|
| |
| |
| |
1805
Schrijver voegt volgend druksel in:
De Heeren Kerkmeesters der Parochiaele kerke van den H. Apostel Andreas, naer eene langduerige en vreesagtige beraeminge steunende op de hoope van door milde aelmoessen ondersteunt te worden, hebben besloten de opregtinge van den Nieuwen Autaer te beginnen daegs naer den derden Zondag naer Paeschen, enz.
| |
April
Den 22 April naemiddag arriveerden alhier onder het geluij van alle de klokken en geschut van 't canon, Joseph Bonaparte, die prins en Groot-Kiezer van het Frans keijserrijk gemaekt was door sijnen broeder Napoleon Bonaparte, keijzer der Franschen. Het was geordonneert van savonds sijne huijsen te verligten, alswanneer het geluij herhaelt wird.
Sondag 28 April wirden alhier de twee alsnog resterende roten huijsen, staende in 't Boerequartier tusschen de Graenvliet en ...... bij het Oostershuijs, in de prefecture aenbesteet om afgebroken te worden en het gruijs moest gevoert worden in de hovingen der fabriken van Berens en Solvijns aen de ...... vliet. Het demolieren der huijsen was eenigen tijd aldaer opgehouden omdat er questie was van de comme buijten de
| |
| |
Slijkpoort in ...... te maeken, dog nu was het van Parijs gekomen van voort te gaen in het Boerekwartier. Dit bragt groote bedugtheijd, naementlijk onder degene aldaer groote erven besaten en daer fabrieken als drukkerijen, slijperijen en brouwerijen etc. op hadden, waertoe zoo gemakkelijk innerwaerts de stad geene erven te vinden zijn; jae deze verwoestingen bragte eene groote schaersheijd en duerte der huijsen te wege.
Met de nieuwe kaeij aen de Schelde tusschen den Vischtoren en den Bakkerstoren wird ook sterk voortgegaen, waerop het gruijs van de St Joriskerk en hetgene van de Lieve Vrouwen Broederskerk gevoert wird. St Joriskerk was zoo danig gedemolieert dat men er zig bijna niet meer erkennen konde, jae het was geordonneert dat de kraemen op die plaetse met de aenstaende foiren moesten gestelt worden, en de potten op het kerkhof en op de plaetse daer den schoonen Calvarieberg gestaen had; en om die plaetse alsdan nog grooter te maeken, segde men dat de huijsen staende om deze kerk en in voortijden aen dezelve toebehoort hebbende, dog van over lang door desselfs kerkmeesters verkogt om de schulden te betaelen, ook zullen afgebroken worden.
(9 Floreal) 29 April zond den Maire brieven aen de boekdrukkers alhier, hun voorkomende dat, ingevolge een keijserlijk decreet van 7 Germinal an 13 (28 Meert) sij in 't vervolg geene kerkboeken, geteijde en gebedeboeken mogen drukken of herdrukken, als na de permissie bekomen te hebben van den Artsbisschop van Mechelen; deze permissie moet letterlijk aen het hoofd van ieder exemplaire ingevoegt worden.
Hetzelve decreet behelst, dat allen drukker en boekverkoo- | |
| |
per, die zal doen drukken of herdrukken (gemelde) diergelijke boeken sonder die permissie bekomen te hebben, zal vervolgt worden ingevolge de weth van 19 Julij 1793.
| |
Meij
Den 2 Meij was de tijding gekomen, dat de succursaele kerken van den H. Joseph ad St Tresiam op den Rosier en van St Maria ad St Annam (Keijserscapel) in de Keijsersstraet, te niet waeren, maer eene bidplaets bleven; de parochianen van de laesten wirden aen de kerk van den H. Carolus Borromeus gevoegt en die der Tresen aen St Jacobs en aen d'Augustijnen.
Den 3 Meij smorgens vertrok er een transport jongens deser stad, dewelke dienen moesten. Verscheijde waren er die geenen man in hunne plaetsen hebben bekomen, eensdeels dat se te raer zijn, en andersdeels, omdat se te veel vraegen; daer zijn er die 1.000 jae 1.400 guldens vroegen, en minder zijn er al geen te krijgen, hetwelk ongelukkig is voor menig borgerskind, dat daerdoor zijn vaderland verlaeten moet en soldaet tegen dank worden.
