Wijckel (Wikel)
(gemeente Gaasterlân-Sleat)
Dorp, dat voor het eerst wordt vermeld in de 12de eeuw. Wijckel bestaat uit een dorpskom en verspreide bebouwing langs de uitvalswegen. Na 1850 heeft het dorp zich voornamelijk in westelijke richting uitgebreid. Ten noordwesten van de kerk ligt het Van Coehoornbos, waar Menno van Coehoorn in 1678 de buitenplaats Meerenstein liet bouwen (gesloopt in 1811).
De Herv. kerk (Menno van Coehoornweg 2) is een driezijdig gesloten zaalkerk met zadeldaktoren van drie geledingen. Tegen de 15de-eeuwse toren werd in 1671 de huidige kerk opgetrokken ter vervanging van een voorganger. De toren is daarbij verhoogd en hersteld in 1821. In de toren hangt een klok uit 1388. De kerk bevat het marmeren praalgraf voor krijgsheer en vestingbouwkundige Menno baron van Coehoorn († 1704). Het is naar ontwerp van Daniël Marot vervaardigd door beeldhouwer Pieter van der Plas. Verder bevat de kerk marmeren epitafen voor Frederik Willem graaf van Limburg Stirum († 1747) en zijn echtgenote Theodora van Coehoorn en voor Hendrik Casimir van Coehoorn († 1756). Ook zijn er grafzerken voor leden van de familie Van Wyckel. Het orgel is in 1900 gebouwd door Bakker & Timmenga. De pastorie (Menno van Coehoornweg 6) is een blokvormig eenlaagspand uit 1915.
De voorm. openbare lagere school (J. Hornstraweg 8) is rond 1880 gebouwd als een drieklassige gangschool met onderwijzerswoning (J. Hornstraweg 6). De woning vertoont neoclassicistische vormen.
Het woonhuis Menno van Coehoornweg 13 is een eenlaagspand met topgevel voorzien van vlechtingen en onder de aanzetkrullen het jaartal ‘1831’.
Boerderijen.
Iwert 10 is een vroeg 19de-eeuwse kop-rompboerderij met onderkelderd woongedeelte. Voorbeelden van stelpboerderijen zijn
IJwert 15 (circa 1890), met links een melkkelder met opkamer, en
J. Hornastaweg 24 (circa 1910) met driezijdige
Wijckel, Boerderij J. Hornstraweg 15
Bargebek bij Wijckel, Woonhuis Jagtlustwei 14
erker aan de voorzijde. De boerderij
J. Hornastaweg 15, gebouwd rond 1905 met neorenaissance-invloeden en heeft een dwars geplaatst voorhuis met verhoogd middendeel.
De poldermolen bij de Zandpoel, gelegen ten zuiden van Wijckel, is een houten paaltjasker met tonmolen uit 1975 (gerestaureerd in 1995).
Bargebek. Gehucht ten noordwesten van Wyckel. De voorm. Geref. kerk (Jachtlustweg 21) is een recht gesloten zaalkerk uit 1907 met een pastorie (Jachtlustweg 23) uit 1908. Twee eenlaags blokvormige woonhuizen zijn het eclectische Jachtlustweg 24 (circa 1870), met verhoogd middenrisaliet, en Jachtlustweg 14 (circa 1906) met neorenaissance-details en een tot kleine trapgevel opgetrokken middeldeel.
Auteursrechtelijk beschermd