeit, en bloeidt, en spreit uw' telgen
 
Wijd, en zijd. Uw' schaduw geeft106
 
Hen, die zich aen valscheid belgen,
 
Zoo 't hun hooft van noode heeft,
 
Als hun zinnen zich vermaeken
110
Onder uw' meewaerig loof,
 
Op dat Titan aen zijn blaeken111
 
't Blanke vel niet doem ten roof.
 
 
 
Maer ontrukt uw' koele lommer,113
 
Als zijn vuur op 't vinnigst braed,
115
Hen, die, zonder leet, oft kommer,
 
Oirsprong zijn van dit mijn quaed;
 
En ook al die 't voedsel geven.
 
Goude Febus brand, en blaek118
 
Al hun aenschijn, datze leven119
120
Zelf den mooren tot vermaek:
 
Zoo mag ieder een hen kennen.
 
Of raed uw' bezet gemoed
 
Datmen zich behoort te wennen
 
't Quaed te straffen door het goed?
125
'k Ben te vrede. 'k Zal u luistren;
 
Ja volvoeren uw' vermaen:
 
Maer uw' Zusters licht te duistren127
 
Staet my veel te qualijk aen.
 
 
 
En dat doenze, door 't verdichten
130
Van d'onkuische* Maeneschijn;130
 
Daerze my, laes! meê betichten.
 
't Is, (God beter!) wel een pijn;
 
En het moeit mijn vry geweten:
 
Maer dit strekt my weer tot baet,
135
Dat ik slechs zoo word geheten,
 
Nu ik weet niet voert de daed.136
 
 
 
Hoe waer 't mog'lijk, dat mijn veder
 
Soo wildweiich vliegen zou138
 
In dat liefelijke weder,
140
Dat ons streelde, toen die Vrou140
 
Zoo ondankbaer wierd ontfangen
 
Door dat schaemtelooze lied,
 
Dat het sneeu van bei'er wangen
 
In het kuische purper stiet?144
145
't Is niet mog'lijk; want ik miste145
 
Nimmer plaets in haer gedacht,
 
Toen ik vaek mijn tijd verquiste
 
Door het leven van de jagt:
 
Toen mijn brakken yvrig zochten,149
150
En het haesje raekte roer,150
 
Dat de winden zuiver brogten,151
 
Zonder scheuren: toen het loer152
 
 
 
Listig lokte op mijn handen
 
d' Havik, die den slimmen quak154
155
Zoo voorzichtig aen kon randen,
 
Datze sneefde, schoonze stak
 
Met'er neb, en sloeg met wieken:157
 
Toen de leepe legerhond
 
't Duikend veldhoen op kon rieken,
160
't Geen hy onbeweeglijk stond:
 
 
 
Toen mijn quakkelbeentje vrijde161
 
't Snel gehoor van 't heete beest;
 
'k Zet zijn doofheid nu ter zijde,163
 
Is hy immer doof geweest:
165
Toen ik in de herrebst paste
 
Op het onbarmhartig net,
 
Dat zoo menigh vink verraste:
 
Toen 't konijntje, door het fret,
 
Wierd gejaegt in stille builen:169
170
Toen ik, door verborgen list,
 
't Visjen, daer het plag te schuilen
 
Onder 't kroost, te krijgen wist:
 
Toen mijn strikje snoeken strikte:
 
Toen het kurrik op de beek
175
't Kleinste baersjen wel verklikte,
 
Dat 'er in mijn schakel streek:176
 
 
 
Toenwe 't snepnet liepen schuiven:177
 
Toen mijn snaphaen reuk'loos schoot178
 
Jong Jans eenden, Japiks duiven,
180
Dat het Gelders recht verboot:180
 
Toenwe 't eiernest bespronghen,
 
Als de kivit kivit riep;
 
En mijn boeken jongen, jongen,
 
Die noch meenden dat ick sliep:
 
 
185
Maerze misten in'er meenen,
 
Want ik was voor zonneschijn
 
Met mijn spitsen op de beenen,187
 
Die al meê niet murrew zijn
 
Door 't gestadig letterjagen;
190
Hoewel dat'er menig treed,
 
Die de brieven by zich dragen:
 
Van geleertheid, datje 't weet.
 
Dus geviel ick steets 'er zinnen.193
 
Zou ik haer nu in 't verdriet
195
Helpen, die my plag te minnen?
 
Neen! Apollo, denk dat niet.
 
'k Hou'er veel te veel in waerden:
 
Of ick moest, door ongeduld
 
Om onwetendheid, veraerden;199
200
En dat is mijn eige schuld.
 
 
 
'k Heb dat niemand ooit te wijten.
 
Niemand is van mijn verzuim
 
Oirzaek. Niemand zal 't ook spijten,
 
Als mijn letterschuwe luim.
205
'k Storte nimmermeer gebeden,
 
Dan voor 't outer van Diaen:
 
En zy neigde naer mijn reden:
 
Deeze neiging deê my gaen.
 
 
 
Maer had ik mijn beê gedreven
210
's Morgens vroeg naer uwen troon!210
 
Zie noch voorje schreeude Steven211
 
Tot zijn zusters oudste zoon,
 
(En hy stak vast tot zijn ooren
 
Op het loopveld in een sloot)214
215
Of je zult in 't veen versmooren,
 
En nu is het noch geen nood.
 
'k Mag meê noch wat voorme kijken
 
Nu Fortuin noch tuiten bied;218
 
Daetlijk gaetze heenen strijken,
220
En van after lijdze niet220
 
Dat m'er grijp. O! Wijsheids vader,221
 
Wijze Febus, Jupijns kind,222
 
Koom in plaets van Febe naeder,
 
Toon dat gy my meê bemint!
 
 
225
'k Meen voortaen de jagt te staeken,
 
En mijn gansch gestoorde tijd
 
Door verbeetring goed te maeken,
 
Zoo 't uw' goedheid gunstig lijd.
 
Ly het gunstig! Stort uw' droppen!
230
'k Wachtze onder aen de voet
 
Van de hemelhooge toppen,
 
Daer de wijsheid word gevoed.
 
 
 
Zet uw' ruime sluizen open:
 
Laet het Goddelijke vocht
235
Toch met volle sprongen lopen
 
Langs mijn aenzicht uit de locht!
 
Meet met maeten hoog van peg'len,237
 
Als ik eens het rijmen huw
 
Aen de loop van lange reg'len,
240
Of een ieder is'er schuw!
 
Let hier niet op t schamel spreken!
 
Let slechs hoe ootmoedig dat
 
Dees bedroefde ziel koomt smeken,
 
Die nooit in uw' Tempel trad
245
Met een lauwerspruit, oft raven:245
 
Maer gestadig ging ter steê,
 
Daer uw' Zuster zich liet laven
 
Met het *zweet van eenig re!
 
 
 
Zal mijn karmen u bewegen?
250
Ja, och! Ja. Ik steun te vast
 
Op de stut van Vaders zegen.
 
'k Noem u Vader, zoo 't my past:
 
Past het niet, zoo help my gaeren
 
Als een armen vreemdeling.
255
Waer 's uw' lier? t Sa! Stel'er snaeren,
 
't Is op 't tipje dat ik zing.256
 
 
 
Zacht wat! eer gy op zult heffen,
 
Moet ik niet naer billijkheid
 
't Lindeloof met vreugde treffen,
260
't Geen ik, leider! heb beschreit,
 
En met traenen overgoten?
 
Zou ik niet! ik heb 't belooft:
 
Anders word ik weer verstoten,
 
En van al mijn lust berooft.
265
Holla! 'k schrik. Mijn beenen zwenken,
 
Als ik op die droefenis,
 
En verdriet begin te denken,
 
Dat noch naeu geweken is.
 
Wis ik wil mijn schuld betalen.
270
Hoe! ik ben ook zellef graeg
 
Om mijn hart eens op te halen,
 
't Geen naeu heugt een blijde vlaeg.
 
 
 
Wech dan met het trekkebeenen.
 
'k Ben op dit banket belust.
275
'k Wil mijn lust niet langer speenen.
 
Och! daer word ik weer ontrust.
 
'k Zorg Diane zal 't zich belgen,
 
Dat ik zulken vreugd betoon,
 
Onder 't groen van deeze telgen,
280
Wantze is het niet gewoon.
 
 
 
Z' is gewoon dat ik mijn leven,
 
Vreugd, en vryheid haer op draeg.
 
Ook zoo zal 't 'er wonder geven,
 
Dat ik niet eens koom, en klaeg
285
Van al 't geen my is verschenen.
 
Goede Vader, durfd' ik maer,
 
'k Zeide ga voor my eens heenen,
 
Want uw' aenzien gelt by haer.
 