Sondag 5 Meij is in de succursaele kerke van den H. Carolus Borromeus eene plegtige Hoogmisse van den H. Geest gesongen tot herstellinge van den cathecismus ofte onderwijsinge der arme bejaerde menschen, door wijlen Sijne Doorlugtige Hoogweerdigheijd Jacobus Thomas Josephus Wellens, Bisschop van Antwerpen ten jare 1779 gestigt, sedert alle de schrikkelijke omwentelingen opgeschorst geweest zijnde, is dezen naemiddag in de 5 volgende capellen der stad te weten ............ wederom herbegonst; eenieder was aensogt dese
| |
| |
schoone instellinge ofte broederschap met sijne aelmoessen te ondersteunen.
Den 6 Meij wirden de wapens van keijser Carel en de gene van deze stad, staende boven den ingang der borze, de eerste aen de Noordzijde en de andere aen de Westzijde, zeer schoon in couleuren en verguld geweest hebbende, afgekapt en vernietigt; degene aen de Oost- en Noordzijde waren over eenige tijd ook weggekapt. Ook wird het deurken nevens den trap in de Twelfmaendenstraet vernietigt en weggemetselt. Den toren wird ook vernieuwt en geschildert en de horlogie in staet gebrogt. De daken waren onlangs ook gerepareert en de kleijne dakvensters afgedaen en met schaliën toegeleijd. Daer waren boven op de zaelen ook groote veranderingen gedaen; de camer van commercie en desselfs tribunael wird aldaer gehouden. De schoone schilderskamer was vernietigt en de academie der teeken-, schilder- en bouwkunde etc. waren vergroot, met een woord daer waeren en daer wirden ongelooflijke en onnoodige kosten gedaen, daer de kooplieden op hunnen jaerlijksche patenten mede belast wirden. De borze benevens de gaelderijen zullen ook geschildert worden, en denkelijk met ijzere baillen snagts toegesloten worden, gelijk men onlangs aengeplakt gesien heeft.
Den 22 Meij savonds ten 6 uren en den 23 do wesende O.H. Hemelvaert smorgens 6 uren, wird met het geluij van alle de klokken aengekondigt, de krooninge van Napoleon Bonaparte, als koning van Italiën, het welk dezen dag te Milaen plaets had. Den Te Deum wird in alle de kerken in den morgent gesongen, onder het herhaeld geluij en geschut, hetwelk in den namiddag en savonds herhaelt wird, men moest sijne huijsen savonds verligten.
| |
| |
Vrijdag den 31 Meij, ook den 1 en 2 Junij, was 't droevig voor de Antwerpsche schipperije. Verscheijde der zelve wirden onvoorsints door de Franschen van hunne schepen gehaelt en ook elders gearresteert, in den amigo geset om vervolgens op de Fransche oorlogsschepen immers op hunne vloot die te Boulogne uijt te vaeren staet, tegen wil en dank als matroos gestelt te worden. Dit bragt eene aldergrootste consternatie onder deze ongelukkige klasse, die aldus buijten staet waren den kost te konnen winnen.
| |
Junij
Sondag den 2 Junij, wezende Sinxendag, bleef de kerke van St Catharina op 't Kiel gesloten. De goddelijke diensten wirden aldaer opgehouden. Den pastoor uijt de Leije den eerw. heere ...... Janssens, wilde dat de inwoonders van 't Kiel naer de kerke in de Leije gaen. Die van 't Kiel hunne kerk gekogt hebbende, begaven sig bij den Prefect, dog wirden daer op gene voldoende wijse onthaelt, zoo dat het te vreesen is of dezelve nog zal geopent worden.
Den 2 Junij wirden er verscheijde lieden buijten deze stad uijt de herbergen gehaelt en op de schepen gedaen.
De foire welke eertijds op de borze gestaen had en dan op de Meir en nu eenige reijsen op het Groenkerkhof, was alsnu op den grond van St Joriskerk, kerkhof en calvarieberg geplaetst, hetwelk aen vele goede borgers als tegen het hoofd sprong op dien grond daer zoo menigmael het H. Onbloedig sacrificie der Misse en andere godsdiensten verrigt zijn, jae daer hunne voorouders begraven liggen, zoo te zien ontheijligen en onteren.
| |
| |
| |
Julij
Den 9 Julij wird alhier in de Prefecture aenbesteed aen den minst biedende het graven en maken van een gedeelte der nieuwe kom bij het Oostershuijs in 't afgebroken Boerequartier, hetgene aengenomen is voor 7 millioenen en 800.000 francs, waeraen seffens begonst wird te graven.
