Syons wijn-bergh

Inhoudende verscheyden schriftuerlijcke liedekens, uyt den Ouden en Nieuwen Testamente by een vergadert

't Vier-en-vijftighste liet. aant. ⁺

Eer wy de Geboorte van den Sone des Alderhoogsten

+ 054

[p. 272]

verder beschrijven, welcke door den Engel verkondight is, soo sullen wy eens andermael kort vertoonen de Geboorte van Isaac, Simson, ende Joannes de Dooper, welckers Geboorten oock door de Engelen zijn bekent gemaeckt.

Stemme: Van den 105. Psalm.

NA dien Augustus door sijn Landen,
Het Volck op-schreef van alle standen.
De Joden brachten al te saem,
Elck in haer Stadt haer stam en naem:
Joseph en Maria de Maeght
Optrocken want het God behaegt.

2. Sy nu op 't uyterste was swanger,
Soo datse geenen tijdt had langer
Als sy van Galilea af
Haer op de reys na Bethl'em gaf,
Om dat Joseph was voort gebracht,
Van Davids Konincklijck gheslacht.

[p. 273]

 

3. Doen sy nu daer gekomen waren,

 

Den tijt vervult wert om te baren,

 

Haer Eerst'-geboren baerde sy,

 

En leyd' Hem in een Kribbe bly,

 

In doexkens sy dat kintjen wond

 

Want sy geen plaets in d' Herbergh vond.

 

 

 

4. O God, geeft doch, soo lang wy leven,

 

Dat wy die Prins Herberge geven;

 

Maekt dat de Koning in ons hert

 

Volkomentlijck geboren wert:

 

Dat Christus in ons meer en meer

 

Magh woonen, als den rechten Heer.

Isaacs Geboorte, verkondigt door een Engel.

GOd seyde tot Abraham: Gy en sult uwe Huys-vrouwe Sarai name niet Sarai noemen, maer haer naem sal zijn ^* Sarah, Gen. 17.15. want ick salse zegenen, ende u oock uyt haer eenen Sone geven ... soo dat sy tot Volcken worden sal: Koningen der Volckeren ... vers. 16. Daer na verscheen hem de Heere ... inde deure ... doe de dagh heet wert, Gen. 18.1. Ende hy hief sijne oogen op ... siet, daer stonden dry Mannen ... vers 2. Engelen Hebr. 13.2. seyden ... Waer is Sara uwe Huys-vrouwe ... vers. 9. Siet Sara uwe Huys-vrouwe sal eenen Sone hebben ... vers. 10, omtrent dese tijdt des

* Door het Geloove heeft ... Sara ... kracht ontfangen, om zaet te geven, ende boven den tijd [hares] ouderdoms heeft sy gebaert: Overmidts sy hem getrouwe heeft geacht, die het belooft hadde, Hebr. 11.11. Daerom zijn oock van eenen, ende dat eenen verstorvenen [soo vele] in menighte geboren ... vers 12. Kinderen van het Geslachte Abrahams, Actor. 13.26. Kinderen der Propheten en des Verbondts, Act. 3.25. die de woorden Gods zijn toe-vertrouwt, Rom. 3.2. Moses, de Propheten,, ende Psalm 24.44. het gansche Huys Israëls, Act. 2.36.
Die en zijn niet alle Israël die uyt Israël zijn, Rom. 9 vers. 6. noch om dat sy Abrahams zaet zijn, en zijn sy alle Kinderen, Rom. 9.7. [seggende] Wy zijn Abrahams zaet, ende en hebben noyt yemant gedient, Joan. 8.33. Wy hebben Abraham tot eenen Vader, Matt. 3.9. Maer in Isaac sal u dat Zaet genoemt worden, Rom. 9.7. dat is niet de kinderen des vleeschs, vers. 8. Israël die na den vleesche is, 1 Cor. 10.18. die zijn kinderen Gods: maer de Kinderen der beloftenisse, vers 8. In allen Volcke die hem vreest ende gerechtigheyt werckt, is hem aenghenaem, Actor. 10.35. worden voor het Zaet gerekent, Rom. 9.8. Daer en is noch Jode noch Grieck ... Gal. 3. Alle een in Christo Jesu, vers. 28. De Schrift te voren siende, dat God de Heydenen uyt den Geloove rechtveerdigen soude, heeft te voren aen Abraham 't Euangelium verkondight, [seggende;] In u sullen alle Volckeren ghezegent worden, Gal. 3.8. zegenen ... Daer in dat hy een yegelick ... af keere ... van boosheden, Act. 3.26. Op dat de zegeninge Abrahams tot de Heydenen komen soude in Christo Jesu, [ende] op dat wy de belofte des geests verkrijgen souden door het Geloove, vers. 14. Nu soo zijn de beloftenissen tot Abraham ende zijnen Zade gesproken. Hy en seght niet, ende den Zaden, als van vele, maer als van een, ende uwen Zade: welcke is Christus, vers 16. Ende indien ghy Christi zijt, soo zijt ghy dan Abrahams Zaet, en na de beloftenisse, Erfgenamen, vers. 29.