Wiltge? 'k Zal uw' lier bewaeren
290
Zoo lang totge wederkeert.
 
'k Zweer niet een van al de snaeren
 
Zal ontstelt zijn, of bezeert.
 
Ga slechs heen. Ai! wacht het wachten.
 
(Zoekze niet, z' is wel bewaert)
295
Zeg haer, die mijn onlust bragten,
 
Wieze zijn, en hoe van aert.
 
 
 
Maer voor allen sla niet over,
 
Daer mijn moeilijk oog op mikt,
 
Tantalus dien snoden grover,299
300
Die 't geheym der Goôn verklikt.
 
Deese darde dapper drijven,301
 
Daer mijn Damon was ter steê302
 
Dat ik meester waer van 't schrijven,303
 
Dat uw' Zuster schaemen deê.
305
Laet zijn logen waerlijk pronken;
 
En ontkleed zijn valsche zin.
 
Zet hem, als Sileen, dan droncken
 
Op zijn dronken Ezelin.
 
Die den dronkaerd dronke volgen
310
Kentge meê. Verbeeld hun doen.
 
Toon dat gy hen zijt verbolgen;
 
Want hun schuld verwekt mijn zoen.
 
 
 
'k Wistze zellef wel te maelen
 
Op een plaetje van papier:
315
Maer, wie 't quaed met quaed betaelen,
 
Die betaelen veel te dier
 
Met hun eigen tegenvoordeel:
 
Hierom word ik niet verkort,
 
Als ik, door Dianaes oordeel,
320
Op uw' pleit ontslagen word.
 
 
 
Dit is 't geen ik u kan zeggen.
 
Koomt u ietwes anders voor
 
Kuntge heuschlijk wederleggen.
 
Eerge gaet, hoor, hoor, ai hoor!
325
Of z'u naer den dichter vraegde,
 
Zweer vry dat ik hem niet ken;
 
Dat zijn doen my nooit behaegde;
 
En dat ik onschuldig ben.
 
Maer dat staeg mijn zinnen strekken,
330
Om (och! Kon ik slechs.) haer lof
 
Van den Hemel af te trekken,
 
En te strooien onder 't stof
 
Van de menschen. Ga nu heenen.
 
Ik ga meê met vreugd verlaên,
335
Los van traenen, zuchten, steenen,
 
Naer mijn lieve Lindeblaên.
 
 
 
Lindebladen! Lindebladen!
 
Lustig loof, dat in uw' jeugd
 
d'Aemstel, en de binnepaden
340
Van zijn grooten Dam verheugt.
 
Ik bedank u, datge dulde
 
Dat ik 't zuchten, en 't geschrei,
 
Dat mijn bange boezem vulde,
 
In uw' groente nederlei.
 
 
345
Ik bedank u, datg 'er beide
 
Zoo meêwaerig zeegt te moet;
 
Dat uw' troost nooit van 'er scheide:
 
Troost, die 't bitter schiep tot zoet;
 
Die de traenen wist te wisschen;
350
Die het zuchten deê vergaen;
 
Die de bangheid konde slissen.351
 
Ik bedank u Lindeblaên.
 
Ha! Wat mag ik toch beginnen?
 
Ik bedank 'er. Waer 's de dank?
355
Woorden zijn 't. Verdwaelde zinnen,
 
Nu, nocht al uw' leven langk,
 
(Schoon gy 't leven in kon halen,
 
Dat wel eer den Griek verliet)
 
Kuntge deeze deugd betalen,
360
Hierom, bid ik, denk het niet.
 
 
 
Zonder haer gingt gy verlooren,
 
Niemand bood u toch een hand:
 
Zonder haer moest gy versmooren
 
In uw' bangheid: en de brand,
365
Door het zuchten, deed u krenken,
 
Schoon gy in uw' traenen zwom.
 
Wie kon ooit een dank bedenken,
 
Die zoo hoogen deugd beklom?
 
 
 
Niemand. Ik beken dit gaeren;
370
Daerom zwijg ik voortaen stil.
 
Maer de schuld zal my bezwaeren,
 
Dien ik wel betaelen wil,
 
In ik konde: doch 't verlangen373
 
Hoopt dat gy, ô groen geslacht!
375
Voor voldoening zult ontfangen
 
Grooten wil, en kleinen magt.
 
Twijfel vin ik hier, nocht kommer,
 
Of uw' goedheid is te vrêen.
 
Duld nu dat ik in uw' lommer,
380
(Schoon ik my wat maek gemeen
 
Met uw' godheid) my verhandel.
 
Duld dat ik weer traenen baer,
 
Als ik in uw' groente wandel;
 
Maer geen traenen van gevaer:
 
 
385
Traenen, die van blijdschap juigen
 
Dat ik dit ontkomen ben:
 
Traenen, die mijn leven tuigen,
 
Dat nu sterven kan, noch ken:
 
Traenen, die mijn dorre wangen
390
Overvloeien: die niet fel
 
Brandend' aen mijn boezem hangen;
 
Maer die 't fel gebrande vel
 
 
 
Eerst verkoelen, dan genezen.
 
Deeze hebtge mêe van doen,
395
Of 'er noch een blad mogt wezen,
 
Dat verkort waer in zijn groen
 
Door de vloed, die my verzengde;
 
Hoewel dat ik niet geloof,
 
Dat het zilte zap zich plengde
400
Tot verwelking van uw' loof.
 
't Is zoo 't is, ge kuntze krijgen.
 
Zietze vloeien. 't Is 'er ty.
 
Scheptze. Laet uw' telgjens zijgen
 
Blijde blaedjens. Zijtge vry,
405
Laetz' u dan voor regen strekken,
 
Wantze versch zijn, en niet vuil:
 
'k Weetze zullen wasdom wekken,
 
T'wijl ik hier mijn tuiltjen tuil.
 
 
 
'k Heb nu d'oorzaek van het karmen,
410
En het kliemen u gezeit.
 
Och! Hoe sloegtg' uw' groene narmen411
 
Onbezien, door goedigheid,
 
Om de mijne! 'k Goot mijn traenen,
 
Al ze drukten, in uw' groen:
415
Maer nu koomtge lieflijk manen
 
't Geen aen my noch staet te doen.
 
 
 
Kan ooit dankbaerheid beloonen
 
Deezen weldaed, my geschiet?
 
Neen, dies zultge my verschoonen:
420
Maer verschoontme hier in niet,
 
Dat ik volle vreugd moet meten.
 
'k Heb u dit noch eens gezeit.
 
Waerom tweemael? om te weten
 
Of mijn blijdschap u vermeit.
425
'k Weet niet of mijn lust uw' zinnen
 
Lusten zullen; of uw' jeugd
 
Zich tot zulken vreugd laet vinnen,
 
Schoonze my, en meer verheugt;
 
Want 't vermaek is gansch byzonder
430
Tusschen hemel, en de aerd:
 
Daer hoort gy, hier hoor ik onder:
 
Dat zijt gy, ik dit niet waerd:
 
 
 
Nochtans zal ik my verkloeken.
 
Was mijn droefheid wellekoom,
435
Waer toe dan verlof te zoeken
 
Om mijn blijdschap, zonder toom,
 
Eens door 't veld te laeten ruisschen,
 
't Geen uw' lindeloof beschanst:
 
Veld, wiens keizers kroon, en kruissen,439
440
Ja wiens wereld gy bekranst?
 
 
 
Dit 's verlof. 'k Mag aen gaen vangen.
 
'tSa! Ruimbaen! 't zy heg, of hout,
 
Berg, of beemd by watergangen,
 
Duin, of del, ja 't haegsche woud.
445
'k Zeg, ruimbaen! Hier gelt geen kijken.445
 
'k Zweer, het zal zoo moeten zijn.
 
't Een zal met het ander wijken,
 
Zonder vrees voor Konstantijn.448
 
'k Heb gelijk. Waer toe dan 't vreezen?
450
'k Woon ter vierschaer van de reên.450
 
Laet hem hier vry voorzit wezen.
 
't Oordeel hang aen hem alleen,
 
Wien de red'nen nimmer weken.
 
Lindeblaên, vertrout het vast:
455
'k Weet hy 't recht soo recht zal spreken,
 
Als 't den rechten rechter past.
 
 
 
En het zal naer ons toe hellen,
 
Of hy schoon het voorhout streelt;
 
Of hy 't schoon voor u ging stellen;458-459
460
U, die 't gansche rond verbeelt
 
Dat zijn voorhout houd besloten.
 
Toef. Ik spreek hem zellef aen;
 
Schoon hy munt uit al de grooten,
 
Die ten hoov' rondom hem staen.
 
 
465
Wijze borst. O! Uitverkooren
 
Andre ziel van Welhems Zoon.466
 
Oog, en stem des hooggebooren.
 