17 Julij obit Rv. D. Joan. Ant. Seerwart, Liranus, S. Theol. Lic., cannunik en plebaen der cathedraele in den ouderdom van 5... jaeren, en is den 20 dito te Deurne alwaer sijnen broeder prelaet en cannunik der abdije van St Michiels, pastoor ......... op 't kerkhof begraven. Hij heeft 1 dag te zien gelegen. Het was een lieftalligen man en van alle goede menschen bemind. (Ziet de gazette).
| |
Augusti
Vrijdag 30 Augusti sloeg den rogge op beijde de graenmerkten zoo danig af, dat er eenieder van verwonderd was. Daer was den merktdag te voren, rogge tot fr. 10. - de veertel verkogt en nu tot onder de f. 6. -, jae eenen stuijvers roggen brood moest laets mael wegen 23 loot en nu 35 loot, maer de terwe was wedrom hooger geloopen en was selfs tot f. 13,19 per veertel verkogt geweest. De oorzaek van deze duerte schrijft men toe omdat den oogst wel een maend laeter is dan gewoonte, en dat de boeren uijtverkogt en ledig waren, en daerom zoo weijnig graen ter merkt gebragt wird.
| |
September
Vrijdag den 20 September ten 3 uren naemiddag is den Eerw. Heere Guil. J.B. van Bomberghen, te vorens cannunik
| |
| |
en plebaen der cathedraele, Noordquartier, ten jaere 18...... benoemt zijnde tot Rector, sive pastoor der kerke van den H. Carolus Borromeus, en deze kerke sedert als eenen waren Herder bedient hebbende, en na het overlijden van den Eerw. Heere Seerwart, wedrom als pastoor van de cathedraele benoemt zijnde, heden onder het geluij der klok, met plegtigheijd ingeluijd en in besit gestelt, tot groote blijdschap van alle waere parochianten.
Den zelven namiddag ten 4 uren is den Eerw. here ......... van Celst, te voren ook cannunik der cathedraele en sedert 18... rector van de Droogscheerderscapelle in de Keijserstraet, alsdan in succursaele opgeregt zijnde, tot nu toe geweest zijnde, en in de plaets van den Eerw. here van Bomberghen als Rector van voors. kerke van den H. Carolus Borromeus benoemt zijnde, in gemelde kerke ook onder het geluij der klokken ingeleijd en in besit gestelt.
| |
October
Den 1 October heeft den Maire met zijn adjointen op 't stadhuijs zonder iemands wete gelot uijt de jonkheijd dewelke in de jaeren 9, 10, 11, 12 en 13 bij lotinge vrij van de requisitie gevallen waren en er een groot getal tot suppleant der gene gestorven, afgekeurt ofte gedeserteert waren, uijtgetrokken, hetgene eene groote murmuratie onder de inwoonders te wege bragt, jae groote verslaegenheijd baerde; te meer alsoo er verscheijde in gemelde jaeren vrij getrokken hebbende en sedert getrouwt zijnde, nu sig in deze ongelukkige omstandigheijd bevindende. Deze opspraek vermeerde nog, doordien deze lotinge buijten iemands wete, op de regering zelfs gedaen is, en dat het meest alle treffelijke borgerjongens waren die onder dit getal gevallen waren.
| |
| |
Den 3 en 4 October was de lotinge onder de jonkheijd voor het jaer 14; dit was wedrom eenen alderdroefsten dag voor deze ongelukkige classen. Vele vielen als in onmagt als sij soldaet getrokken waren, jae zulks veroorzaekte hun en hun ouders en naestbestaende eene onuijtsprekelijke droefheijd; verscheijde vaders en moeders, jae susters bevonden zig van hun broodwinders berooft, en sagen aenstonds armoede en het ongeluk van hun kinders en broeders schielijk naederen. Kinderen daer sij zoo veel voordeel van verwagte, wirden hun ontnomen en als soldaeten om tegens de gene met open ermen, als onse verlossers verlangt worden, tegen hunne meijninge te moeten vegten; jae wie als de rijken kan iemand in sijn plaets krijgen, daer word 3, 4, 5 en 6 duijsent gulden en meer gevraegt. Wat borger kan zulks doen? O droeve en ongelukkige tijden.