[p. 274]

levens ... vers 14. Sara baerde Abraham eenen Sone ... ter gesetter tijdt, die hem God geseyt hadde, Gen. 21.2.

[p. 275]

Simsons geboorte, verkondight door een Engel.

Manoah ... sijne Huys-vrouwe was onvruchtbaer ... Judicum 13.1. Ende een Engel des Heeren, vers. 3. Een Man Godes ... wiens aengesicht was als 't aengesicht van een Engel Godes, seer vreesselick ... verscheen aen dese Vrouwe: ende hy seyde tot haer; Siet, ghy zijt onvruchtbaer ... vers 3. ghy sult zwanger worden, ende eenen Sone baren ... een ^* Nazireer Godes ... vers. 5. Daer na baerde dese Vrouwe eenen Sone ... Simson ... dat Knechtken wert groot, ende de Heere zegende het, vers 24.

Van Zacharia wierdt gesien een Engel des Heeren, Luc. 1.11. Ende Zacharias [hem siende, wiert ontroert, ende vreese is op hem gevallen, vers. 12. Maer d' Engel des Heeren seyde tot hem, Vreest niet Zachariae ... u wijf Elisabeth sal u eenen Sone baren, ende ghy sult sijnen name heeten Joannes, vers. 23. Ende na die dagen wert Elisabeth sijn Wijf bevrucht, vers 24. Ende de tijdt Elisabeths werd vervult, dat sy baren soude, ende sy baerde eenen Sone, vers. 57. ^* Een Propheet des Alderhooghsten, vers 76.

* Een Narizeer Godes, niet Joannis de Dooper, Samuël of Simson, maarJesum den Nazireer, eenen Man van Gode ... betoont door krachten ende wonderen, ende teeckenen, die God door hem gedaen heeft, Act. 2.22, Jesum van Nazareth [van] God gesalft ... met den Heylighen Geest, ende met kracht: welcke het Landt door-gegaen is, goet doende, ende genesende alle die van den Duyvel overweldight waren: want God was met hem, Act. 10.38.

* Een Propheet des Alder hooghsten, Joannes de Dooper is gekomen, noch etende, noch drinckende, [na de gemeene wijse van andere menschen vergeleken by een Klaegh-liedt] ende sy seggen, hy heeft den Duyvel, de Sone des menschen is gekomen, etende ende drinckende, vergeleken by een aengenaem geluyt, door welcke gelijckenisse Jesus leert, dat God alle manieren gesocht heeft haer te bekeeren, ende sy seggen, Siet daer, een mensche [die] Vraet ende Wijn suyper is ... Matt. 11.18.

[p. 276]

Vervolg van 't voorgaende liet van de geboorte Christi.

Stemme: Van den 105. Psalm.

5. De Herders hare nachtwacht hielen,
Niet veer van daer, op dat niet vielen,
De Wolven op haer Schaepkens tam,
En siet des Heeren Engel quam:
Des Heeren klaerheyt haer omscheen,
Soo dat haer kracht door vrees' verdween,

6. Gods Engel sprack: wilt vrees verwerpen,
Want siet, ick kom u in te scherpen,
Een blijdschap, een seer grote vreught,

[p. 277]

 

Daer deur al 't volck sal zijn verheught:

 

Hoe Christus uwen Heer gewis

 

Te Bethlehem geboren is.