Waerde perel aen zijn kroon.
 
Wakkre Huigens, die, zomwijlen
470
Ledig, naer het dichten schoot470
 
Als een star, waer naer wy zeylen,
 
Zoo 'k mag vlotten in die vloot.472
 
Zeg my eens, ik koom u vraegen,
 
Of gy 't loflijk Haegsche woud
475
Tegen 't Aemsterdamsch durft wagen?
 
'k Weet uw' deel is wel zoo oud:
 
Maerge zultme daer niet vinnen,
 
Want haer ouderdom verliest
 
't Geen de jongheid wis zal winnen,
480
Zoo g'het mijn voor beter kiest.
 
 
 
En dit kan my niet ontkomen.
 
Spreek rond uyt. Het staet aen u.
 
Hoe! Wat 's dit? Gy schijnt te schromen.
 
Zal de man, die nimmer schuw,
485
Maer met moed door dappre zaeken
 
Heenen drong, nu, ingezwicht,486
 
't Glad gelaet vol kreuken maeken
 
Om een uitspraek, al te licht?
 
 
 
Hier verflaeut mijn sterck gevoelen.
490
Neen! 't Doet niet. Hy zoeckt zich maer
 
Door het zwijgen af te spoelen
 
Van den uitspraeck; die 't misbaer
 
Zou verwekken van de linden,
 
Daer zijn lieve onnozelheed
495
't Voedzaem luchjen noch kon vinden,
 
Toen hy d'eerste windels leed.496
 
'k Val hem zeeker hier niet tegen,497
 
Maer ik geef hem groot gelijk:
 
Dan hy zalme niet bewegen
500
Dat ik ook van 't mijne wijk,
 
Schoon hy 't vonnis niet durf strijken.
 
Let 'er op, ô! Aemsterdam,
 
Mijn geboorteplaets, 't zal blijken
 
Datge 't wint, ook stam voor stam.
 
 
505
Wat zijn toch de lekkre dingen,
 
Daer het voorhout smaek in vint?
 
Luiten. Fluiten. Zinghen. Springen.
 
Vrolijk vryen voor de wind.
 
In 't gevry het minlijk prachchen.
510
't Wreede weigren van de meid.
 
Dikwijls zuchten. Dikwijls lachchen.
 
Allerhande boertigheid.
 
 
 
Leepe sullen. Slechte schalken.
 
Jonkers. Juffers. Ambachts stof.
515
Veinzers. Deinzers. Huilebalken.
 
Ouwe sne, en nieuwe snof.516
 
Likken. Slikken. Zoenen. Zabben.
 
Jankers om: wat docht ik daer?
 
'k Meen die quijlders zonder slabben,
520
Met hun vuns gepoeiert hair.
 
Dit zijn al de zoete beeten,
 
Waer het voorhout zoo van groeit;
 
Daer wy hier al meê van eeten.
 
'k Zweer! Ik word 'er toe gemoeit,524
525
'k Moet 'er meê een deel verhalen
 
Eer ik noch ten hemel vlieg:
 
Maer ik zal op niemand smaelen.
 
Dat zich niemand ook bedrieg
 
 
 
Met mijn tuiltjens uit te leggen,529
530
Schoon hy 't fijntjes klaren kan,
 
Of men zou te lichtlijk zeggen
 
Lieve vriend ghy zijt de man:
 
Doch daer was niet aen bedreven;
 
Want ik zal geen boevejagt
535
Aen mijn Lindebladen geven,
 
Weest daer zeeker op verdacht.
 
 
 
Kreeg ik zullex in de zinnen,
 
'k Zou mijn logenachtig volk
 
Zonder twijfel meê wel vinnen:
540
Dan dat smeult al in een kolk,
 
Daer 't zich zellef wel zal smooren.
 
Logens, zie 'k wel, zijn haest moe.
 
En ik magme niet weer stooren.543
 
Dit 's wat anders. Luistert toe.
545
Als de zon met purpre wangen
 
Onlanx door het westen reed;
 
Daerz' 'er vlechten, dicht behangen
 
En bemeuzelt van het zweet,
 
In het bad van Thetis baeren549
550
Zuiver spoelde, zooze plag;
 
En, om meerder te bedaeren,
 
Naer het oude leger zag,
 
 
 
Daerz' 'er matte leden strekte.
 
Naeulix was 'er glinstrend' oog
555
Uit het oog, of d' hemel wekte
 
Duizend oogen in het oog.
 
't Blaeu was heel bezaeit met starren.
 
'k Zag geen schijnsel van de maen:
 
Dan ze mogt wel elders marren;
560
En dat stondme dapper aen:
 
 
 
Want indienze zich mijn Linden
 
('k Minze nochtans) had vertoont,
 
'k Had, om zoo veel valsche vrinden,
 
My van 't wand'len wel verschoont;
565
Daer ick nu mijn lust in schepte
 
Met een engel aen mijn hand,
 
Die naeu tong, of asem repte
 
Ofze blies mijn ziel aen brand.
 
Och! Wat eerbre woordjens, lonkjens,
570
Maer geen kusjens smulden wy?
 
Oei! Ik voel noch van de vonkjens.
 
Hemel, was 't al kost voor my?
 
'k Twijfelde schier aen mijn sterven:
 
Maer het twijf'len bleef niet staen,
575
Want ik 't leven schier moest derven
 
Toenze sprak van t' huis te gaen:
 
 
 
En het moest al lijkwel wezen.
 
'k Bragt 'er daerze slaepen zou.
 
Och! Ik stak in duizend vreezen.
580
'k Wist niet of ik sterven wou,
 
Zoo besturf ik: en ik vleide
 
Evenwel noch om een zoen;
 
Dienze noch wel hallef scheide,
 
En ik hadze heel van doen.
 
 
585
Siet, ze trok'er lieve lipjens
 
Lieflijk van mijn lippen af,
 
En ik raekte naeu de tipjens.
 
Zoete zoenster, al te straf!
 
Hier meê moest ik van'er zijgen.
590
Schoon ik om de helleft bad,
 
'k Zag geen hoop van iets te krijgen.
 
'k Dreigde noch eens. Zy, zoo radd'
 
Als ze mogt, voor heên gestooten.
 
'k Volgde wel. Wat was 't? De deur,
595
Als ik quaem, was al gesloten,
 
En ik stond 'er hijgend veur:
 
Maer ik wierd noch wel te vreden
 
Met de helleft; want mijn krop
 
Mogt de zerpe zoetigheden599
600
Van de helft niet hallef op.
 
 
 
'k Ging al smaekend' langs de wegen,
 
Die met my naer huis toe gaen.
 
En juist quaem my *Damon tegen.
 
'k Schrikte, want hy deê my staen,
605
En ik had hem niet gekeken.
 
Och! Ik had zoo veel te doen
 
Met gedachten, zonder spreken,
 
Van het geenge kunt vermoên,
 
 
 
Dat ik zien, en hooren miste.
610
Hem geviel de wandelbaen,
 
Daer ik wel wat tegens twiste,
 
Maer ik moest 'er end'lijk aen.
 
Zeeker 't heeftme niet verdroten,
 
Als ik alles zeggen moet,
615
Wantwe meenig klucht genooten:
 
Maer de eerste was te zoet.
 
Toenwe quaemen daer, in *wezen,
 
Heil'ge Pieter schildwacht houd,618
 
Naest de wooning, die, voor deezen,
620
Is ten water uitgebout:
 
Heer! Wat was 'er al te stellen?
 
't Gansche grachje was in roer.
 
d'Eene wou den ander vellen,
 
Om, ik noemze schier een hoer.
 
 
625
Maer het liep noch al ten besten;
 
Wantze raekten in verdrag:
 
En het meisje kreeg ten lesten
 
Zoo veel zoentjes, dat ik zag,
 
Dat 'er neus, en bekje bloeden.
630
'k Docht, is dat uit zoenen gaen,
 
'k Zalme dan voor 't zoenen hoeden,
 
Want het leek, byloo! wel slaen.
 
 
 
En een boom zes, zeven veerder
 
Liep een koppel in de kool:634
635
Maer die linker was geleerder:
 
't Was ook by de hooge school,636
 
Daer het knechje plag te komen;
 
Dan ik denk niet dat by daer
 
Deeze les heeft aengenomen,
640
Dien hy opzei tegens haer.
 
Naeder niet, of 't zalje rouwen,
 
Riep hy, mit dat Willem quam;
 
Die zich naeulix kon onthouwen
 
Van het lachchen: maer het lam,
645
Arme dier, begon te karmen.
 
Karm niet, zeid hy; kijk, hy vlied;
 
Mit zoo nam hy z' in zijn narmen:
 
Niemand weet de rest nu niet.
 