Sondag den 20 October smorgens vroeg zijn de jongens der conscriptie militair deser stad, in de jaeran 11 en 12 vrij gelot zijnde, en nu onlangs door den Maire en adjointen met gesloten deuren op 't stadhuijs tegen alle regt en reden, en sonder hunne wete gelot zijnde, en tegen wil en dank soldaet gemaekt, naer Vrankrijk door de gendarmen gedeeltelijk langs St Joris en gedeeltelijk langs het water geleijd, beter geseijd gestouwt geworden, en dat met groote droefheijd, jae het was eene droefheijd om zien, zoo ongelukkig vertrek van zoo menige treffelijke borgersjongens, die geenen man in hunne plaets hebben konnen vinden, zelfs moeten opgaen; jae ongelukkig vertrek, waervan de droefheijd nog vergroot wird, door het misbaer dat de moeders, zusters en naestbestaenden, jae hun lieven, hun uijtgeleij doende, al greijsende en een groot misbaer maekende, dat het onuijtsprekelijk was en van de medeleijdende niet konde aengesien worden; en om eenen man in sijne plaets te krijgen was voor vele onmooglijk geworden,
| |
| |
doordien er wel eenige duijsende gevraegt wird, zoo dat er vele zelf in dien tusschentijd getrouwt zijnde, hun vrouwen en kinders moesten verlaeten, andere hun ouders en susters daer sij den kost voor winnen moesten, en die alsnu in de grootste armoede staen gedompelt te worden. O! onuijtsprekelijke tyrannie!
| |
November
Maendag en Dijnsdag 4 en 5 November was wedrom eenen droeven dag voor de Antwerpsche jongheijd. Smorgens vertrokken de requisitionairen, onder goed escort en wirden alzoo naer het leger gestouwt, onder het droevig geschreij van hun selfs, van hunne ouders, susters en naestbestaenden, jae tot droefheijd van alle welpeijsende. (Uit de gazetten hier in te voegen).
Sedert dat het tooneel des oorlogs in Duijtsland en Italiën wedrom geopent was, tusschen den Roomschen keijser en Rusland, tegens Vrankrijk, hoorde men niet als tegengaende tijdingen uijt de legers; de Franschen waren ingedrongen tot omtrent Weenen toe, en hadden de Oostenrijkse en Russen ten allen kanten verdreven, en eenige duijsende krijgsgevangen genomen.
Daer waren reeds den 5 November in den morgent een groot getal troupen uijt het binnenste van Vrankrijk binnen dzee stad gekomen, welke voor 10 dagen bij de borgers geleijd wirden. Het casteel en stad wirden versterkt, en ten allen kanten met palissaden omset. De optrekkende bruggen van onse landpoorten, onlangs vernietigt zijnde, wirden wedrom herstelt; wat dit alles beduijde of voorspelde was een raedsel voor ons, het scheen alsof sij hier eenige vreese hadden, en nogtans leest
| |
| |
men in alle hunne nieuwsbladen niet als victorie van hunnen kant behaelt.
Sedert 16 November was het werken aen de begonste kom in de verwoeste Nieuwstad gestaekt, maer nogtans worden de lasten op de arriveerende schepen en goederen ten dien opsigte gestelt en droit de colis genoemt, altijd ontfangen.
Den 19 November wird er veel canon ingebrogt en naer 't casteel gevoert.
Den 20 November sag men verscheijde wagens met canonballen binnen brengen en ook naer 't casteel voeren; dit kwam uijt het arsenal van Mechelen.
Den 25 November sag men wegens den Maire alhier een proclamatie van 1 Frimaire aengeplakt, dat ingevolge een keijzerlijk decreet gedagteekent te Linz, 17 Brumaire laest:
er een leger gaet opgevormt worden, onder den naem van Armée du Nord, gecommandeert door Louis Bonaparte (die Zijne Keijzerlijke Hoogheijd, den Prins Louis, constabel van het keijzerrijk genoemt wird).