 

 

 

7. Het welck, om seeckerlijck te weten,

 

Dit teecken niet en dient vergeten

 

't Geen ik u seggen wil van 't Kint:

 

In 't stal men het verschove vint,

 

In doecxkens, in een kribbe slecht

 

Vindt ghy het Kindt, verstaet my recht.

 

 

 

8. O Christe wilt ons sonder beyden

 

In 't rechte Bethlehem geleyden,

 

En spijst ons met uw' Hemelsch broodt,

 

Dat wy ontgaen de tweede doodt

 

Hen, die des Heeren wegen gaen,

 

Des Hemels deuren open staen.

Christi geboorte, verkondight door een Engel.

WAnneer de volheydt des tijts gekomen is, heeft God sijnen Sone uyt-gesonden, geworden uyt eene Vrouwe, geworden onder de Wet, Gal. 4.4.

Ende in de seste Maent, [na dat Elisabeth zwanger is gheworden] wierdt de Enghel Gabriel van God ghesonden, Luc. 1.26. tot een Maeght ... vers. 27. De Engel tot haer in ghekomen zijnde,

[p. 278]

seyde, Weest gegroet ... vers. 28. Sy ... wiert seer ontoert ... vers. 29. De Engel seyde ... En vreest niet Maria, .. vers. 30. Gy sult bevrucht worden, ende eenen Sone baren ... Jesus, vers. 31. de Salighmaker, welcke is Christus de Heere, Luc. 2.11. Hy sal sijn Volck salig maken van hare sonden, Matt. 1.21. De Sone des Alderhoogsten .. vers 32. Maria seyde tot den Engel, Hoe sal dit wesen? dewijle ick geen Man en bekenne, vers. 34. Want ... Maria, Matt. 1.18. de Moeder Jesu, Joan. 2.1. met Joseph ondertrouwt ... eer sy te samen gekomen waren, werdt zwanger bevonden uyt den Heylighen Geest Matt. 1.18. Ende de Engel antwoorde ... De Heilighe Geest ... de kracht des Alderhooghsten sal u overschaduwen, Luc. 1.35. Want het gene in haer ontfanghen is, dat is uyt den Heylighen Geest, Matt. 1.20. Daerom oock het Heylighe, Luc. 1.35. sijn Heilighe Kindt Jesum, Act. 3.13. dat uyt u geboren sal worden, sal Gods Sone ghenaemt worden, Luc. 1.35. Ende siet, Elisabeth, uwe Nichte, vers 36. die onvruchtbaer was, vers. 36. [die] onvruchtbaer was ... ende verre op hare dagen gekomen, Luc. 1.7. is oock selve bevrucht met eenen Sone in haren Ouderdom, vers. 36. want geen dinck en sal by God onmogelick zijn, vers. 37. Soude yet voor den Heere te wonderlick zijn, Gen. 18.14. Ende Maria seyde, siet de Dienstmaegt des Heeren, my geschiedt na uwen woorde, ende de Engel ginck wegh van haer, vers 38. etc.

Mijn ziele maeckt groot den Heere, Luc. 1.46. De Zalige en Alleen-mach-

[p. 279]

tige Heere, 1 Tim. 6.15. God onsen Salighmaker, 1 Tim. 2.3. Die God is ons een God van volkomen zaligheyt: ende by den Heere zijn uytkomsten tegen de doodt, Psal. 68.21. Welcke wil dat alle menschen zalig worden, ende tot de kennisse der waerheydt komen, 2 Tim. 2.4. Mijnen geest verheught hem in God mijnen Salighmaecker, Luc. 1.47. Want groote dingen heeft hy ghedaen, Hy die machtigh is, ende heyligh is sijnen Naem, vers. 49.

Ende het geschiede ... Luc. 2.1. dat de dagen vervult wierden, dat sy baren soude, vers. 6. Ende sy baerde haren eersten gheboren Soon, vers. 17. Ende Jesus nam toe in wijsheydt, ende in grootte, ende in genade by God ende de menschen, Luc. 2.52.

Ende dit is geschiet, op dat vervult soude worden ... Siet, de Maget sal zwanger worden, ende eenen Sone baren, ende ghy sult sijnen Name heeten Immanuël, welck is, overgheset zijnde, God met ons, Matt. 1.23. ⁺

Het volck dat in duysternisse ^a wandelt, sal een groot Licht sien: De gene die woonen in 't ⁺ Lant van de schaduwe des doodts, over de selve sal een groot ^c Licht schijnen, Jesa. 9.1.