 
 
Wy terwijl voor by geslopen
650
Zoetjes, zachjes, zy aen zy,
 
Hallef kruipen, hallef lopen:
 
'k Zweerje dat, het lag 'er by;652
 
Want hy dreigde vuur te geven
 
Met pistoolen, watje mient:
655
'k Docht ik heb mijn lieve leven
 
Al te lief, mijn lieve vriend,
 
 
 
Dan om hier dus slechts te laeten;
 
Wy voort op het haezepad:
 
Maer als 't loopen niet wil baeten,
660
Radde loopers, loopt dan wat.
 
Ziet, 't wou wezen, wantwe liepen
 
Uit de prijkel in 't gevaer,662
 
Daer twee monden vrees'lijk riepen
 
Moordenaer! Jou moordenaer!
665
Ja! Wat zijn de wijven wonder.
 
Wat! Ze beerden uit de keer:666
 
Doch'er dronkers vlogen onder
 
't Blank, en wel gescherpt geweer
 
Van een drommel raetelaeren,669
670
Dieze meenden dat'er mans
 
Moorden; en de moordenaeren
 
Hadden zeeker zelf geen kans.
 
 
 
Van het vechten op het vryen.
 
'k Bidje luister, zei mijn maet,
675
En daer ging een paer ter zijen;
 
Gut! Het was zoo mild van praet.
 
Tortel, zeid hy, trekkebekster,
 
Zinnewinster, lokkend vleis,
 
Liefdequeekster, lustewekster,
680
Zieltje, zal ik niet een reis?
 
 
 
't Blijft toch al in dichte vaten;
 
En het heilijk is ook klaer.
 
Hoor, je moestme zoo niet praten,
 
Zeize. 'k Hou mijn maegdom, vaer,
685
Veel te lief, om dus te schenken.
 
'k Ben al dikwijls zoo gehad;
 
En dat doet my achterdenken.
 
Eerst getrout, en dan van dat.
 
't Is ook waer, zeid' hy, mijn bekje,
690
En hy docht 'er niet meer op.
 
Maer wat veerder quaem een gekje:
 
Aêrs, noch aêrs was 't kind zijn pop,692
 
Op een kermis, uitgestreken.693
 
't Schort hem, zeid' ik, in zijn hoed:
695
Hy zal deur, en venster breeken,
 
Zoo de meid niet ope doet.
 
 
 
Keer niet! Keer niet! Ai! Laet lopen,
 
Riep ik, hier komt weer een aêr.
 
Deeze was zoo nat bedropen
700
Van het zweet; aen elken hair
 
Hing een druipel. Wist ik vrienden,
 
Zeid' hy, waer een vroemoer woont,702
 
Die mijn liefste nu eens diende!
 
Truitjemoer die word verschoont!704
 
 
705
Z' is te ziek, ze kan niet koomen!
 
En hy bleef schier in zijn huil.
 
'k Zei, wel hei! Dit 'lijkt wel droomen;
 
Veegje traenen, groote guil;708
 
Snuitje neus uit; hart; te degen.
710
Koom, we zullen metje gaen.
 
Mit quaem zatte Joost ons tegen.
 
Kraemheer, zeid ik, spreek hem aen:
 
Dat 's er een: die zal 't wel klaeren;
 
Want hy deê zijn eigen wijf
715
Onlanx voor 'er tijd noch baeren
 
Door een muilpeer vier, of vijf:
 
En al eerze was gelegen
 
Vloog zijn vinger in zijn keel,
 
En hy broude wel te degen,
720
Voor de vrouwen, kraemkandeel.720
 
 
 
Strijken ging hy, kon hy strijken.721
 
Daetlijk was 'er weer al een,
 
Die mogt tienmael omme kijken,
 
En hy quaem al langzaem treên:
725
Om zijn vrijster zou 'k wel raemen,
 
Die haer maegdelijke kak
 
Eens verloste. Mitwe quaemen
 
Gaf hy leus. Strax lietz' 'er pak728
 
 
 
Schichtig vallen, en liep heenen.
730
W' hadden 't zeeper niet gezien:730
 
Dan daer voeren, zou 'k wel meenen,
 
Niet te minder in ons twien732
 
Van de geesten, die 'er waerden
 
Om de boom, daer 't lag verlost;
735
Die mijn hars'nen zoo bezwaerden,
 
Dat ik staeg aen 't niezen most.
 
Repje wat, ik dar naeu spreken,
 
Riep ik, want de lucht is hier
 
Over al te zeer ontsteken
740
Van een drollig stinkend vier,740
 
Dat mijn asem houd gevangen,
 
En ik liep mijn best voor uit;
 
Strax mijn maet de zelfde gangen:
 
Maerwe wierden ras gestuit;
 
 
745
Want 'er een ging voor ons treden.
 
Gut! Hem stond de kop zoo kroes,746
 
Wis, hy was niet wel te vreden;
 
Want hy riep geen eenen droes,
 
Maer wel honderd duizend stijgen:749
750
Ieder stijg is viermael vijf.
 
'k Docht je zalt jou zat wel krijgen,
 
Koomt die huspot in je lijf.
 
 
 
't Was een humling, arme vryer!753
 
Want hy sprak vast van zijn land;
755
Ook van adel: maer een snijer.755
 
Ziet, zijn stamhuis was verbrand;
 
En hy zelf door krijg verdreven.
 
Wat ik prijs noch zulken man,
 
Die in tegenspoet durf leven,
760
En den tijd believen kan.
 
Meenig zoekt verkeerde gangen:
 
Deeze zijn in luiheid kloek:
 
En dat doet, dat bei'er wangen763
 
Dikwijls hangen door'er broek;
765
Want (by ja, by neen!) de ronden765
 
Rollen nimmermeer te ras:
 
En de pot is lang gevonden,
 
Die vol dubbeloenen was:
 
 
 
Niemand hoeft'er naer te zoeken.
770
Warnar is al dood; verrot;770
 
En al in de Kosters boeken771
 
Aengeteikent: maer den pot
 
Heeft zijn zwager in de kluiven;773
 
En die word te langzaem klaer774
775
Omze hier, of daer te schuiven
 
Onder steigers, als zijn vaer.
 
 
 
Och! Hy weet het wel te maeken,
 
Datze Lekker niet betraept;778
 
Dat de zorg niet hoeft te waeken;
780
Want ze groeit, terwijl hy slaept.
 
Tien ten honderd! 't Is geen schande.781
 
Meenig koopman wenscht'er om:
 
En hy gaf wel waer in hande,
 
Ging het maer met stille trom.
785
Hei! Waer loop ik? 'k Ben aen 't dwalen.
 
Laet eens zien, waer was ik daer?
 
Ia! Nu weet ik: in Westfalen,787
 
Byme Jonker, arme vaer.
 
Bloed! Is dat uit speulen ryen?789
790
Meentze datmen 't geld hier zaeit!
 
Ia! De duivel mag zoo vryen!
 
'k Heb de gansche week genaeit,
 
 
 
En pas half zoo veel gewonnen,
 
Zeid' hy, als 'er is vergast.
795
Had ik noch een reis gesponnen!795
 
Maer wat is 't? Niet eens getast!
 
Wech! Ik prijs mijn maet zijn vrijster.
 
Dat's een kleuter, zoo 't behoort:
 
Die betaelde al de plijster,799
800
Tot de stuiver in de poort:800
 
 
 
En ze kon 'er buik vol dansen.
 
Vielz' eens neer, hy hulp 'er op:
 
Maer dit varke wou al schransen.
 
Schep slechs, met de groote schop,
805
Hier wat nooten, daer wat vijgen:
 
W' hebben 't heerschap, dochtze: maer
 
'k Wedze zalme niet weer krijgen:
 
En het eerste, dat ik gaer,
 
Daer zal onze vrou van brassen:
810
Z' heeftme zeeker wel gerijft,810
 
Alsme meester 's nachts moest passen,
 
Dat de stad niet wech en drijft.
 
Waer voor zoumen anders waeken?
 
Hier is zelden brand, of moord,
815
Of men hoort alarrem maeken:
 
En dus gingme Jonker voort.
 
 
 
Juist quaem Rijkjes zeun hem steuren.
 
Heer! Die was zoo rein gedost,
 
En zoo gnutjes, zonder scheuren.819
820
Soo! Me vaer, je spaert geen kost,
 
Docht ik. 't Is nu goed te weten,
 
Dat je peete Klaertje rust:822
 
Onlanx hadje naeu te eeten,
 
En nou eetje watje lust.
 
 
825
Trouwes! Kijnd, hy zocht te trouwen:
 
En zijn liefste ging 'er by
 
In een effe bratte bouwen,827
 
Dat zoo mals van stof was: zij-
 
d'Is niet malser. 'k Ging voor by 'er,
830
En ik voelde 't eens. Ai! Ziet,
 
Dicht by 't Rusland zat een vryer
 
In een stoep, en zong een lied,
 
Dat mijn hart schier stukken barste.
 
