Parochieboek van Iseghem, gevolgd door de levensbeschrijving des H.Hilonius

§ XVII.
Schoolgestichten.
Klooster der zusters van Maria.

De goede of slechte opvoeding is een bron van geluk of ongeluk voor de samenleving. Het geluk dan der samenleving, 't is te zeggen, haer geestelyk en tydelyk welzyn, komt van de goede onderwyzing en

[p. 237]

opvoeding der jeugd. Onze belgische kerkvergaderingen, de ondervinding aller eeuwen, het woord Gods, de gezonde reden bewyzen klaerblykelyk deze waerheid.

Van de goede opvoeding en onderwyzing der jeugd, zegt de derde provintiale kerkvergadering van Mechelen, hangt, ten grooten deele, af het geluk van gansch het gemeenebest.

Inderdaed, die nu kinderen zyn, zullen, na tien meer of min jaren, groot geworden zynde, zelven vaders of moeders des huisgezins wezen of zich in een anderen levensstaet bevinden, waerin zy toch altyd eenigen invloed zullen konnen uitoefenen. Sommigen zullen het land, de provintie, de steden of parochien helpen bestieren; anderen zullen den geestelyken, den priesterlyken of kloosterlyken staet aenveerden; menig een zal zich toeleggen op koophandel of nyverheid; velen zullen als ambachtslieden of dienstboden trachten door de wereld te geraken. Maer, hetgeen merkweerdig is, uit de ondervinding aller eeuwen mag men besluiten dat zy allen, elk in hunnen staet, gemeen-

[p. 238]

lyk zullen leven, volgens den gestadigen indruk, welken zy, van jongs af, in de scholen ontvangen hebben.

'T is een spreekwoord, zegt de Wyzeman, de jongeling zal in zynen ouderdom den weg niet verlaten, welken hy in zyne jeugd ingeslagen heeft.

Het aerden vat bewaert lang den geur van zyn eerste vocht: zoo is het ook met de kinderen; zy behouden altyd iets van hunne eerste opvoeding. Ook zyn ze zeer vatbaer voor goed en kwaed. Daerom worden de kinderen vergeleken by een zacht was, hetwelk zich laet kneden zoo men wil, en waervan men een engeltje of een duiveltje maken kan. Zy zyn als wit papier, waerop men alles, naer believen, schryft; als witte wolle, dewelke alle koleuren kan aennemen. Met een woord, het zyn jonge boomkens, die konnen gebogen, geplooid en geleid worden, volgens dat men wenscht.

Hieruit volgt hoeveel er aen gelegen is, voor de gemeenten, goede scholen te hebben, waer de kinderen christelyk opgebragt worden.

[p. 239]

Welnu, nadat de fransche republikeins de kloosterschool van Iseghem vernietigd hadden, heeft men zoohaest mogelyk de ruimte trachten te vervollen welke deze opengelaten had. De voormalige kloosternonnen zyn meer dan vervangen geworden door de Zusters van Maria.

In Junius 1806, wierd, met veel triomf, een eeresteen van dit gesticht gelegd, door den weledelen heer van Huerne, die altyd een byzondere weldoener daervan geweest is. De eerweerde heer pastor Delaere, benevens eenige andere weldoeners, legden ook eenen eeresteen. Het gebouw wierd getimmerd op eenen grond; gegeven door den hoogedelen heer abbé van Huerne. Op den 10 Junius 1811, wierd het schoolgesticht, ten voordeele der arme kinderen, ingehuld. De eerste zusters aenveerdden eenen regel die, op den 11 Oktober 1814, door de geestelyke overheid goedgekeurd is, en den 9 Maert 1842, onder de goedkeuring van Zyne Hoogw. Mgr. Boussen, door eenen nieuwen is vervangen geworden. In 1821 wierd dit gesticht, door de mildheid van

[p. 240]

den weledelen heer van Huerne, met een kapel of bidplaets verheerlykt. Maer, sedert een twintigtal jaren, is dit gesticht buitengewoonlyk gevoorderd en begunstigd geworden door de liefdadigheid van den weledelen en eerweerden heer abbé J.A. baron De Pelichy, die zich met het bestier daervan heeft willen gelasten⁽¹⁾. Het huis heeft hy in een volkomen klooster veranderd, en van nieuwe schoolgebouwen en twee allerkostelykste kapellen voorzien.

In dit meermaels genoemd gesticht bestaet alsnu:

1^o	Eene kostschool of pensionaet voor jonge dochters, hetwelk, in zyn slach, onder alle opzigten, voor niet een van ons land wyken moet.
2^o	Eene fransche en vlaemsche school voor burgermeisjes.
3^o	Eene handwerkschool voor geringe en arme meisjes.
4^o	Eene school van onderwys voor arme dochterkens.

(1) Binnen 1862 is deze taek verdeeld geweest tusschen den Eerw. heer De Pelichy en den Eerw. heer Schipman.

[p. 241]

5^o	Eene school voor arme knechten tot dat zy hunne eerste Kommunie doen.

'T is ook in dit nooitvolprezen gesticht dat er alle zondagen mis gelezen wordt voor al de kinderen van Iseghem. Daer worden zy, sedert 1837, vereenigd om Mis te hooren en eene onderwyzing te ontvangen, die aen hun klein begryp en hunne kinderjaren gepast is. Door dien wyzen maetregel, die zynen lof mededraegt, heeft men niet alleen de verzekering dat zy mis hooren, maer ook dat ze met goede manieren mis hooren, ingezien de strenge waekzaemheid die over hen uitgeoefend wordt.

Alzoo wordt het gesticht der Zusters van Maria, op alle mogelyke manier, benuttigd. Wy vergaten bykans er by te voegen dat de zondagschool, alsook de kongregatie voor de dochters aldaer gehouden worden.

Eindelyk, door een van die gelukkige gedachten, welke van den hemel ingegeven zyn, wordt er, alle jaren, binnen de kermisdagen, in de ruimste kloosterplaets, eene retraite of geestelyke zending gegeven, voor al degenen die iever hebben om dezelve

[p. 242]

by te wonen. Men rekent dat die sermoenen, ten minste, door twee tot dry duizend persoonen bygewoond worden.