+ [Niet] God met ons: den rijckdom van Damascus, ende de buyt van Samaria dragen voor het aengesichte des Konincks van Assur, Jesa. 8.4. [Of] dat Landt ... verlaten zijn van sijne twee Koningen, Jesa. 7.16. [Maer] God was in Christo ... 2 Cor. 5.19. Die ons geworden is wijsheydt van Gode, ende gerechtigheydt, ende heylighmakinge, ende verlossinge, 1 Cor. 1.30.

a [Niet in het] gansche Landt van Naphtali, 2 Kon. 25.29.

+ Het Zuyden van Juda, 2 Chron. 28.18. [Of in] Yjon Gilead ... Galilea, het gansche Landt Naphtali, 2 Koning. 15.29.

c de Engel des Heeren die uytvoer, 2 Koning. 19.34. [Maer] het Volck dat in duysternisse wandelt, Matt. 1.23. Een yegelick mensche komende in dese wereldt, Joan. 1.9. In allen Volcke, die hem vreest ... Actor. 10.35. [Ja] doodt waert. Ephes. 2.1. Noch Jode, noch Grieck ... Gal. 3.28. sal een Licht sien, Matt. 1.23. bereydt voor het aengesichte van alle de Volckeren, Luc. 2.31. De gene die woonen in 't Landt van de schaduwe des doodts, Matt. 1.23. Alle de gene die met vreese des doodts al [haer] leven der dienstbaerheydt onderworpen waren, Hebr. 2.15. Over de selve sal een Licht schijnen, Matt. 1.23. Jesus .. 't Licht des Levens, Joan. 8.12.

[p. 280]

Houdt in ghedachtenisse dat Jesus Christus, 2 Tim. 2.8. geworden is uyt den ^* Zade Davids, na den vleesche, Rom. 1.3.

* [Want] Salmon gewan Booz, Matt. 1. by Rachab, ende Booz gewan Obed by Ruth, ende Obed gewon Jesse, vers. 5. ende Jesse gewan den Koninck, ende David de Koninck gewan Salomon, vers. 7. ende na de Babylonische overvoeringe ghewan, vers. 12. Eliud ... Eleazar, ende Eleazar gewan Matthan, ende Matthan gewan Jacob, vers. 15. ende Jacob gewan Joseph ... vers. 16. den Sone Davids, vers. 20. uyt den Huyse ende Geslachte Davids, Luc. 2.4. den Man van Maria, uyt welcken geboren is Jesus, geseght Christus, Matt. 1.16. de Sone Josephs, Joan. 6.41. de Sone des Timmermans ... sijne Moeder ghenaemt Maria, Matt. 13.55. de Sone Mariae, Marc. 6.3. de Vrucht uwes buycks. Luc. 1.42. Zaligh is de buyck die u gedragen heeft, ende de borsten die gy hebt gezogen, Luc. 11.27. Veertig dagen ... gevast, Matt. 4.2. Keerende na de Stadt, hongerde hem, Matt. 21.19. Vermoeyt zijnde van de reyse, satt ... neder. Joan. 4.6. seyde ... Geeft my te drincken, vers 7. Als hy ... de Stadt sag, weende hy over haer, Luc. 19.41. Verheughde hem ... in den geest, Luc. 10.21. Wert beweeght in den geest, ende ontroerde hem selven, Joan. 11.33. seyde, Mijn ziele is bedroeft tot der doodt toe, Matt. 26.36. Begon droevigh ende seer beangst te worden, vers. 37. Hy heeft gheleden, Hebr. 5.8. de smerten des doodts, Actor. 2.24. de Mensche Christus Jesus, 1 Tim. 2.5.

