De triumph der vryheid

[p. 45]

Derde tooneel.

De voorigen, de vyf andere Raaden koomen binnen.

aristocratus, ter zyde.

Ik triompheer in 't eind - 'k ben tot myn doel gekoomen. -
Wat hier gebeuren moog' - zyn schuldig bloed zal stroomen!

aristocratus, hy haalt eenige papieren uit zyn' zak.

Gy weet, dat ik den Schout aan 't huis van Vryhart zond,
Zie hier al 't geen hy daar van zyn papieren vond!
Ik kan daar uit op nieuw zyn snooden aart ontdekken,
Maar dit geschrift

vooral moet onzen aandacht wekken.

't Is slechts een enkel blad, en nog niet af gewerkt.

Hy leest.

ô Burgers! wie gy zyt, en welk een gevoelen gy ook zyt toegedaan, het oogenblik nadert, waarin gy een party zult moeten kiezen - gy zult u, of ten voordeele van de trotsche Dwinglandy moeten verklaaren; of gy zult u openlyk by de vrienden der vryheid, die ook de vrienden der Franschen zyn, moeten vervoegen: de dapperheid, die hen bezielt, om ook aan ons, nog gedrukte Batavieren, de vryheid aantebrengen, wordt alom, door overwinningen be-

[p. 46]

kroond - zy zyn reeds op onze grenzen, en wachten van allen die zich Patriotten noemen, ook hulp en bystand. Zouden wy gevoelloos blyven voortsluimeren, terwyl onze vrienden de Franschen gevaaren en dood voor ons trotseeren? - ô dan waren wy de vryheid, die zy ons willen aanbrengen, onwaardig. - Dat de oude moed der Batavieren dan in ons herleeve! - dat zy onzer aller harten ontgloeie! - het oogenblik zal haast daar zyn, waarin wy, door standvastigheid en moed, onze beginselen zullen moeten staaven, - dat wy, terwyl de Franschen aanrukken, onze ketenen van binnen zullen moeten vergruizen - Wanneer het gepaste tydstip daar is, zullen wy u waarschouwen, gy moet u dan te zamen vereenigen en......

Wie uwer is 't, die niet uit dit geschrift bemerkt,
Dat hy het Volk daardoor heeft aangezet tot muiten?

heritas.

De Hemel zy gedankt dat wy 't nog kunnen stuiten.

sincerus.

ô Vryhart heeft verstand - een levendige geest,
't Zou gunstig zyn, waar hy aan onze zy' geweest.

aristocratus.

Zyn geest zal daarom juist altyd gevaarlyk weezen:
Gy kunt zyn stouten aart in elken regel leezen.
't Wordt tyd, 't wordt meer dan tyd, dat hy zyn straf erlang,

[p. 47]

 

En, door de hand des Beuls, 't verdiende loon ontfang'.

 

Hy heeft zyn schuld bekend - wy moogen 't niet verzaaken,

 

Hier dient geen tyd verzuimt - wy moeten zorglyk waaken

 

Dat alles zy gestraft wat hier de rust verstoort:

 

Thans zy de laffe vrees in onze ziel gesmoord! -

 

Dat Vryhart's dood aan 't volk, dat woelt, ten schrikbeeld strekke -

 

Ja, dat zyn schuimend bloed de vrees en siddring wekke!

 

Zo wordt de muitery van onder 't volk geweerd. -

Met trotschheid.

 

Zo beeft het op den wenk van hem die het regeert!...,

 

Hy zy onthoofd, ja hy moet reeds op morgen sneeven,

 

Nog eens, zyn dood moet 't volk een siddrend schrikbeeld geeven.

 

sincerus.

 

En denkt gy dan, dat 't volk, dat hem gewis bemint,

 

Daardoor geen nieuwe stof tot woelend muiten vindt?

 

Wy kunnen 't volk, 't is waar, door trotschen Dwang verpletten,

 

Maar ook hun wraak, veelligt, op onze hoofden wetten:

 

Want 't vuur smeult onder de asch, hun vryheidsmin is groot,

 

En 't hoofd van Vryhart dreigt veelligt ons met den dood.

 

De Franschen zyn naby - en zo zy triumpheeren,

 

Wie zal de Vryheidsmin van 't volk dan kunnen weeren?

 

Zo Vryhart's hoofd daarvoor zo schandlyk heeft geboet,

 

Dan wordt elk een van ons als Dwingeland begroet -

 

Ik stem niet voor zyn' dood. -

 

belangius.

 

't Zyn hagchelyke tyden,

 

Wy moeten zelfs den schyn van Dwang en strengheid myden.

[p. 48]

 

timidus.

 

Sincerus heeft gelyk - wy geeven zelfs een dolk'

 

In handen van een woest en vryheidminnend volk:

 

aristocratus.

 

Niets blyft ons ovrig dan op onze beurt te stemmen,

 

Zo zien wy of geweld, of zachtheid 't volk zal temmen.

Hy vraagt aan serverus die naast hem zit.

 

Zeg, wat stemt gy, Mynheer?

 

severus.

 

Ik stem voor Vryharts dood.

Aristocratus schryft, en vraagt door een teken aan Belangius, hy vraagt ook zo, door een teken aan al de Raaden.

 

timidus.

 

Ik niet.

 

heritas.

 

Ik stem zyn' dood.

 

sincerus.

 

Gy hebt zyn schuld vergroot,

 

't Is waar dat Vryhart wel dit plan heeft afgeschreeven,

 

Maar 't is noch onvoltooid en werkeloos gebleeven: -

 

Ik stemde wis, zo gy zyn ketens hadt verzwaard,

 

Maar hem uit billykheid hadt van den dood gespaard:

 

Nooit stem ik dien.

[p. 49]

 

severus.

 

ô Ja, men moet 't ontwerp hier straffen,

 

En daardoor aan de wet gerechte wraak verschaffen.

 

inotius.

 

Ik stem ook voor zyn' dood.

 

aristocratus, die iedere stem aanschryft.

 

Ik teken op myn beurt.

Hy telt.

 

Vier stemmen voor zyn dood, door drie slechts afgekeurd,

 

Ik zal voor mogen nu zyn vonnis onderschryven;

 

Hy worde onthoofd, tot loon voor zyne wanbedryven!

 

sincerus.

Hy schelt.