Logo DBNL
Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffen (1608)

Wisconstighe gedachtenissen. Deel 5: van de ghemengde stoffen

(1608)–Simon Stevin–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige

De ghedrvcte favten salmen aldus verbeteren.

Int eerste deel des weereltschrifts.

Boven op de sijden vande 1e totte 140e daer aldus staet:

 

1 Bovck Des Weereltschrifts,

 

stelt of neemt door t'ghedacht te staen

 

1 Bovck Des Driehovckhandels.

 

Desgelijcx sal oock ghedaen worden mettet 2e, 3e, en 4e bouck, stellende over al Driehovckhandels in plaets vā Weereltschrifts, want sulcx vereyscht dier boucken verdeeling beschreven int Cortbegrijp des Driehouckhandels, t'welck deur misgrijp des Schrijvers niet naghevolght en wiert.

Hoewel int eerste deel des Weereltschrifts inde 2 sijde, bepaling is ghedaen van Schilbooch en Schilhouck, en dat die woorden een stuckweechs verre ghebruyckt sijn, soo heb ick nochtans daer na in die plaets ghebesicht het woort vierendeelrontschil deur dient gelijck de woorden halfrontschil en rontschil sijn sake beter beteyckent, overmidts dat Schilbooch en Schilhouck niet uyt en drucken (ghelijck oock en doen de Latijnsche woorden Arcus complementi en Angulus complementi) vanwat* afcomst der drie sy t'verschil sijn: Daerom by aldien dit bouck te verdrucken waer, ick soude in plaets der 4e 5e en 6e bepaling inde boveschreven 2e sijde dusdanighe stellen:

4 Bepaling.

Vierendeelrontschil is t'verschil tusschen een ghestelde+ booch of houck en het vierendeelronts.

 

Laet B C een ghestelde booch sijn, of B A C een ghestelden houck, ten eersten cleender dan het vierendeelronts, als de booch B E, of houck B A E, t'verschil tusschen haer beyden als de booch C E, of houck C A E, heet vierendeelrontschil, te weten vierendeelrontschil der ghestelde booch B C, of houck B A C. Laet andermael C D een ghestelde booch, of C A D een ghestelden houck sijn, nu grooter dan het vierendeelronts, als de booch B E, of houck B A E, t'verschil tusschen haer beyden als de booch C E, of houck C A E, heet vierendeelrontschil, te weten vierendeelrontschil der ghestelde booch C D, of houck C A D.

5 Bepaling.

Halfrontschil is t'verschil tusschen een gestelde booch+ of houck en het halfrondt.

 

De verlcaring ghedaen opt vierendeelrontschil der 4 bepaling, can oock dienen tot verclaring deser 5 bepaling.

6 Bepaling.

Rontschil is t'verschil tusschen een ghestelde booch+ en het heel rondt.

 

Deur het boveschreven is te verstaen datmen overal daer van Schilbooch en Schilhouck gheseyt is, in die plaets het woort vierendeelrontschil sal moghen stellen.

Int eerste deel des VVeereltschrifts.