[p. 281]

Waerlick dese Mensche was Gods Sone, Marc. 15.39. de uytverkoren Gods, Luc. 13.35. die krachtelick bewesen is te zijn de Sone Gods ... Rom. 1.4. Want hy heeft van God den Vader eere ende heerlickheydt, 2 Pet. 1.17. uyt de Hemelen, Matt. 3.17. Siet een luchtige wolcke ... Matt. 17. Ende siet, een stemme uyt de wolcke, seggende: Dese is mijn ^* Geliefde Sone, in den welcken ick mijn wel-behagen hebbe, hoort hem, vers. 5. Sijnen eygenen Sone, Rom. 8.32. D eenigh-gheboren Sone, die in de schoot des Vaders is, Joan. 1.18. [den Soon] sijner liefde, Col. 1.13.

Die krachtelick bewesen is te zijn de Sone Gods, na den Geest der Heylighmakinghe, ^* uyt de Opstandinghe der

* [waer van dese woorden Gods zijn schaduwen geweest.] is [niet] Ephraim my een dierbaer sone? is hy [my niet] een troetel-kindt? Jerem. 31.20. Ick ben Israël tot eenen Vader, ende Ephraim die is mijn Eerst-geboorene, vers. 9. Alsoo seydt de Heere, mijn Sone, mijn Eerst-geborene, is Israël, Exod. 4.22. Is hy niet uwe Vader, die u verkregen, die u ghemaeckt, ende u bevestight heeft? Deut. 32.6. Die u gegenereert heeft ... Den God die u gebaert heeft, vers. 18. Ick hebbe mijnen Sone uyt Egypten geroepen, Hosea 11.1.

* Uyt de Opstandinge der Dooden, [waer van David gheweest een voor-beeldt] mijne Uytverkorenen ... David, Psal. 89.4. sal my noemen, Gy zijt mijn Vader ... vers. 27. Oock sal ick hem ten eert-geborenen Sone stellen ... vers. 28. Ick sal van het besluyt verhalen: De Heere heeft tot my geseyt; Gy zijt mijn Sone, heden heb ick u gegenereert, Psalm 2.7. Uyt alle noot verlost, 1 Koning. 1.29. In de Helle niet ghelaten ... Psalm 6.10. Geredt van den Doodt, Psalm 116.8. Want Baren ... 2 Sam. 22.5. Banden ... Stricken des Doodts ... vers 6. Angsten der Hellen ... hadden my getroffen ... Psalm 116.3. Gy [Heere] hebt mijne Ziele geredt van den doodt ... vers. 8. Ick stelle den Heere geduurighlick voor my ... Psalm 16.8. Daerom is mijn herte verblijdt ... Oock sal mijn vleesch seker woonen, vers. 9. Want ghy en sult mijne Ziele inde Helle niet verlaten: Gy en sult niet toe-laten dat uwe Heylige der verdervinge sien, vers. 10.
't Is [my] geoorloft vry uyt tot u te spreken van den Patriarche David, dat hy beyde gestorven ende begraven is, ende sijn Graf is onder ons tot op desen dagh, Act. 2.29. Alsoo ... hy een Propheet was ... vers 30. Soo heeft hy ... voorsiende gesproken van de Opstandinge Christi, vers. 31. Gelijck oock in den tweeden Psalm gheschreven staet: Ghy zijt mijn Sone, heden hebbe ick u gegenereert, Act. 13.33. Dat hy hem uyt den Dooden heeft op gheweckt, alsoo dat hy niet meer en sal tot verdervinghe keeren ... vers. 34. Want David, als hy in sijnen tijdt den raet Gods gedient hadde, is ontslapen, ende hy is by sijne Vaderen geleght, ende heeft wel verdervinge gesien, vers. 36. Maer hy, die God op-geweckt heeft, en heeft geen verdervinge gesien, vers. 37.

[p. 282]

Dooden, [namelick] Jesu Christo onsen Heere, Rom. 1.4.

Engelen en menschen werden Goden genaemt: Maer Christus is den Oppersten God van allen.

