Velp
(gemeente Grave)
Dorp met twee kernen. De oudste kern ontstond in de vroege middeleeuwen op een oeverwal van de Maas nabij de St.-Vincentiuskerk. De jongere kern ontwikkelde zich rondom het seminarie Mariëndaal, waar in 1937 een nieuwe parochiekerk werd gebouwd.
De R.K. St.-Vincentiuskerk (Pater Loeffsweg 1) bestaat uit een schip met noordelijke zijbeuk, een driezijdig gesloten koor en een massieve toren voorzien van gekoppelde rondbooggalmgaten en een ingesnoerde naaldspits. De van oorsprong 12de-eeuwse tufstenen zaalkerk kreeg in de 14de eeuw de nu nog bestaande toren. In het begin van de 16de eeuw verving men het romaanse koor door het huidige langere gotische koor. Kort daarop werd het schip verhoogd en de noordbeuk aangebouwd. Een brand in 1674 maakte herstel van schip en torenspits noodzakelijk. Omstreeks 1765 werd de kerk nog verfraaid, maar een restauratie in 1960 maakte alle niet-middeleeuwse veranderingen ongedaan. Schip en koor kregen hun oorspronkelijke vorm en in het interieur verving men het 18de-eeuwse stucplafond door een vlak houten plafond. Ook werden toen in de zuidmuur de resten van de romaanse tufstenen zaalkerk zichtbaar; de oude vensternissen werden vrijgemaakt evenals twee gekoppelde rondbogen.
Het kapucijnenklooster Emmaüs (Basilius van Bruggelaan 4) is een gaaf bewaard complex bestaande uit drie vleugels rondom een kloostergang en aan de vierde zijde een eenbeukige kapel. Het werd in 1645 gesticht nadat een uit Grave verdreven pastoor zich op deze plek in het vrije Land van Ravenstein vestigde, waar de katholieke godsdienst uitgeoefend mocht blijven worden. Grote schade, veroorzaakt door hevige overstromingen in de winter van 1715-'16, maakte sloop en nieuwbouw noodzakelijk. In 1718 en 1733 kwamen respectievelijk het klooster en de kapel gereed. Boven de hardstenen deuromlijsting in de westgevel van de kapel werd de uit 1663 daterende sauvegarde van de oude kapel herplaatst: het wapenschild van Philips Willem, paltsgraaf van Neuburg en heer van Ravenstein. Daarboven een met een fronton bekroonde zandstenen nis uit 1663 met Mariabeeld uit omstreeks 1700.
Na 1840 volgden enkele verbeteringen, de zonnewijzer aan de oostgevel is gedateerd ‘1847’ en inwendig kreeg de kapel in 1846 een nieuw tongewelf van stucwerk op houten latten. Het meubilair dateert grotendeels uit de tweede helft 17de eeuw. Het barokke hoofdaltaar werd blijkens de wapens geschonken door de heer van Boxmeer, Frans Willem Von Hohenzollern en zijn vrouw Maria Catharina Von Waldburg-Zeil. De biechtstoelen en de preekstoel hebben snijwerk in dezelfde trant. Verder bevat de kapel een grafzerk uit 1724, diverse 18de-eeuwse wapenborden en veel schilderijen en beelden. In de kloostertuin staat een pestkapel uit 1670, een overwelfd gebouwtje met altaar en aan weerszijden
Velp, Seminarie Mariëndaal
een vertrek, bestemd voor de paters die de zieken verzorgden.
Het voorm. klooster St.-Alfonsis (Baselius van Bruggelaan 2) van de zusters moniale redemptoristinnen bestaat uit vijf vleugels, een kapel en een kloostertuin. Het werd in 1858 gesticht ter plaatse van het adellijke goed Bronckhorst, waarvan delen in de oudste kloostervleugel uit 1860-'61 werd opgenomen. In 1867 volgde een uitbreiding met kapel, waarvan de voorgevel in 1879-'80 werd vervangen door een nieuwe naar plannen van Th. Asseler. Daaraan voegde men in 1908-'10 een nieuwe ingangspartij met toren toe naar ontwerp van A.J. Kropholler. Aan de oostzijde verrees in 1901-'03 nog een vleugel in sobere neogotiek naar plannen van J. Kayser.
Het voorm. seminarie Mariëndaal (Tolschestraat 2) van de paters jezuïeten is thans instituut voor geestelijk gehandicapten ‘De Binckhof’. Het H-vormige kloostercomplex met kapel en dienstgebouwen werd in 1862-'65, naar plannen van pater A. Slootmakers S.J., opgetrokken in een romantisch-neoclassicistische stijl met vroege neogotische details. De middenrisaliet van het hoofdgebouw heeft een verhoogde gevel met gevelsteen ‘IHS’ en een achtkantige toren. In 1924-'25 verving men de oorspronkelijke bekroning door de huidige. Het complex ligt in een fraaie landschappelijke tuinaanleg.
De R.K. kerk H.H. Vincentius en Antonius van Padua (Tolschestraat 21-21a) is een basilicale kerk met terzijde staande toren,
Auteursrechtelijk beschermd