Zoo beweeghlijk als het viel!834
835
En zoo krachtig als hy 't parste
 
Uit het binnenst' van zijn ziel!
 
'k Zweer, 't geboomte zich beweegde:
 
Maer, verstaetme, 't woei al wat.838
 
En hy zat vast staeg, en veegde
840
Snot, en quijl, en traenenat
 
 
 
Op zijn mouwen. Zuchten, stenen
 
Was'er zeker geen gebrek.
 
Dan eens met een barst aen 't wenen.
 
Gaenwe, zeid' ik, dit 's een gek.
845
Hier 's 'er weer een met een vrijster:
 
Maer die zong uit vrolijkheid.
 
Zing ik niet gelijk een lijster,
 
Zeid' hy, zeg eens, zoete meit.
 
 
 
Dit geschiet jou al ter eeren:
850
Maer ik acht het niet een traen.
 
Morgen zal ik eerst braveeren,
 
Met mijn schutters tuigjen aen.
 
'k Draeg een harnas met een tipjen,853
 
Daer de vlaemsche slag op staet:854
855
Kijk, dat sluitmen met een knipjen.
 
En ik wedje niet en raed,
 
Hoe 'k mijn stormhoed langs de beugel857
 
Zal verçieren. Ridders wijs!
 
'k Heb, begort! een heele veugel859
860
Uit het heil'ge Paradijs;
 
Dien zal ik 'er overjagen.
 
Boven is mijn spies bequast;
 
En, om niet te laeg te dragen,
 
Met een handsvat, daer het past.
 
 
865
Maer mijn degen dat 's een degen!
 
Wantje ziet'er roest, noch schrap.
 
Z' heeft ook 't heele jaer gelegen
 
In een vetten olijlap.
 
'k Zweer, ik zou schier zellef grouwen,
870
Als ik z' afneem met een doek.
 
Daer by heb ik ope mouwen;871
 
En van 't zelve stuk een broek;
 
 
 
Groen sattijn; om laeg vol schelpen;873
 
En gehakt, gelijkze doen;874
875
Zijde kousen, mag 't aêrs helpen;
 
Banden, roozen op de schoên;
 
Strikjens; quikjens: en mijn sluier,877
 
Of je 't looven wilt, of niet,
 
Is het fijnste linne luier879
880
Van mijn oudste zuster Griet.
 
O! Je weet niet wat al parten:
 
Maer het eelste, dat ik draeg,
 
Daer ik Mouris meê kon tarten,883
 
Dat 's mijn opgezette kraeg.
885
Toen begon de meid te lachenen.
 
Lach niet, zeid' hy; kijk! Een mensch!
 
Juist was 't Elberd. Die kon prachchen!887
 
Giertje, zeid' hy, 'k heb mijn wensch:
 
 
 
En ik kan niet meerder wenschen
890
Als met jou, mijn keizerin,
 
Afgezondert van de menschen,
 
Dus te kuiren van de min.
 
Maer ik moetje nou wat vragen,
 
Wantwe zijn toch al verkocht:
895
Zouje 't niet een reisje wagen,
 
Als ik het in eerenst zocht?
 
 
 
Zy daer op, je praet van leggen.
 
Weet vry dat ik gaeren wou:
 
Maer wat is 't? Wat zal ik zeggen?
900
'k Zorg dat moêr het ruiken zou;
 
En dan was het heel verpeutert.
 
'k Sla 't slechs voor, zeid'hy, mijn lam:
 
'k Stond noch wel een week beteutert,903
 
Schoon ik al van trouwen quam.
905
Brust dan heen, jy drooge Jorden905
 
Zeize. Loop, en haelje vaer.
 
Jy met my de bruigom worden!
 
Neen bedrieger! Boorme daer,
 
En ze sloeg vast op 'er billen:
910
Pieter is een andre gast;
 
Die zal daetlijk gaeren willen:
 
En ik weet hy opme past.
 
 
 
Hy aen 't smeken, mocht hy smeken,
 
Met de traenen op zijn wang:
915
Quaem ik daerom alle weeken,
 
En wel zeven maenden lang,
 
Zondags na den middag praeten?
 
Ging ik daerom? Loop niet! Hoor!
 
Ging ik daerom duizend straeten,
920
Op een avond, met je door,
 
 
 
Onder deeze groene boomen?
 
Trouwes moer! Ik zeg je keunt.922
 
Wat! Me dunkt, het 'lijkt wel droomen.
 
't Is ook droom. Ik weetje deunt.
925
Maer je zoud een mensch verkrachten
 
Met je grauwen. Blijf toch staen!
 
Zou 't je morgen kunnen wachten
 
Datw' eens op de Schouburg gaen?
 
Zeg eens, graustertje. Je zwijmde
930
Datje 't zaegt. 't Is eenkelt min:930
 
Schier mijns weerga. En die 't rijmde931
 
Speelt'er zelf de vryer in.
 
Wilje, 'k zalme vaerdig stellen?
 
Neen ik, zeize, malle Web.
935
'k Heb de bras van zulke spellen,
 
Daer ik zelf geen rol in heb.
 
 
 
Heen! naer huis toe! Laetj' ontkleden,
 
't Is al tijd naer bed te gaen:
 
En zoo gingze voor hem treden.
940
Hier quam gauwe Gerrit aen;
 
Die kon anders aertig mallen.
 
't Meisje was zoo wel te vreên!
 
Get! Hy had zoo veel te kallen:
 
Dan hy liep niet buiten reên;
 
 
945
Want hy kon niet een woord spreken.
 
Och! de vriend was doof, en stom:
 
Maer niet gek om in te steken
 
't Geen hy wilde, en waerom,
 
Hoe, en wat, en altemaelen.
950
't Leek' er datze beter smaek
 
Had in zulke stomme taelen,
 
Als in zieketroosters spraek.
 
After quaem zijn blinde zwager.
 
Och! Die vrijde door 't gevoel,
955
Dan wat hooger, dan wat laeger.
 
Dit was by de nieuwe doel956
 
Van de ouwe Klauwenieren.
 
Mitwe 't zagen, docht ick, hoe!
 
Zijn dat blindemans manieren,
960
'k Hou dan meê mijn oogen toe.960
 
 
 
'k Weet niet hoeze 't kon verdragen,
 
Want hy greep te bot, by gis.
 
'k Moet hem, zeid' ik, eensjes vragen
 
Waar zijn vinger nu al is.
965
Ai! Laet staen: hy zou 't zich belgen,
 
Zei mijn maet: ras! Gaenwe voort.
 
Kijk eens onder ginsche telgen,967
 
Dichte by de kloosterpoort,968
 
 
 
Hoe 't 'er wemelt. Dat is woelen!
970
Toenwe 'r quaemen was 't een slomp,970
 
Die meê jeukte naer 't gevoelen:971
 
Maer de slooipoot nam 'er klomp,972
 
En ze kloude hem te bijster.
 
Al 't geschenk, dat om 'er stond,974
975
Riep vast, raek wat! Raek wat, vrijster!
 
Trap! Tre toe, 't is vaste grond!
 
Dat gevoel doet lang gedenken.
 
Een van alle, 't schaet hem niet,978
 
Die een vryster zoekt te krenken.
980
In 'er eer! een andre Griet,
 
'K zou hem zelfs wel aen gaen vliegen!981
 
Gins een Trijn, wat meent die guit!
 
Hier een Lijs, op zulk bedriegen
 
Zijn de reekels dikwijls uit!
 
 
985
En noch duizent andre woorden,
 
Geene tot verschooning ree.
 
'K docht, zy zel de man vermoorden:
 
En ik dorst niet zeggen meê.988
 
Iuist quam Iaepjes Iaep aen treden:
990
Deeze zag vast al dit spul.
 
'K zegje, laet de knecht met vreeden,
 
Zeid hy. Benje vol, of dul?992
 
 
 
Wel! wat meenen deeze scheuken?993
 
Zy hem daetlijk aengerant,
995
En gelijkkelijk aen 't beuken;
 
D'eene met een Linker-mand;996
 
D'ander kloude hem de puisten
 
Met een Eemer; gins noch een998
 
Met twee ongeweekte vuisten:
1000
Daer lag Iakob meê vertreen;
 
En hy weerde vast met karmen;
 
Want het weerslaen was gedaen.
 
Ik myn Gort-kreuk in myn narmen,1003
 
En myn Makker after aen:
1005
Hebje wel gehoort van rekken?1005
 
'K zweer, de Duivel bleef niet staen;
 
Want daer is niet meê te gekken,
 
Als 't Rappalje is aen 't gaen.
 