Inde 24 sijde op de cant voor Constrinctio, stelt Constructio.
22 sijde de houckmaet van 2 tr. 17 ① staet 393412, stelt 398412.
24 sijde de houckmaet van 5 tr. 4 ① staet 863148, stelt 883148.
58 sijde op de cant tabulum, stelt tabulam.
64 sijde de raecklijn van 0 tr. 0 ① staet 0000, stelt 0.
74 sijde de raecklijn vā 27 tr. 0 ① staet 509524, stelt 5095254.
138 sijde de snylijn van 89 tr. 10 ① staet 787573461, stelt 687573461.
138 sijde de snylijn van 89 tr. 12 ① staet 616229489, stelt 716229489.
141 sijde 3 lini Weereltschrifts, stelt Driehouckhandels.
152 sijde 3 lini 2/1000, stelt 16 2/1000.
157 sijde 14 lini gegeven stelt gevondē.
168 sijde op de cant rectelinei, stelt rectilinei.
172 sijde op de cant parallela, stelt parallelam.
180 sijde 6 lini A B G, stelt B A G.
180 sijde 7 lini B A G, stelt A B G.
181 sijde 6 lini A F B, stelt A B F.
181 sijde 7 lini A B F, stelt A F B.
181 sijde 23 lini A B F, stelt A F B.
183 sijde 3 lini Weereltschrifts, stelt Driehouckhandels.
195 sijde 11 lini het 2 voorstel, stelt het vervolch des 2 voorstels.
197 sijde 36 lini 1 voorbeelt, stelt 1 vervolch.
210 sijde 36 lini evewijdege, stelt rechthouckich.
212 sijde 33 lini 22 voorstel, stelt 23 voorstel.
213 sijde 2 lini voor 22, stelt 23.
211 sijde 38 lini schilboochs, stelt schilhoucx.
222 sijde 23 lini scheefhoucx C, stelt scheefhoucx D.
222 sij. 24 lin. voorbeelts, stelt voorstels.
225 sijde 9 lini voorbeelts, stelt voorstels.
234 sijde 5 lini B A C, stelt A C B.
234 sijde 7 lini B A C, stelt A C B.
272 sijde 28 lini C D, stelt C B.
274 sijde 8 lini C B, stelt C D.
297 sijde 32 lini A C B houck A B C die oock den begheerden is van 67 tr. 37, stelt A D B houck A B D van 68 tr. 19. Die getrocken van 180 tr. blijft voor den begeerdē houck A B C 111 tr. 14.
307 sijde 32 lini vinding der sijde B C, stelt vinding van A des tegenoverhoucx der sijde B C.
327 sijde Anhang des driehouckhandels, stelt Anhang der voorgaende drie boucken.
342 sijde 12 lini Driehouckhandels einde, stelt Anhangs einde.
345 sijde 3 lini Weereltschrifts, stelt Driehouckhandels.
354 sijde 7 lini diens aspunt A is, dit moeste staen inde 8 lini achter den evenaer.

Int tvveede deel des VVeereltschrifts,

Inde 12 sijde op de cant Solstitio estivale, stelt Solstitio estivali.
13 sijde 15 lini connen oirdeelen, stelt connende oirdeelen.
18 sijde 20 lini goede, stelt goet.
19 sijde inde twee leste linien daer anders, stelt daer af anders.
20 sijde 10 lini sulcke, stelt sulck.
41 sijde 26 lini spiegheling daet, stelt spiegheling en daet.
42 sijde 11 lini leerringē, stelt leerlingē.
51 sijde 36 lini tweede deel, stelt tweede bouck.
53 sijde 6 lini eersten deels, stelt tweeden boucx.
57 sijde 3 lini plaet, stelt plaets.
58 sijde 4 lini op ander, stelt opt ander.
59 sijde 8 lini op, stelt of.
59 sijde 22 lini rivreren, stelt rivieren.
59 sijde 33 lini kelen, stelt kielen.
69 sijde 25 lini 12 voorstel, stelt 14 voorstel.
70 sijde 18 lini voorgegaen, stelt voortghegaen.
79 sijde staet tot vijfmael misschaeuwing, stelt wanschaeuwing.
74 sijde 3 lini selver, stelt selve.
169 sijde 32 lini en Brasilie, stelt in Brasilie.
180 sijde 37 lini I F G, stelt I E G
191 sijde 3 lini ghebeurde, stelt ghebeurende.

Int derde deeldes VVeereltschrifts.

