Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Limmen
(gemeente Castricum)

Dorp, ontstaan als geestnederzetting op een strandwal en voor het eerst vermeld in 740. Rond de kerk vormde zich de Kerkbuurt. In de 18de eeuw kwam verder noordelijk een tweede bebouwingskern, Dusseldorp, tot ontwikkeling met een katholieke kerk. Jacobus du Peyrou kocht de heerlijkheid in 1732. De ambachtsheren woonden op huis Dampegeest (gesloopt 1846). Na 1850 werd Limmen een belangrijk centrum voor de bloembollenteelt. Schoolmeester P. Boschman stichtte in 1928 de ‘Hortus Bulborum’ (Zuidkerkenlaan 23a). Na de Tweede Wereldoorlog is de verspreide bebouwing tussen de twee dorpskernen verder verdicht.

De Herv. kerk (Zuidkerkenlaan 25), oorspronkelijk gewijd aan St. Cornelius, is een eenbeukige kerk voorzien van een ingebouwde slanke toren met ingesnoerde spits. Van de kleine tufstenen kerk uit circa 1100 resteert een muurfragment aan de zijde waar rond 1200 een laat-romaanse toren verrees. Bij de bouw van de huidige kerk rond 1300

[p. 420]

Limmen, R.K. St.-Corneliuskerk

raakte de toren ingebouwd. De in 1743 grotendeels vernieuwde toren bevat een door François en Pieter Hemony gegoten klok (1650). Het in de 15de eeuw vernieuwde koor werd in 1573 verwoest en daarna met een gedeelte van het schip gesloopt (laatste koorresten opgeruimd in 1806). De rechte koorsluiting dateert uit 1743. De kerk is gerestaureerd en ontpleisterd in 1904-'06, 1968 (ontpleistering; R.H. Fledderus) en 1999.

Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf (begin 17de eeuw) met oudere trekbalken voorzien van gotische sleutelstukken. Tot de inventaris behoren een laat-17de-eeuwse preekstoel en doophek (doopboog 1729), 18de-eeuwse overhuifde (heren)banken en een door P. Flaes gebouwd orgel (1877). De grafkelder van de familie Du Peyrou is tegen de oostmuur aangebouwd. In de kerk bevinden zich rouwborden voor Jacobus du Peyrou († 1756) en zijn zoon Jacob Jan du Peyrou († 1777), en het gemarmerde houten grafmonument met urn voor Anna Maria du Peyrou († 1785).

De R.K. St.-Corneliuskerk (Dusseldorperweg 76) is een driebeukige basilicale kruiskerk met een rond gesloten koor tussen zijkapellen. De terzijde geplaatste toren heeft vier geledingen, frontalen en een ingesnoerde spits. Deze 1901-'02 naar ontwerp van J.H. van Groenendael en onder leiding van P. Snel gebouwde neoromaanse kerk verving een kerk uit 1856. De neogotische preekstoel is afkomstig van de oude kerk. Uit de bouwtijd zijn de altaren en de kruiswegstaties. De gebroeders Van Rooyen vervaardigden de gebrandschilderde ramen. Het Ypma-orgel dateert uit 1882.

Op het in 1845 gestichte kerkhof bevindt zich onder meer een zerk met Christusbeeld voor pastoor L. Scholte († 1894) en bij de ingang staan beelden van de apostelen Petrus en Paulus. Rond 1930 verrees het parochiehuis ‘St. Maarten’ (Dusseldorperweg 103; gerestaureerd 1996).

De openbare lagere school (Schoolweg 1-5), opgetrokken rond 1910 met aangebouwde onderwijzerswoning, dient nu deels als brandweerkazerne.

Boerderijen. De verlengde stolpboerderij Vrede-Burg (Dusseldorperweg 64) werd in 1869 gebouwd voor P.J. Pepping, met geblokte hoekpilasters en een neoclassicistische dakerker met fronton. J.J. Admiraal liet in 1896 de stolpboerderij Dusseldorperweg 121-123 optrekken.

Woonhuizen. Rond 1890 gebouwd is het middenganghuis Schoollaan 3. Chaletstijl-details vertoont het huis Rijksweg 75 (1911) en traditionalistisch van vorm zijn de villa's Oppen Haerd (Rijksweg 116; circa 1925) en Beatrix (Kerkweg 8; 1938).