Maurik
(gemeente Buren)
Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen op een stroomrug van de Neder-Rijn en voor het eerst vermeld in 997. Evenwijdig aan de dijk kwam een gestrekt dorp tot ontwikkeling. Na de Tweede Wereldoorlog is Maurik in zuidelijke richting uitgebreid.
De
Herv. kerk (Kerkplein 1), oorspronkelijk gewijd aan St. Maarten, is een driebeukige pseudobasilicale kerk met hoger, driezijdig gesloten koor en een toren van vijf geledingen met ingesnoerde naaldspits. De onderste vier geledingen van de toren dateren uit de tweede helft van de 14de eeuw; de bovenste geleding is begin 16de eeuw toegevoegd. Het koor verrees in de tweede helft van de 15de eeuw. In het eerste kwart van de 16de eeuw is het huidige schip met zuidportaal opgetrokken ter vervanging van een 15de-eeuws schip, waarvan de kapconstructie opnieuw is gebruikt. De kerk is in 1920-'25 gerestaureerd onder leiding van
Maurik, Herv. kerk
H.J. Tiemens. Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf (schip), halve tongewelven (zijbeuken) en in het koor door kruisribgewelven en een straalgewelf op figurale kraagstenen. In het koor en op de schippijlers bevinden zich schilderingen uit de tweede helft van de 15de eeuw, met afbeeldingen van onder meer enkele heiligen, de vier kerkvaders en een Piëta. Tot de inventaris behoren enkele 17de-eeuwse grafzerken, een preekstoel (eerste kwart 17de eeuw) - op de stenen voet van een 15de-eeuws doopvont -, een schepenbank (1692) en een door P. van Oeckelen & Zn. gebouwd orgel (1867).
De voorm. pastorie (Kerkplein 8) is een tweebeukig pand uit 1840 naar ontwerp van K. Smits; momenteel dient het pand als verenigingsgebouw.
De R.K. kerk O.L. Vrouw ten Hemelopneming (Buitenweg 4) is een driebeukige kerk zonder toren, gebouwd in 1948-'49 naar ontwerp van P. Starmans. Deze kerk verving een gepleisterde zaalkerk met aangrenzende pastorie (Kerkweg 3-7) uit circa 1820 (vergroot in 1869).
Het raadhuis (Raadhuisstraat 34) is sinds 1942 gevestigd in een villa uit 1890, opgetrokken naar ontwerp van M. van de Pol voor N. de Meijer-van de Thoorn. De villa met voorhuis en haaks achterhuis vertoont chaletstijl-elementen. Kort na 1942 is een veldwachterswoning aangebouwd.
Woonhuizen. De eenlaags villa Engelschehof (Prinses Marijkelaan 13) dateert uit circa 1875. Rond 1900 zijn de dubbele woonhuizen Dorpsplein 6 en Buitenweg 13-15 gebouwd.
Boerderijen. De gepleisterde hallenhuisboerderij Garststraat 58 stamt uit de 18de eeuw. De voorm. boerderij Batenwijk (Kapelstraat 10-12) heeft een gepleisterd tweebeukig voorhuis met de jaartalankers ‘1862’. De hallenhuisboerderij J.E. Penraadstraat 9-11 is voorzien van een dwars voorhuis met rieten schilddak en de jaartalankers ‘1854’. Soortgelijke voorbeelden uit de tweede helft van de 19de eeuw zijn: Tielsestraat 69, met hoekpilasters en geschulpte dakrand, en Breedslagseweg 5.
Het trafohuisje (Raadhuisstraat 58) uit circa 1925 is uitgevoerd in zakelijkexpressionistische vormen, waarschijnlijk naar ontwerp van G. Versteeg sr.
Auteursrechtelijk beschermd