 
 
Dan geld loopen, zou 'k wel meenen
1010
Voor die lam, noch kreupel zyn:
 
En wy hadden elk twee beenen,
 
Zonder exter-oog, of pyn;
 
Die ons trouwlijk konnen dragen.
 
Alswe quamen op de gracht,
1015
Daer twee Mollen gaeren zagen,1015
 
(Maets, daer dient eens om gelacht.)
 
 
 
Onze Meinaerd, Moertjes gekje,
 
Met een straet-zog, die al stonk,1018
 
Zaeten 't zaemen in een hekje,
1020
En zy vryden dat het klonk:
 
Hy, om eens zyn vreugd te storten:
 
Zy, om spelde-geld voor haer:
 
En wy loerden door de sporten:
 
Eindlijk viel het heilijk klaer:
1025
Zietze raekten in malkander
 
Met een krevelend gezoen.
 
d'Eene staerde vast op d'ander.
 
Zeeker! Dat 's geen geestlijk doen.
 
Hier moet vleesch, en bloed by wezen.
1030
Dikke Dirkje, is 't niet waer?
 
't Wierdje onlanx aengeprezen
 
Door de nicht van Bestevaer,
 
 
 
Toen de bul van spijt wou sterven.
 
Had hy toch al heen gegaen,
1035
Likkebaerd, zoo mogtje erven.
 
Staetje dat niet dapper aen?
 
Gut! Hoe zoumen dan gaen streven,
 
Daermen nou zit in den druk.
 
Koom. Ik weetje raed te geven.
1040
Om te raeken, door 't geluk,
 
 
 
Tot het wentlen in de duiten
 
Van dien wreveligen stier:
 
Maer hy moet zijn poort eerst sluiten:1043
 
En wat raed 'er toe? Hoor hier.
1045
Zoen zijn Zoetjen: 't zoete meisje
 
Meen ik, dat tot zijnent naeit.
 
'k Weet hy doet het wel een reisje;
 
Maerze word niet wel gepaeit1048
 
Naer'er zin. Hy zal niet geven
1050
Dat een Jongman geven zou.
 
Volgme raed zoo moet hy sneven.
 
Lustig! Dirkje, repje nou.
 
Wat! Je bent al opje dagen.
 
Weest niet bloo, maer toonje stout.
1055
Onlanx ging 't een Jonge wagen
 
Naulix zestien jaeren oud,
 
 
 
Salomon het vaerloos zeuntje
 
Met een veertig jaerge weeuw.
 
't Zusje zei, wel dit 's een deuntje:
1060
Maer zijn moertje gaf een schreeuw,
 
Die de gansche buurt vervaerde.
 
Voor dat schreeuwen benje vry;
 
Wantje moer ligt diep in d'aerde.
 
Lag 'er bestevaer slechs by!
 
 
1065
Doch dit zal een doodsteek wezen
 
In zijn ouwe taeie huid.
 
'k Wed dat Klaesje niet zou vreezen1067
 
Mogt hy maer eens, in een Schuit,
 
Dreumlen vaeren met zijn bruidje.1069
1070
't Meisje zeeker is oock gek,
 
Daerze voogd is van het Schuitje,
 
Datze niet en zorgt voor 't lek.
 
Zelden, als de huwlix knoopen
 
Zyn bezegelt van de ziel,
1075
Datze lichtelijk weer open
 
Gaen: en of 't al zoo geviel,
 
'T geen hier blykt voor ieders oogen,1077
 
Wat loopt 't eeuwig dan gevaers,
 
En hoe heeft men zich bedrogen!
1080
Dan ik oordeel niet. Wat aêrs:
 
 
 
Ziet, Scherminkel was meê gaeren
 
In het vleesch-huis met zyn been:
 
Maer hy mogt het wel bewaeren
 
Voor het knekelvat: of neen,
1085
Voor de kamer van ontleding;
 
Want het dorre vel, zoo 'k zie,
 
Strekt het drooge vleisch tot kleeding,
 
Als een levende Momi.1088
 
 
 
'T meisje zal zoo zot niet wezen.
1090
Is z' inwendig wat gebrand;
 
Dat zal wel een aêr genezen:
 
Daerom rust vry lieve quant,
 
I' hoeft 'er niet meer om te spreeken
 
D'Aemstel Boud voor u geen Wijn,1094
1095
Om jou droogen in te weeken,
 
Die van geur, noch krachten zijn.
 
Ziet hem nu eens staen te prijkken
 
'T blaeu gezicht, die kevelkin.1098
 
Slop-hoos, wilje jou gelyken1099
1100
By de dienaers van de min?
 
By het puikjen van de grooten?
 
Zieje 't niet? Je bent de lest.
 
Waer j' een jonge, 'k zei, loop kooten;1103
 
Maer nu past je 't vinken best.1104
 
 
1105
Laet een waerder met dat waerde
 
Beeld, op aerden, zyn gepaert;
 
Want de aerde haer niet baerde,
 
Om in 't eind te zyn vergaert
 
Met een snotvink, met een vleten,1109
1110
Met een kaeklaer, met een bloed,
 
Met een baerd-bok zonder weten.
 
Foei! dat ik je Neven moet.1112
 
 
 
Dit, en diergelijke dingen
 
Teelt, en deelt de vruchtb're tyd.
1115
'T leeft hier van veranderingen.
 
Daer is Joost zyn Vryster quyt.
 
Hier gaet Leendert om te trouwen.
 
Ginder vechtmen om de Meid.
 
Die 't slechs half kon onthouwen:1119
1120
Maer het minst is nau gezeit.
 
Zondags moestje 't hier eens waegen,1121
 
Buitebuurman: dat 's een dag,
 
Dien ik by geen kermis dagen
 
Van de buurt gelijken mag.
1125
Dan is 't al in rep, en roeren;
 
Waerje gaet, of waerje staet;
 
By de steelui, by de boeren;
 
Binnens huis, en op de straet.
 
 
 
Kiel moet dan de golven schaeven
1130
Van het Y, en Aemstelstroom.
 
Kol moet voor de wagen draeven.1131
 
Klepper wisselt op de toom;1132
 
Die te wonder wel mag lijden
 
Dat zijn meester hem beschrijd:
1135
Maer zoo dartel is, dat hy den
 
Armen ganger naulix mijd.1136
 
 
 
Dan de dartelheid moet daelen,
 
Want vermoeidheid word zijn voogd.
 
't Zeiltje word door warme straelen
1140
Ondertusschen meê gedroogt.
 
't Leutert. 't Windje ligt te slaepen.1141
 
't Is op 't heetste van den dag.
 
'k Wed een voerman zou wel gaepen,
 
Dat hy koeien drinken zag;
1145
Want de zon doet ieder zwoegen,
 
't Zy te water, of te land.
 
Sta nu vast! Geen kerk, maer kroegen.
 
Louter! 't Is een schoone wand.1148
 
Ellek ty aen 't messen slijpen.
1150
Keeltjezwelg, en Tantjebijt
 
Staen al schrap, om aen te grijpen
 
't Geen 'er Lekkeroogje vrijd;
 
 
 
Dat door vijf gewisse boden1153
 
't Keurlijk beetjen, uit het vet,1154
1155
Op zijn tafelbord doet noden:
 
Wil't niet gaen, zy slepen 't met.1156
 
'k Prijs hem, die wat past te raken.1157
 
Mannen, let nu wakker op,
 
Ofze zullen draeiers maken;1159
1160
Want een waerd krijgt licht de schop,
 
 
 
Als de trommel staet gespannen.1161
 
Schaft vry, maer hebt oog in 't zeil,1162
 
Volle potten, volle kannen,
 
Ja je dochters, zijnze veil.
1165
Ziet! Hoe welkoom zijn de gasten!
 
't Is 'er al; ook wat 'er dient.
 
Niemands lust behoeft te vasten.
 
Dit 's een taeling, dat 's een smient.
 
Kyk hoe alles, nae behooren,
1170
Aengerecht staet op den disch.1170
 
Zou dit *kokje niet bekooren,
 
Die zoo graeg van wangen is?
 
'T sa! dat geld de harst, en hammen.1173
 
'T is een gek, die honger lyd,
1175
Sta by kreuplen, maer geen lammen.1175
 
Repje! repje! 't is nu tyd:
 
 
 
Of bekoortje geen gezouten?
 
Ben je 't Pekel-vleisch al wars?
 