[p. 283]

Hoewel daer oock zijn, die Goden genaemt worden, ^a 't zy in den Hemel, ^b 't zy op der aerden, (gelijck 'er vele Goden, ende vele Heeren zijn ) 1 Corint. 8.5. ^c Nochtans en hebben wy maer eenen God, ^d den Vader, uyt welcken alle dingen zijn, ende wy tot Hem, ende maer eenen Heere, Jesum Christum, door welcken alle dinghen zijn, ende wy door hem, vers. 6.

a 't Zy in den Hemel sijne Engelen, Psal. 104.4. De Engel des Heeren ... in een vlamme des vyers, Exo. 3.2. seyde ... Ick ben de God uwes Vaders, vers. 6.

b 't Zy op der aerden, de Goden ... de Overste in uwen volcke, Exod. 22.28. Mose ... eenen God ... over Pharao, Exod. 7.1. den Konink, 1 Pet. 2.13. den Stadt-houder ... die van hem gesonden worden, vers. 14. Ende alle die in hoogheydt zijn, 1 Tim. 2.2. Die ... Heerschappye voeren, Marc. 10.42. De Groote, die macht gebruycken, Matt. 20.25. Machten, die daer zijn van God geordineert, Rom. 13.1. Die de Wet Goden genoemt heeft, Joan. 10.35. Goden ... Kinderen des Alderhooghsten, Psalm 82.6.Gelijck 'er vele Goden, ende vele Heeren zijn,

c nochtans en hebben wy maer eenen God van Eeuwigheydt af, Psalm 93.2. Daer en is geen ondersoeckinge van het getal sijner Jaren, Job 36.26. Die alleen onsterffelickheydt heeft, 1 Tim. 6.16. Daer en is niemant meer dan Hy alleen, Deut. 4.35. Een eenigh Heere, Deut. 6.4. Een groot en vreesselick God, Deut. 7.21. Den Almachtigen, Job. 37.27. Hy spreeckt, ende het is 'er, Psalm 33.9. Weet de verborgentheden des herten, Psalm 44.22. Diens Name Heyligh is, Jesa. 57.25. Barmhertigh ... Genadigh, Lanckmoedigh, groot van weldadigheyt ende waerheyt, rechtveerdigh ende recht is Hy, Exod. 34.6. Die getrouwe God, Deut. 7.9. De God Abrahams ... Exod. 3.6.

d Den Vader, de Vader onses Heeren Jesu Christi, Ephes. 1.3. De Vader der Barmhertigheden, 1 Cor. 1.3. Een God, ende Vader van alle, die daer is boven alle, en door alle, ende in alle, Ephes. 4.6. Ende maer eenen Heere Jesum Christum, mijn Heere, ende mijn God, Joan. 20.28. Die het Beelt Gods is, 2 Cor. 4.4. Die in de gestaltenisse Gods zijnde, Phil. 2.6. seyde: Sone uwe sonden zijn u vergeven, Matt. 9.2. De welcke is God boven alle te prijsen in der eeuwigheydt, Rom. 9.5. De Sone Gods ... Den Waerachtigen ... Jesus Christus, Dese is de waerachtighe God, ende het Eeuwige Leven, 1 Joan. 5.20. De Zaligheyt en is in geenen anderen ... Actor. 4.12. etc.

[p. 284]

Eenige bedenckelicke plaetsen der Heylige Schriftuere, aengaende den konincklicken throon Davids, ende sijnen sone Salomons, over het Israël, die na den vleesche is: Met een tegenlesinge van den Konincklicken Throon van den Sone Davids, over 't Israël Gods.

DESE, Luc. 1.32. gheboren Koninck der Joden,Matt. 2.2. de Christus, Marc. 15.32. van God gesalft, Act. 10.38. De Koninck Israëls, Matt. 15.32. Dese sal groot zijn ... Luc. 1. God de Heere sal hem den Throon sijnes Vaders Davids geven, vers. 32. David ... regeerde over gansch Israël, 1 Chron. 29.26. (die na den vleesche is, 1 Cor. 10.18.) veertigh Jaer, vers. 27. Hy verkoos sijnen Knecht David, Ende nam hem van de schaeps-koyen, Psalm. 78.70. Van achter de zogende Schapen deed hy hem komen om te wey-

[p. 285]

den Jacob sijn Volck, ende Israël sijne Erffenisse, vers. 71. Oock heeft hy se geweydt nade oprechtigheydt sijnes herten, ende heeftse geleydt met een seer verstandigh Beleydt sijner handen, vers. 72. Ende hy sterf in goeden ouderdom, sat van dagen, rijckdom, ende eere: Ende sijnen Sone Salomon regeerde in sijne plaetse, 1 Chron. 29.28.

Salomon wort tot Koninck gesalft.

