Poldernederlands

Waardoor het ABN verdwijnt

[p. 107]

Bijlagen

Bijlage 1
Persbericht Radio-Noord, Groningen, 30 augustus 1993 betreft uitzending aha, zondag 5 september van 11.00-11.25 uur

Siemon Reker waagt zich in de komende uitzending van het Radio-Noordtaalprogramma aha, zondagochtend van 11.00-11.25 uur, aan een voorspelling over een verandering van het Nederlands. Dat het Gronings aan snelle veranderingen onderhevig is, dat is de laatste jaren uitgebreid onderzocht. Maar dat ook het Standaardnederlands op het ogenblik duidelijk bezig is zich nieuwe klanken eigen te maken, is veel minder bekend.

Net op het moment dat Groningers hun kinderen abn leren (omdat vrijheid zoveel ‘netter’ klinkt dan vrijhaid) juist dan blijken jongere sprekers van het Nederlands veeleer vraihaid te gaan zeggen.

De overgang van de Nederlandse ij en ei naar ai wordt geïllustreerd met stukjes uit interviews met jongere vrouwelijke vertegenwoordigers uit de wereld van kunst, wetenschap en politiek, afkomstig uit diverse regio's van het land. Dat zijn de trendsetters voor de toekomst.

Bijlage 2
Brief drs T.(taalkundige) van 22 januari 1998

Toen mijn dochter op het Amsterdams Lyceum zat (Zuid, geen echte allochtonenschool) was het me opgevallen dat ze vooral met haar vriendinnen heel ‘plat’ sprak. Ze gebruikte die variant ook in normale omstandigheden en mijn Groningse familie betitelde die als Amsterdams, wat het (uitgezonderd de palatale a voor een n) niet was. Met haar vriendinnen gebruikte ze bewust een plattere vorm. Mijn zoon gebruikt die variant niet of maar in beperkte mate; ook niet met zijn vrienden-bandleden. En ik heb daar eens een opmerking over gemaakt t.o.v. m'n dochter en toen moest ze lachen en zei dat ze soms wel

[p. 108]

heel ‘plat ging’ in die gesprekken. Het was dus manipuleerbaar. De variant wordt vooral gekenmerkt door extreme verstemlozing van fricatieven en door extreme diftongering van (normaal ook ‘monoftonge’) vocalen. Toen ze naar de hbo ging dacht ik dat ze met de jaren wel een beetje in standaardrichting zou accommoderen. Maar ik moet vaststellen dat het zich in versterkte mate doorzet (nu examenjaar, na stagejaar op Curacao en bij de Academie voor Bouwkunst). Haar hbo-vriendinnen doen al net zo (die komen ookvan buiten Amsterdam). Ze doet dat ook als ze op recepties is, of als ze (in het kader van architectuurprojectopdrachten) presentaties voor docenten of architecten moet geven, en niemand (behalve haar ouders) schijnt zich daaraan te storen.

Bijlage 3
Brief dr J. (taalkundige)van 22 mei 1998

Wat de dames betreft: ook mijn persoonlijke ervaringen ondersteunen je observatie. Van mijn drie kinderen spreekt de oudste (23), precies zoals jij beschreef. Naar mijn idee dus tamelijk plat. Maar zij zelf ziet dat volstrekt niet zo. De twee jongens (tweeling, 18 jaar) spreken bij wijze van grap geregeld het platste Leids dat beschikbaar is, maar in normale doen spreken zij het abn zoals ik dat zelf hanteer. Ik heb mij al jaren daarover verbaasd, dat de dochter in feite platter spreekt dan de zonen.