Daer voor staender Schapen-bouten,
1180
Mals gebraden, kars en varsch;
 
Hoend'ren, Kallekhoenen, K'nynen,
 
Gans en Vogels wel vereent
 
Met Kastanjens, en Rozynen:
 
Voor de Schutters klein-gebeent;1184
 
 
1185
Lysters, Kievits met 'er kuiven,
 
Dieken, Kemphaen, Leeuwerik,1186
 
Wilsters, Stinting, Jonge duiven,1187
 
Slobben, Duikers, Koeten, Krik,1188
 
Water-hoen met roode bekjens,
1190
Musschen, Spreeuwen, Vink, Plevier,
 
Lekkre Snippen met 'er drekjens,1191
 
En noch meenig ander dier,
 
Reigers, Quakken, en Puttooren:1193
 
Voor de Visschers varsche visch;
1195
Karper, Braesem, Posk, en Vooren,1195
 
Snoek, Baers, Bot, en watter is:
 
Voor die niet veel houd van kluiven
 
Mellek, Stremsel, Room, en Zaen.1198
 
Taeie boter, korte struiven,1199
1200
Vette kaezen, Airen, Vlaen,1200
 
 
 
Koekjens, Koek, en Kraekelingen,
 
Heete Garner, Krabben, Kreeft,1202
 
En noch duizend andre dingen,
 
Dien de tyd van 't Jaer dan geeft;
1205
Applen Peeren, Kersen, Nooten:
 
(Die 't slechs alles noemen kon)
 
En dat ook niet dient verstooten,
 
*Scheele Herri op de ton,
 
 
 
Met zyn Arend Pieter Gyzen,
1210
Met zyn Marten Aepjes mee,
 
Met, ik weet niet hoe veel wyzen
 
Van de rechte ouwe snee;
 
Die noch daeglix vreugde baeren,
 
Tot vermaek van Gerbrands geest,
1215
Schoon hy twee-mael ellef jaeren
 
Deezen dag* is dood geweest.
 
Gut! Wat heb ik daer vergeten?
 
Al het bier, toebak, en wijn.
 
Kan een maeltijd vrolijk heeten
1220
Daer die googlaers niet en zijn?
 
Neen. Zy moeten meê vergaeren.
 
Zonder dat was vaer het kind;
 
En de vedel had geen snaeren;
 
En de zakpijp zonder wind.1224
 
 
1225
'k Wed Jan tapje van gevoel is1225
 
Dat de zomer is in 't land;
 
Meer om dat zijn kelder koel is,
 
Dan om dat de zon zoo brand.
 
'k Meen de maets, die buiten leven,
1230
Daer de vlag in 't venster leit;1230
 
Die zoo veel om Godswil geven,1231
 
Dat de broodzak duivel zeid;1232
 
 
 
Die met leuren is te stillen.1233
 
O! De kneukels zijn beleeft.1234
1235
'k Wedj' 'er zeeker een zoud villen
 
Eer de tweed' een aelmis geeft;
 
Ja al stont hy 't aen te loeren
 
Dat zijn makker velloos lag.
 
't Is 't gebrek van alle boeren.
1240
Maer Jan tap moet deezen dag
 
Zijn verschoont in alle deelen,
 
Want de kruin is heel ontstelt:1242
 
Ook zoo mag 't hem nu niet velen;1243
 
Hier 's geklopt, en daer gebelt.
1245
't Gansche huis dat waegt van brassen.1245
 
Man, en maegd, 't loopt al om baet.
 
Wijf, en kind moet louter passen
 
Dat de ploegh niet stille staet.
 
 
 
Zulken drok is 't by de boeren.
1250
By de steelui is 't noch aêrs:
 
Maer ik zal dat werk niet roeren:
 
Ziet, het loopt te veel gevaers,
 
Want ik zou 't niet kunnen zeggen.
 
't Is een weerelds wonder schier:
1255
En om efter uit te leggen,1255
 
Wat 'er is, dat vindmen hier.
 
 
 
Dit is 't louterlieflijk leven
 
Van het lustig Aemsterdam.
 
Zouje 't hofbanket niet geven,
1260
Lekker Haegje? Jy den ham,
 
Dorstig Haerlem? Jy al 't deeltje,
 
Trouwe buurlui met malkaer,
 
Voor de koek van onse Neeltje?
 
Ja je zeeker, mochtje maer!
1265
Maer je meugt niet voorwe willen;
 
En wy willen nimmermeer.
 
Wilje hier een weekjen spillen,
 
Als het Kermis is: och Heer!
 
'K mag dat wonder gaeren hebben.
1270
Koomt met al jou huisgezin:
 
Onze baierd is vol krebben;1271
 
En zy laet een ieder in:
 
 
 
Maer je moogt geen grillen maeken;
 
Want wy zyn z' hier niet gewoon.
1275
Vechten, smyten moetje staeken,1275
 
Of het Tucht-huis wordje loon,
 
Kan je 't met geen geld afdingen.
 
Laet je dit een waerschou zyn.
 
Die zich zelf nu best kan dwingen
1280
Nood ik op de kermis wyn.
 
 
 
Koomt, en helpt vry louter teeren.
 
Vryers, vrysters jy al meê.
 
Boven 't smeeren zulje leeren1283
 
'T vryen van de nieuwe snee.1284
1285
D'Aemstel zal je met verblyen
 
Voorgaen: voegtje blylijk by;
 
Want de min, en 't blye vryen
 
Staet de vrye vryers vry.
 
Al genoegh van 't malle vryen.
1290
Wat! ik word 'er qualijk van.
 
'K zou bykans aen 't geublen tyen.1291
 
Och! my dunkt, ik moet 'er an.
 
Houd myn hooft, het driescht me grover.1293
 
Sterven moet ik duurt dit lang.
1295
Zacht! my dunkt het gaet wat over.
 
Heer! wat was ik daer ook bang!1296
 
 
 
'K bidje! staet zoo drong niet anme:1297
 
Het benautme veel te zeer.
 
Ai! is 't mog'lijk, treed wat vanme;
1300
Want het dampje, zet zich neer.
 
'K zegje vrienden, 'k zou wel schreeuwen
 
Als je zoo nae byme staet:
 
'T is toch over; want het geeuwen
 
Is een teiken dat het gaet.
 
 
1305
Kon ik nu wat respjens respen.
 
Ai! wat Foly, en wat Zout.1306
 
Wil 'er een de gespjens gespen
 
Van myn Wanbeis? 'k word zoo koud;
 
En myn hart mag dat niet lyen.
1310
Maets, koomt dat van vryery,
 
'K zal het vryen dan wel myen,
 
Want het lyen heet het my.
 
'k Schenk dat nou eens aen een ander.
 
Ziet, ik heb mijn buik ook vol.
1315
Jy nu meê wat met malkander:
 
Schipper Jan: Hoefyzer: Mol:1316
 
Jan van Arp: Jan Vos: de Bruine:
 
Wittenoom: Liskali: Krul:
 
Pieter Koning: Trans: Verduine:
1320
Bartels Jan: Klaes Zeep: de Brul:
 
 
 
Dankerts: Vloozwijk: Vlak: Verhaeren:
 
David Ces: Exalt': van Zur'g:
 
Evert Pels: de Domselaeren:
 
Winter: Pars: Kist: Kloppenburg:
1325
Stoffels Jan: van Zoest: van Keulen:
 
Gijsberts Jacob met zijn Vaer:
 
Wit: Jan Zoet: le Bleu: Vermeulen:
 
Van den Berg: Jan Davelaer:
 
Breugel: Meurs: de Vry: van Buure':
1330
Dommer: Duurkant: Smient: Van Dam:
 
Koesveld: Kodde: Luit: Verschuure:
 
Oever: Duizenddaelders: Stam:1332
 
Beierland: Van Buil: ter Spilde:
 
Gerrit, Barent, Klaes Fontein:
1335
Soop: Sandrà: l'Hommel: de VVilde:
 
Vlasvat: Visscher: Kastelein:
 
 
 
VVillem Diertwijk: Roos: van Zelde:
 
Adam van Germeez: van Noord:
 
Everwijn: twee Kolevelde':
1340
Kiskes: Heermans: van der Voord:
 
Vinkel: van den Heuvel: Stralen:
 
Pieter Lamberts: van den Broek:
 
Par: Panneel: le Blon: van Dalen:
 
Luts: Ian Lem: Stadlander: Kloek:
 
 
1345
Bontemantel: Meekren: *VVaeker:
 
Blok: Van Heusden: Iakob Valk:
 
Stag: Kolijn: Ruil: Scheepemaeker:
 
Loefs: de Mooje Vries: van Balk:
 
Blaeu: Kolòm: Matthijs van Loeven:
1350
Koezaerd: Ian de VVit: Pelt: Ras:
 
Houwens: Doodshooft: Ian ten Hoeven:1351
 
Poetz: Ian Hendrix: van de Pas:
 
Vet: van Geel: Monjeer: Marinus:
 
Houthaek: Volkuil: Blaeuwenhaen:1354
1355
Manke Iakob: Stas: Sixtinus:1355
 
Hudde: Herkmans: Andries Kraen:
 
Iut: Klaes Pels: de korendrager:
 
Sammers: VVillem Hoofd: Aidan:
 
Albert Albertsen: Hoefslager:
1360
Meester Miehil: Robberts Ian:
 
 
 
Moor: Galtero: Klai: Leeg-water:+
 
Borre: Raephorst: Montanier:
 
Nieuwenhoven: Post: de Kater:
 
Tonis Bartelsen Mersier:
1365
En die vier gewijde Bekjens.1365
 
Die met oordeel 't wit Papier
 
Witter toonen, door de trekjens
 
Van 'er vlugge vederzwier:
 
 
 
Daer de Poëzy heur straelen
1370
In koomt zetten van ter zy':
 
U beveel ik altemalen
 
Al de vreugd van al 't gevry.
 
