Monumenten in Nederland. Overijssel

Lemele
(gemeente Ommen)

Esdorp ontstaan aan de voet van de Lemelerberg en voor het eerst genoemd in 1381. In het gebied vond gemengd bedrijf plaats, met akkerbouw op de esgronden tegen de flank van de Lemelerberg en veeteelt op de groengronden langs de Regge. Het nogal geïsoleerd liggende dorp kreeg in de 18de eeuw een eigen school en vormde in 1863 korte tijd met de noordelijk gelegen buurtschap Archem een eigen gemeente. Door de ontwikkeling van het na 1858 aan het Overijssels Kanaal ontstane, en deels in de gemeente Dalfsen gelegen, Lemelerveld, maakte het dorp Lemele zelf een bescheiden ontwikkeling door.

De Herv. kerk (Lemelerweg 72-74) is een zaalkerk met aan de voorzijde een asymmetrisch geplaatste ongelede toren met vlak zadeldak en een zeer ranke spits. De kerk werd in 1939 gebouwd naar plannen van H. Boxman uit Nijverdal, op de plaats van een kerk uit 1865.

Het woonhuis Klein Archem (Lemelerweg 12) is een neoclassicistisch pand met licht risalerende ingangspartij overgaand in een bakstenen dakerker voorzien van balkon. Het verrees in 1854 in opdracht van G.J. van der Wijck.

Het landgoed Archem (Jhr. Van der Wijcklaan 2) bestaat uit een landhuis in ‘Um 1800’-stijl, gebouwd in 1925 naar plannen van A. de Maaker, ter vervanging van een 18de-eeuwse spieker. Het

Lemele, Monument op de Lemelerberg

huis ligt in een aan de noordzijde door de Regge omsloten park met landschappelijk aanleg ontworpen door L.A. Springer uit 1924. Het koetshuis en de dienstwoning (Draadweg 1) stammen uit dezelfde tijd.

Het monument op de Lemelerberg (achter Kerkweg 32) werd in 1913 opgericht door ‘Den Oranjebond van Orde’ in het oostelijker gelegen park 1813, ter herinnering aan het honderdjarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden. In 1923 werd het park eigendom van de Nederlandse Heidemaatschappij en verhuisde het beeld naar het hoogste punt van de Lemelerberg. Daar plaatste men naar plannen van P.H. Wattez in 1934 een zittende leeuw op bakstenen voet met sokkel. Het monument werd geschonken door jhr. J.H. Siccama van Harkstede.