van de kerk ligt de herstelde en deels gereconstrueerde pastorietuin in landschapsstijl van de in 1962 gesloopte pastorie. In de tuin staan een gepleisterd 19de-eeuws tuinhuis met schilddak en een hardstenen zonnewijzer uit de 18de eeuw.
De Geref. kerk (Hoofdstraat 159) is een recht gesloten zaalkerk met bij de voorgevel een kleine dakruiter. De kerk is gebouwd in 1873 in eclectische stijl. De pastorie (Hoofdstraat 161) met omgaand schilddak stamt uit dezelfde tijd.
Woonhuizen. Het pand Hoofdstraat 155 bestaat uit een dwars eenlaags woongedeelte met zadeldak en de jaartalankers ‘1718’; aan de linkerzijde heeft het een driebeukige, deels onderkelderde schuur voorzien van een inrijpoort met het jaartal 1798. In het pand was een bierbrouwerij gevestigd. In opdracht van P.J. Torringa werd in 1819 het pand Hoofdstraat 140 gebouwd, een eenlaags woonhuis met zadeldak en gesneden deuromlijsting. Het is door een tussenlid verbonden met een korte schuur. Uit het eind van de 19de eeuw stamt het eenlaags pand Hoofdstraat 101.
Windmolen ‘De Vier Winden’ (Hoofdstraat 150) is een met hout beklede achtkante stellingkoren- en pelmolen, met bakstenen onderbouw. De molen werd in 1846 gebouwd voor H.W. van der Molen en is in 1971-'73 gerestaureerd.
Van de borg Dijksterhuis (bij Wierhuisterweg 37), gelegen ten westen van Pieterburen en in oorsprong daterend uit de 15de eeuw, resteren sinds de sloop in 1903 nog de omgrachte huisplaats en ten westen daarvan het voorm. schathuis (Wierhuisterweg 37). Dit in 1857 opgetrokken, langgerekte gebouw is nu de boerderij ‘Ten Dijke’.
Boerderijen. In de omgeving van Pieterburen staat een aantal interessante boerderijen. Op een omgracht terrein ligt de
Tammensheerd (Oosterweg 19), een forse kop-romp-boerderij met een onderkelderd eenlaags voorhuis, dat is voorzien van een zijvleugel met opkamer. De in oorsprong 18de-eeuwse boerderij kreeg haar huidige gedaante voornamelijk door verbouwingen in 1832 en 1857. Haaks op de met riet gedekte
Westernieland bij Pieterburen, Werkverschaffingskamp
schuur staat een koetshuis met twee inritten en nabij de voorgevel van het woonhuis staat een bakhuis. Eveneens omgracht is de forse boerderij
Huninga (Oosterweg 11). In de gevel van het dwarse, onderkelderde voorhuis zit de jaartalsteen ‘1820’. De kop-hals-romp-boerderij
Oudedijk 19 heeft een uit 1801 stammend eenlaags voorhuis met zadeldak tussen puntgevels; de schuren en de hals dateren uit 1893. De
Klinkenborgh (Oudedijk 15) is een kopromp-boerderij met een schuur uit 1837 en een blokvormig woonhuis met tentdak uit 1924.
Oudedijk 2 is een boerderij met bijschuur, gebouwd in 1925 naar ontwerp van P. de Vries.
Westernieland. Dit wegdorp ten oosten van Pieterburen is waarschijnlijk in de 14de eeuw ontstaan in een dichtgeslibde arm van de Hunze. De Herv. kerk (Schaapweg 2) is een recht gesloten eenbeukige kerk voorzien van een ongelede toren met zadeldak. Het schip met spitsboogvensters is vermoedelijk 14de-eeuws, maar werd in 1831 ingrijpend verbouwd en gepleisterd. In de laat-middeleeuwse toren, waarvan de westgevel is vernieuwd, hangt een klok uit 1753, gegoten door J. Borchardt. Tot de kerkinventaris behoren een preekstoel met rijk snijwerk en het wapen van de familie Tamminga (omstreeks 1660), een herenbank met gesneden achterschot en wapen (17de eeuw) en een door de gebroeders Van Oeckelen gebouwd orgel met gesneden orgelkast (1899). De gepleisterde pastorie ‘De Weem’ (Schaapweg 4) dateert uit omstreeks 1875. In de zijmuur zit een laat-gotische gevelsteen met reliëfvoorstelling van de Barmhartige Samaritaan. Het voorm. werkverschaffingskamp (Schaapweg 61), bestaande uit eenlaags houten barakken rond een rechthoekig plein, werd in 1939 gebouwd voor de arbeiders die werkten aan de inpoldering van de Linthorst Homanpolder. In 1945-'47 was het ingericht als interneringskamp voor NSB-ers.
Auteursrechtelijk beschermd
