Liempde
(gemeente Boxtel)
Dorp ontstaan in de 14de eeuw. Vanouds was het een hoge heerlijkheid van de heren van Boxtel, bestaande uit de zes gehuchten Berg, Vrilkhoven, Hezelaar, Kasteren en de dorpskern Liempde (Looeind en Koestraat), elk met een eigen akkercomplex. De huidige dorpskern ontstond nadat in 1787 een raadhuis werd gebouwd bij een kruising van zandwegen. Noordelijk daarvan was al in 1672 een schuurkerk gebouwd, die 1864 met grote delen van de omgeving (het Kerkeind) in vlammen opging. Met de herbouw van kerk en boerderijen ontstond een gave dorpskern, die samen met de omliggende gehuchten en tussenliggende akkercomplexen nog steeds een goed beeld geven van een agrarisch cultuurlandschap.
De
R.K. kerk St.-Johannes' Onthoofding (Dorpsstraat 36) is een driebeukige neogotische kruiskerk, gebouwd in 1867 naar plannen van H.J. van Tulder. De slanke westtoren van vier geledingen met ingesnoerde naaldspits werd in 1893-'94 ook door hem ontworpen en in 1899 voltooid naar plannen van J. Heykants. Het kerkinterieur heeft
Liempde, Langhuisboerderij Hoevedreef 2 met duiventoren
kruisgewelven van stucwerk op latten. Van Tulder ontwierp waarschijnlijk ook het hoogaltaar uit 1879-'80. Het smeedijzeren toegangshek van het kerkhof is getooid met schedels, gevleugelde zandlopers en omgekeerde fakkels, symbolen van de vergankelijkheid.
Het voorm. St.-Albertusgesticht (Dorpsstraat 34) is een eenvoudig neogotisch klooster uit 1887 en tevens een intrigerend voorbeeld van herbestemming tot woningen.
Het voorm. raadhuis (Raadhuisplein 1) dateert uit 1787 en heeft een kelder met cachot en een bel-etage met bordes. Omstreeks 1950 is het gebouw beklampt en uitgebreid.
Boerderijen. Een van de oudste boerderijen in Liempde is
Hoevedreef 2, gelegen nabij de Dommel. Tegen een 16de-eeuwse herenkamer staat een 18de-eeuwse boerderij, die omstreeks 1880 werd verbouwd. De onderkelderde herenkamer heeft een opkamer met samengestelde balklaag en geprofileerde consoles. Een van de buitenmuren vertoont een kruisvormig metselteken van gesinterde baksteen. Bij een restauratie in 1980-'81 kregen alle vensters een 18de-eeuwse roedenverdeling. Van de driebeukige langsdeelschuur zijn de oorspronkelijke vlechtwerkwanden door baksteen en hout vervangen. Op het terrein staat een
duiventoren, die volgens het ingemetselde jaartal uit 1661 dateert en die in 1981 een nieuwe spits kreeg. De op verdiepingshoogte rondom de toren aangebrachte, schuin geplaatste planken vormen een zogeheten marterkraag.
Liempde, Landhuis Veldersbos
Deze is bedoeld tegen omhoog klimmende steenmarters. De krukhuisboerderij
Rosenhofstraat 20 stamt uit de 17de eeuw. Op het erf bevindt zich een oude waterput met mik.
Kapelstraat 22 is een 18de-eeuwse kortgevelboerderij. De boerderij annex herberg
Het Wapen van Liempde (Raadhuisplein 4), met bedrijfsgedeelte haaks op het woon- en herberggedeelte, stamt uit midden 19de eeuw. De meeste boerderijen in het dorp zijn langgevelboerderijen uit de tweede helft van de 19de of het begin van de 20ste eeuw. Voorbeelden hiervan zijn:
Roderweg 22,
Raadhuisplein 3,
Parkstraat 17 (1854),
Parkstraat 26 en
Kleinhoekje 5 (1896).
Het Veldersbos (Velderseweg 14) is een ten zuidwesten van het dorp gelegen landgoed met een landhuis in rijke eclectische stijl uit 1878. Het koetshuis uit dezelfde tijd is uitgevoerd in eenvoudige neoclassicistische vormen. Het geheel wordt omringd door een naar plannen van de Bossche tuinarchitect J.M. Maréchal aangelegd landschapspark. Aan de zuidzijde bevindt zich een omstreeks 1851 aangelegd sterrenbos met negen dreven.
Auteursrechtelijk beschermd