De Koninck David nu was oudt ... 1 Kon. 1.1. seyde: Roepet my Zadok den Priester, ende Nathan den Propheet ... vers 32. Ende de Koninck seyde tot hen ... Doet mijnen Sone Salomo rijden op de Muyl-Ezelinne die voor my is ... v. 33. Ende dat Zadok de Priester, met Nathan de Propheet, hem .. tot Koninck over Israël salve, ende seggen, de Koninck Salomo leve, vers. 34. Ende Zadok nam den Oly-hoorn ... ende salfde Salomo ... Ende sy bliesen de Basuyne, ende al het volck seyde: De Koninck Salomo leve ... vers. 39. Ende al het Volck quam op achter hem, ende ... pijpten met Pijpen, ende verblijden haer met groote blijdtschap: Soo dat de aerde van haer gheluyt spleet, vers. 40.

Lof-sangen over den konincklijcken throon Davids.

Dit is de dagh [dien] de Heere ghemaeckt heeft, Laet ons op den selven ons verheughen, ende verblijdt zijn. Och Heere geeft nu Heyl: Och Heere geeft nu voorspoet, Psalm 118.24; 25. Gezegent is Hy die daer komt in den Name des Heeren: Wy zegenen u-lieden uyt het huys des Heeren, vers. 26.

Ick hebbe een Verbondt ghemaeckt met mijnen Uytverkorenen: Ick hebbe mijnen Knecht David ghevonden, Psalm 89.4. Ick sal u Zaedt tot in eeuwigheyt bevestigen: Ende uwen Throon op-bouwen van Geslachte tot Geslachte, vers. 5. Dies loven u de Hemelen ... vers. 6. Want onse

[p. 286]

Schilt is vanden Heere: Ende onse Koninck is van den Heyligen Israëls, vers. 19. Waerom woeden de Heydenen ... Psalm 2.1. De Koninghen der aerden stellen sigh op teghen den Heere, ende sijnen Gesalfden ... vers. 2. Die in den Hemel woont, sal lachen ... vers. 4. Ick doch hebbe mijnen Koningh ghesalft over Syon, den Bergh mijner Heyligheyt, vers. 6. In de Stadt onses Gods ... Psalm 48.2. Schoon van gheleghentheydt, eene vreughde der ganscher aerde ... [aen] de zijden van het Noorden. de Stadt des grooten Konincks, vers. 3. De Stadt Godes; het Heyligdom der Wooningen des Alderhooghsten, Psalm 46.5. Jerusalem ... eene Stadt, die wel t'samen gevoeght is, Psalm 122.3. Waer henen de Stammen opgaen? de Stammen des Heeren, vers. 4. Ick sal van het besluyt verhalen: De Heere heeft tot my geseyt; Gy zijt mijn Sone, Psalm 2.7. Mijnen Uytverkorenen, Psalm 89.4. Hy sal my noemen, Gy zijt mijn Vader ... vers. 27. Oock sal ick hem ten eerst gheborenen Sone stellen; ten hooghsten over alle Koninghen der aerde ... vers. 28. Heden heb ick u gegenereert, Psalm 2.7. [Uwe] Ziele uyt alle noodt verlost, 1 Koningen 1.29. [uwe] Ziele in de Helle niet verlaten, Psalm 16.10. Geredt van den doodt, Psalm 116.8. Eyscht van my, ende Ick sal u de Heydenen geven [tot] uw' erfdeel, ende de aerde tot uwe besittinge, Psalm 2.8. Ghy sultse verpletteren met eenen yseren Scepter ... vers. 9. Nu dan ghy Koningen ... laet u tuchtighen ... vers. 10. Dient den Heere met vreese ... vers. 11. Kusset den Sone, op dat hy niet en toorne, vers. 12. De Vyandt en sal hem niet dringhen: Ende de Sone der ongerechtigheyt en sal hem niet onderdrucken, Psalm 89.23. Maer ick sal sijne weder-partijders verpletteren voor sijn aenghesichte ... vers. 24. Sijne Hoorn sal in mijnen Name verhooght worden, vers. 25. Ick hebbe eens gezworen by mijne Heyligheydt, soo ick aen David liege, vers. 86. Ick sal den Stoel sijnes Koninck-

[p. 287]

rijcks bevestigen tot in eeuwigheydt, 2 Sam. 7.13. Sijn Zaedt sal in der eeuwigheydt zijn: ende sijn Throon sal voor my zijn gelijck de Sonne, Psal. 89.37. Hy sal eeuwighlick bevestight worden, gelijck de Mane, ende de Getuyge in den Hemel is ghetrouw, vers. 38.