K noem het mal; dat 's niet te denken.
 
'T is niet mal: maer ik ben moe,
1375
En myn Lindebladen wenken:
 
'K moet 'er zeeker zoo naer toe.
 
Lindebladen, Lieve Telgen,
 
Ziet, hier hen ik, maer verbaest;
 
Want ik vrees gy zult u belgen,
1380
Dat ik my dus langzaem haest.
 
'K haestme langzaem tot het streelen
 
Van uw' lof: 't is al te lang.
 
'K slacht de vogels, mild in 't queelen,1383
 
Eer ze komen op 'er Zang;
 
 
1385
En, als 't lukt, dan schaers in 't zingen:
 
Evenmatig queel ik meê,
 
Als ik roem van al die dingen,
 
Dien ik daetlijk bragt ter steê.
 
Wech dan met de vryeryen,
1390
En het slempers open hof!
 
'K zetze by malkaer ter zyen;
 
En ik voeg my tot uw' lof.
 
 
 
Op dan! op! myn blyde zinnen.
 
Schud de dampen van u af.
1395
Laet u nergens elders vinnen,1395
 
Op verbeurt van zwaere straf.
 
'K ben van meening 't heerlijk praelen
 
Van den Aemstel, en zyn magt,
 
Door myn Zang, eens op te haelen.
1400
'K weet dat al 't gevogelt wacht
 
Om 'er stem met myn' te huwen:
 
Uitgezeit de Nachtegael,1402
 
Die door droefheid schijnt te schuwen
 
Onzen blydschap; en 'er tael,
1405
Die geveinst is, met het veinzen
 
Koppelt van 't geveinsde Hof,
 
Dus in 't spreeken, zoo in 't peynzen.
 
Haegje! Haegje! is dit lof?
 
 
 
Neen! het openhartig leven,
1410
Daer een gulle ziel in zweeft,
 
Die door gal niet word gedreven,
 
Maer in koele rede leeft,
 
Dat is hier by ons te vinden.
 
Geen geveinstheyd grijpt 'er steê.
1415
Z' is een grouwel voor myn Linden:
 
Maer Getrouheid, Liefde, Vree,
 
 
 
(Zoo 't my vry staet roem te dragen
 
Op myn Vaderlijke kreb)
 
Deeze zyn 't, die gaeren zagen
1420
Dat de zege, zonder eb,
 
Stadig vloeide van den Hemel
 
In 'er welvermaerde vest,
 
'T schynt ook dat in ons gewemel
 
Al de Goden doen het best,
1425
Om een toonbre proef te toonen
 
Van hun milden gunst. Zy zien
 
(Dit beweegtze tot beloonen.)
 
Hoe wy staeg met offer vliên
 
Naer hun Tempels, en Autaeren;
1430
Hoe hun naem hier word verbreit;
 
Hoewe steeds ten Hemel vaeren
 
In een vuur van dankbaerheid.
 
 
 
'K stof niet breinloos als de dwaezen:
 
'K heb de waerheid aen myn zy':
1435
En ik haet de vizevazen
 
Van veel Roemers rymery.
 
Laet vry letten op myn zeggen.
 
'K heb van dankbaerheid geroemt:
 
Wie zal 't kunnen wederleggen,
1440
Als men hem de teeknen noemt?
 
 
 
*Slaet dan eens een oog op d'armen;1441
 
Op de stut des ouden dags;
 
Op den hulp van 't kranke karmen,
 
Binnens wals en buitens grachs;
1445
Op den troost van Weeuw, en Weezen;
 
Op de zorg voor razery;1446
 
Op (zoo 't moglijk waer) 't genezen
 
Van geschuwde Lazery;
 
Op den uitgift, daer men veele1449
1450
Duizenden van bier, en brood,
 
Geld, en kleding, meerder deele',
 
Dan hun armoed heeft van nood':
 
'T welk van Aemstels milde stroomen
 
Maekt een plaets van vrygelei,
1455
Niet voor guits, als eertyds Rome,
 
Maer voor 't arm verjaegt geschrei:
 
 
 
En voor al, beschout de drempels,
 
En het hemelhoog gewelf
 
Van de God-gewijde Tempels:
1460
Daer de Priesters altyd zelf
 
Brood, en wijn hun Broedren schenken;
 
Die eenzinnig, by den disch,
 
Aen het vleesch, en bloed gedenken,
 
Dat voor ons gesturven is.
 
 
1465
Daer 's een deel der dankbaerheiden.
 
Daer 's de wortel van het goet.
 
Daer is 't, dat ons koomt bereiden
 
Lust, en rust, en overvloed
 
Van het geen wy kunnen wenschen.
1470
Let nu voort op alle ding;
 
Op 't gekriel van zoo veel menschen;
 
Op den verren vreemdeling,
 
Die den handel met ons spande:
 
'T welk het oorlog strekt een pees;1474
1475
Waer in wy, ter zee, te lande,
 
Elken vyand zyn een vrees.
 
Let eens hoe 't 'er woelt van Schepen,
 
En van Schuiten of en an;
 
Die met alle winden sleepen
1480
Wat de wereld levren kan.
 
 
 
Wie zal ooit den rijkdom gronden
 
Van dit kleine werelds rijk?
 
Waer word Land, of Zand gevonden
 
D'Aemstel, in zyn schat, gelijk?
1485
'T blijkt aen 't veur-hoofd van zyn huizen,
 
Aen het zwieren van zyn stroom,
 
Omgeleit door gracht, en Sluizen,
 
En geboort met Boom by Boom:1488
 
 
 
Daer de goude Jeugd heur dagen,
1490
Nae betaemlijkheid, verdeelt;
 
En, met wonder wel behagen,
 
'T ovrig schenkt de eerbre weeld':
 
Daer Apollo, hoog gezeten,
 
In zyn school, en Schouburg streeft,
1495
Om den Nektar uit te meeten
 
Aen die lust in wijsheid heeft:1496
 
Daer de Burger, eenzaem, goedig,1497
 
En gehoorzaem dienst betoont
 
Aen zyn Opperst', die zachtmoedig1499
1500
Hem met wyze wetten loont:
 
Dat hem maekt in raed van Staeten
 
Als een God schier aengebeên.
 
Holla! dit zyn andre straeten.
 
'K ben heel van myn pad getreên.
 
 
1505
'K loop te veer: of wel te spreeken,
 
'K ga hier in een anders schoen.
 
'K zou my dus in 't werk wel steeken,
 
'T geen ik nimmer kan voldoen:
 
'T laet dat Hoofd, Barlaeus, Schryver,*1509
1510
Mostert, Vondelen, Victryn,
 
Koster, die al t' zaem in yver,
 
En in wysheid meesters zyn.
 
 
 
Zulke zullen dit best passen.
 
Die zyn tot zoo grooten werk
1515
Voort-geteelt, en opgewassen:
 
Maer het valt voor my te sterk;
 
Daerom zal ik hier meê staeken.
 
'K heb ook al genoeg gedaen,
 
Dat ik dard', in hooge zaeken
1520
'T zwaer beginnen licht bestaen.
 
Dit 's dan 't staeltje van 't bepeereld
 
Aemsterdam, myn Lindelaen;
 
Daer de grootste van de weereld,
 
Door verwondring, stom in staen,
1525
Als het oog 'er door mag roden.1525
 
Is 't niet onlanx noch gezien,
 
Dat *de Moeder van de Goden1527
 
Quaem heur gunst ten offer biên?
 
 
 
Blyde Moeder Van De Goden,
 
 
1530
Gun dat ik, juist by geval,
 
U mag op een vraegjen nooden,
 
Dat myn zang besluiten zal!
 
'k Merk' uw' reislust heeft verlangen
 
't Christenrijk eens door te gaen:
1535
Maer wie kan u zoo ontfangen
 
Als myn lieve Lindeblaen?
 
 
 
uit.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen