Eext, Herv. kerk
een eenvoudige, recht gesloten zaalkerk met ingangsomlijsting, puntgevel en opengewerkte dakruiter. De in neoclassicistische vormen uitgevoerde kerk werd in 1841 gebouwd. Het interieur wordt gedekt door een gepleisterd tongewelf. Tot de inventaris behoren meubilair uit de bouwtijd en een door J. Doornbos gebouwd orgel (1911) met snijwerk van J. Dekker. Het orgel werd geschonken door het echtpaar H. Meyring en H.G. Meyring-Homan.
Het verenigingsgebouw (Hoofdstraat 5) is een goed gedetailleerd gebouw in wederopbouwvormen uit 1952.
Boerderijen. In 1722 liet Boele Freriks Julsing het
Boelenhoes (Gieterstraat 1) bouwen. Deze hallenhuisboerderij met onderschoer is in 1962 ingrijpend verbouwd tot woonhuis met inpandig zwembad. Vermoedelijk uit 1780 stamt de hallenhuisboerderij
Braamshof (Gieterstraat 3), die is voorzien van een wit gepleisterd eclectisch voorhuis uit circa 1870. Bij
Gieterstraat 2 staat een in aanleg vermoedelijk nog 18de-eeuwse, deels in baksteen en deels in hout opgetrokken, schuur met schaapskooi en onderschoer. Andere voorbeelden van hallenhuisboerderijen zijn
Kerkstraat 22 (circa 1870) en de met een dwars geplaatst voorhuis uitgevoerde boerderijen
Hoofdstraat 21 (1873),
Kerkstraat 2 (1894) en
Eext, Woon- en winkelpand Kerkstraat 5
Schaapstreek 15 (1896). De villaboerderij
Hoofdstraat 10 (1922) vertoont expressionistische elementen. Voorbeelden van moderne krimpenboerderijen zijn
Schaapstreek 13 (1927) en
Stationsstraat 42 (1929).
Woonhuizen. Het woon- en winkelpand Kerkstraat 5 is rond 1895 gebouwd met neorenaissance-details. Het woonhuis Kerkstraat 10 (circa 1915) vertoont jugendstil-elementen en het woonhuis Hoofdstraat 24-26 (1924) is een aardige plaatselijke variant van de ‘Um 1800’-stijl. Waarschijnlijk van dezelfde (onbekende) ontwerper is Hoofdstraat 25 (1923).
Het voorm. tolhuis (Stationsstraat 58) is een krimpenwoning in neoclassicistische vormen uit circa 1870. Vermoedelijk rond 1900 is het zadeldak van het versmalde middendeel verlengd en zijn aan weerszijden portieken aangebracht. De hoeken daarboven heeft men ingevuld met een houten gevelbeschot.
Het voorm. station van Eexterhalte (Stationsstraat 60) is een in licht-expressionistische vormen uitgevoerd eenlaags gebouw met hoger opgaand gedeelte. Het werd in 1924 gebouwd aan de lijn Assen-Stadskanaal (opgeheven in 1968). Momenteel doet het dienst als campingbeheerderswoning. Nabij het station staan enkele treinstellen uit 1928 van de Hannoverische Waggonfabrik.
Hunebedden. Ten westen van Eext ligt op de Eexter-es het hunebed D12, bestaande uit vier draag- en drie dekstenen. Dit in 1756 voor het eerst vermelde hunebed is in 1952 onderzocht en gerestaureerd. Ten westen van de Stationsstraat ligt het hunebed D13, dat ook bekend staat als ‘De Stemberg’ of ‘de Eexter grafkelder’. Het uit zes draagstenen en één deksteen bestaande hunebed gaat nog schuil in zijn heuvel. Opvallend is de toegangstrap met vier treden van veldkeien. Het rond 1723 ontdekte hunebed is in 1927 en 1984 onderzocht. Bij het laatste onderzoek bleek, dat de dekheuvel in drie fasen werd aangelegd. De trap is waarschijnlijk aangebracht bij de tweede fase. In 1976 is het hunebed gerestaureerd. Ten zuiden van Eext bij Eexterhalte, nabij de weg van Rolde naar Gieten, ligt het grote hunebed D14 met achttien draag- en zeven dekstenen. De ingang bestond uit twee paar poortzijstenen, waarvan er drie over zijn. Ook de steenkrans is nog gedeeltelijk aanwezig. Na het onderzoek en de restauratie in 1927 is het hunebed nog gerestaureerd in 1960, 1965 en 1966.
Auteursrechtelijk beschermd