Dat de twee eerste divisiën van die armée uijtmaekende omtrent 10.000 man, zullen verzaemelt worden van hier tot den 12 deser maend en dat dezelve volgens expresse ordens in 't binnenste deser stad moesten gelogeert worden, voorkomende de borgers ten dien eijnde dat sij bij de inkomst van die soldaeten, die zal beginnen met den 7 deser maend, dat sij alle noodige schikkingen zouden konnen genomen hebben, om dezelve te ontfangen en op eene behoorlijke wijze te logeren.
21 November. In den morgent is er veel crijgsvolk uijt Vlaenderen binnen gekomen, dewelke seffens volgens gewoonte bij de borgers gelogeert wirden, bij sommige 2, 4, 6, 8 en
| |
| |
zelfs 10 en dat tot naerder order, hetgene groote verlegentheijd onder onse inwoonders brogt; vele hadden geen plaets of beddegerief om zoo veel man te huijsvesten, en daer was niets tegen te zeggen. Deze troupen staen eerstdaegs door andere gevolgt te worden, gelijk men uijt de voors. placcaaert ziet.
Vrijdag 29 November smiddags wird met het geluij van alle de klokken en beijaerdspel aengecondigt de inneming der stad Weenen in Oostenrijk door de Fransche troupen en ook de verdere victorie door dezelve zoo op de keijzerlijke als Russen in Duijtsland behaelt, hetgene geene blijdschap maer groote verslaegenheijd onder alle deftige ingesetenen veroorsaekte.
Op den zelven stond quam er wedrom veel crijgsvolk langs Vlaenderen binnen, die op de zelve wijse als de eerste gelogeert wirden. Daer waeren eenige Italiaensche of Cisalpijnssche troupen met groene kleederen onder en ook vele requisitionairen; dese laetste wirden meest 's anderdags op de dorpen rondom deze stad geleijd.
| |
December
Den 4 December, feestdag van de H. Barbara, heeft den keus der aelmoesseniers alhier, geene plaets gehad, den zelven was reeds over eenige weken gedaen en waren alsdan gekosen Dheer ...... Kramp en ........., en aldus is die oude instellinge ook al naer den nieuwen stiel geschikt.
| |
| |
Savond is den broeder van Napoleon Bonaparte, Louis, hier binnen gekomen en in Den Beer op de Meer gaen logeren; sanderdags moesten alle de troupen in parade voor hem als voor eenen grooten personnage verschijnen; hij was over eenige jaeren magazijn bewaerder te Mechelen immers in deze landen, jae men segt dat hij hoeijmaekersknegt geweest is, en alsnu door zijn broeder erfprins en groot-constabel van Vrankrijk genoemt.
Den 6 December smorgens zijn 5 regimenten voetvolk vertrokken naer Nimmegen, het gong niet als met vrees en vervaertheijd, niet alleen vele soldaeten, maer selfs de officiers weenden van vreese, omdat se in 't algemeijn denken dat se tegen de Pruijssische troupen zullen moeten vegten, daer sij een verschrikking van hebben.
Den 7 December zijn de meeste troupen, benevens tegen den avond nog eenig peerdevolk, insgelijks met alle spoed de voors. gevolgt, en ook naar Nimmegen of aen die kanten vertrokken.
Den 8 December snagts is er canon en ander crijgsbehoeftens vertrokken.
9 December. De slaeven of galleijenboeven sedert eenigen tijd op 't Casteel gelegen en aen de timmerwerve gewerkt hebbende, waren 9 dezer smorgens naer Arras vervoert onder escorte van gendarmen.
De optrekkende bruggen aen de stadspoorten waeren reeds met alle haest in staet gebrogt, de vesten met palissaden
| |
| |
omset, en selfs batterijen op de vesten gemaekt, even alof er eenen aenslag op de stad verwagt wird.
Den 14 December wird er eenen trijn canon- en poederwagens uijt deze stad naer Gelderland gevoert.
Dagelijks sag men jonge recruten binnen komen, meest Walen of Fransche, welke naer de legers gesonden worden.
Den 15 December, wesende sondag, wird er om 2 uren namiddag met het geluij der klokken wedrom eene victorie op de Russen en keijserlijke omtrent Olmuts in Bohemen (Moravie) behaelt, te Austerlitz.
|
|
Auteursrecht onbekend