3 sijde 8 lini met stelling, stelt met oneyghen stelling.
11 sijde 30 lini middeluytpunticheyt, stelt uytmiddelpunticheyt.
17 sijde 3 lini tweede onevenheyt, stelt onevenheyt
17 sijde 40 lini een yder, stelt enyder.
26 sijde 26 lini dat nu, stelt daer.
28 sijde 40 lini duysteraerbreeden, stelt evenaerbreeden.
55 sijde 41 lini G H, stelt G L.
117 sijde 4 lini vande dwaelderloop, stelt vande vinding der dwaelderloopen.
118 sijde 31 lini Venus en Mercurius, stelt Venus en Mercurius in langdeloop.
120 sijde op de cant Apocha, stelt Epocha.
120 sijde 26 lini t'eynde desjaers, stelt begin des jaers.
123 sijde 4 lini middelpuntichpunt, stelt uytmiddelpuntichpunt.
128 sijde 9 lini merck ick A, stelt merck A.
129 sijde 32 lini D B E, stelt B D E.
132 sijde 39 lini 30 ① 6 ②, stelt 30 ① 7 ②.
133 sijde 4 lini wet, stelt met.
135 sijde 8 lini oeffening, stelt effening.
135 sijde 35 lini 110 tr, stelt 210 tr. 137 sijde 20 lini t'vervolgh der 17 bepaling, stelt de 16 bepaling van het 1 bouck des Hemelloops.
141 sijde 6 lini 59 tr. 9 ①, stelt 95 tr. 9 ①.
143 sijde 24 lini Maen, stelt Son.
148 sijde 35 lini 190 tr. 11. 8. stelt 194 tr. 11.8.
162 sijde 8 lini dan D L, stelt van D L.
207 sijde 20 lini K M, stelt I L.
221 sijde op de cant Prop. 35, stelt Cap. 35.
251 sijde 9 lini daerom, stelt daer rontom.
255 sijde 12 lini ick na, stelt ick nu na.
255 sijde 14 lini gemerct, stelt gemeent.
255 sijde 17 lini te gebeuren, stelt te gebeuren uytghenomen de Manens duysteringsne.
255 sijde 45 lini Maenwechs, stelt Marswechs.
257 sijde 33 lini Derghelijcke oock vermoedende vande duysteringsneloop die niet s'daechs 3 ① 11 ② volghens destelling eens vastē Eertcloots, maer eygentlick als uyt stelling eens roerenden Eertcloots volcht s'daechs 1 tr. 2. 19. teghen t'vervolch der trappen, wiens treckende cracht schijnt gedregen te sijn in een hooger trager hemel dan de voorgaende, doende ontrent de 18 Iaren een keer na t'vervolgh der trappen, stelt niet met allen, want het sal uyt blijven.
259 sijde 4 lini int voorstel, stelt in het 13 voorstel.
259 sijde 6 lini voor of achtring, stelt voorofachtring.
260 sijde 30 lini groote ronts, stelt grootronts.
271 sijde 34 lini G F K, stelt G A K.
330 sijde 16 lini my, stelt nu.
332 sijde 2 lini des dwaelders, stelt der D waelders.
350 sijde 24 lini F G, stelt H G.
350 sijde 27 lini E G 1083 daer na, stelt A G 1083 (want so veel comter alsmē seght inrontwechs halfmiddellijn 60 deelen gheeft inrontshalfmiddellijn 6 deel 30 ①, wat 10000?) daer na.

Inde Meetdaet.

Inde 27 sijde 14 lini voor H, stelt I.
31 sijde 13 lini H I, stelt A I.
31 sijde 23 lini D L, stelt A L.
57 sijde 19 lini A, stelt I.
77 sijde 12 lini mette sijde A C, stelt metten houck A B C, hier deur wort bekent de derde sijde A C.
127 sijde 12 lini TWERCK, stelt VERVOLCH.
141 sijde 18 lini D 13, stelt D I 3.
144 sijde 38 lini als E G, stelt als F G.
145 sijde 15 lini t'welcke sy tot H, stelt t'welck sy tot H, te weten soo verre tot dat D H eve wijdeghe valt met B A.
Inde selve sijde meugen de vier laetste linien uyt blijven, want het is deur het 1 lidt onmeughelick anders te commen.
147 sijde 4 lini heeft, stelt helft.
150 sijde 30 lini den punt, stelt eenpunt.
151 sijde 1 lini I L, stelt I A, 151 sijde 3 lini 4 voorbeelt, stelt 1 voorbeelt.
151 sijde 18 lini evewijdegesijde A B, C, stelt teghnoversijde A B, D C.
193 sijde 8 lini E G H, stelt F G H.

Inde Deursichtighe.

Inde 90 sijde 6 lini eenige voorbeelden, stelt eenich voorbeelt.
Inde 90 sijde 14 lini vierhoucken, stelt vier houcken.

Inde VVeeghconst.

Inde 89 sijde 22 lini besetsels, stelt beletsels.
92 sijde 16 lini des lichaems, stelt in des lichaems.
141 sijde op de cant Theoremata, stelt Theoremate.
181 sijde 9 lini scheeflijn, stelt scheefheflijn.
181 sijde 10 lini scheeflijnen, stelt scheefheflijnen.

Inde Vorstelicke Bovckhovding.

Int Iornael van Coomschap.

Inde 1 sijde 9 lini voor net 350 ℔, stelt net 350 ℔ 8 onc.
3 sijde 13 lini binnē 6 weken, stelt binnen 5 weken.
5 sijde 4 lini 16, stelt 6.

Int Schultbouck in Coomschap.

2 sijde 9 lini 6 Iunius, stelt 8 Iunius.
2 sijde 11 lini 10 Octob. stelt 7 Mey.
6 sijde 6 lini 2 β, stelt 12 β.
6 sijde 18 lini 4 β, stelt 14 β.
13 sijde 5 lini fol. 4, stelt fol. 18.
14 sijde 2 lini Maert, stelt Mey.
15 sijde 2 lini Maert, stelt Mey.
16 sijde 9 lini 7 ₰, stelt 0 ₰.
29 sijde 11 lini 106 ℒ, stelt 166 ℒ.
32 sijde 38 lini 200 ℒ, stelt 2000 ℒ.

Int Iornael in Domeyne.

Inde 1 sijde leste lini 1607, stelt 1604.
2 sijde 15 lini 10 Augusti, stelt 1 Octob.
3 sijde leste lini 17500 ℒ, stelt 17550 ℒ
4 sijde 28 lini 10 Iunius, stelt 1 Iunius.
7 sijde 10 lini 100 ℒ, stelt 123 ℒ.
7 sijde 29 lini 1603, stelt 1602.

Int Schultbouck in Domeyne.

Inde 5 sijde 6 lini 1604, stelt 1603.
13 sijde 11 lini 15 Ianuar. stelt 7 Ianuar.
26 sijde 2 lini 10 Octob. stelt 1 Octob.
29 sijde 4 lini 2 Iul. stelt 1 Iul.
31 sijde 4 lini 20 ℒ, stelt 30 ℒ.
42 sijde 36 lini dwang, stelt dwaling.
59 sijde 36 lini niet nootsakelick en sijn, stelt niet nootsakelick ghelijck en sijn.
63 sijde de 10 lini moet gants wech sijn.
64 sijde ten eynde de 44, 45 en 46 lini moet staen ℒ. β.
66 sijde inde 1 en 21 lini stucx, stelt 112 stucx.
70 sijde noten debet stucx, stelt noten debet stucx 112.
76 sijde Sout debet tonnen, stelt Sout debet tonnen 1, en voor Sout credit tonnen 1, stelt Sout credit tonnen.
83 sijde op de cant 7 voorstels, stelt 5 voorstels.
100 sijde 17 lini veschreven, stelt beschreven.

Int Cortbegrijp der ghemengde stoffen.

Neffens Telconstighe anteyckeninghen, stelt inde cant Annotationes Arithmeticae.
Neffens spiegheling der Singconst, stelt Theoria Musica.
Neffens Huysbou, stelt Architectura.


illustratie


Vorige