Psalm 72. Voor Salomo, O God, geeft den Koninck uwe Rechten; ende uwe gerechtigheyt den Sone des Konincks, vers. 1. Soo sal hy u Volck richten met Gerechtigheyt; ende uwe ellendige met recht, vers. 2. Sijn naem sal zijn tot in eeuwigheyt; Soo lange als er de Sonne is, sal sijnen naem van kint tot kindt voort-geplant worden; ende sy sullen in hem gezegent worden: Alle Heydenen sullen hem wel-gelucksaligh roemen, vers. 17.

Mijn herte geeft een goede reden op: Ick segge mijn Gedichten uyt van eenen Koninck ... Psalm 45.2. Schoonder dan alle de Menschen Kinderen; genade is uyt-gestort in uwe lippen: daerom heeft u, o God gezegent in eeuwigheydt, vers. 3. Gordt uw' Sweert aen de heupe, o Heldt; uwe Majesteyt ende uwe Heerlickheydt, vers. 4. Ende rijdt voorspoedighlick [in] uwe Heerlickheydt, op het woordt der waerheyt, ende rechtveerdige sachtmoedigheyt: Ende uwe rechter-handt sal u vreesselicke dinghen leeren, vers. 5. uwe Pijlen zijn scherp, Volcken sullen onder u vallen: [Sy treffen] in 't herte van des Konincks Vyanden, vers. 6. u Throon, o God, is eeuwighlick ende altoos; het Scepter uwes Koninckrijcks is een Scepter der rechtmatigheydt, vers 7. Ghy hebt Gerechtigheydt lief, ende hatet Godloosheydt: Daerom heeft u, o God, uwe God gesalft met vreughden olie boven uwe mede-genooten, vers. 8. De Heere verhoore u in den dagh der benauwtheydt ... Psalm 20. Hy sende uwe hulpe uyt het Heylighdom, ende ondersteune u uyt Syon. 3.

Hy gedencke aller uwer Spijs-offeren ende make

[p. 288]

u Brandt-offer tot assche, vers. 4. Salomo offerde ten Danck-offer ... twee-en-twintigh duysendt Runderen, ende hondert-en-twintigh duysendt Schapen .. 1 Koning. 8.63. ten selven daghe heylighde de Koninck het middelste des voor-hofs ... vers. 64.

Een Psalm Davids. De Heere heeft tot mijnen Heere ghesproken: Sitt tot mijner rechter-handt, tot dat ick uwe Vyanden ghesett sal hebben tot een voet-banck uwer voeten, Psalm 110.1.

Het geschiede als Salomo vol-eyndt hadde ... tot den Heere te bidden ... voor den Altaer des Heeren op-stondt, 1 Koningen 8.54. Ende zegende de gansche Gemeynte Israëls: seggende: vers 55. Gelooft zy de Heere, die sijnen Volcke Israël ruste gegeven heeft, na alle dat hy gesproken heeft, vers. 6. De Heere heeft gezworen, ende het en sal hem niet berouwen, Gy zijt Priester in eeuwigheydt, na de ordeninge Melchisedecks, Psalm 110.4. Koninck der Gerechtigheyt ... Een Koninck van Salem ... Een Konincks des Vredes, Hebr. 7.2. Sonder Geslacht-rekeninghe .... vers 3. uyt de Kinderen Levi, vers 5. Maer den Sone Gods ghelijck geworden zijnde ... vers 3. Want het is openbaer, dat onse Heere uyt Juda gesproten is ... vers 14.

Salomo hieldt het Feest, ende gansch Israël ... van Hamath tot de Riviere van Egypten ... 1 Koningen 8.65.

Het Volck ... zegende den Koninck, vers 66. Hy geve u na u herte, ende vervulle al uwen raedt, Psalm 20.5. Wy sullen juychen over u Heyl, ende de Vaendelen op-steken in den Name onses Gods: De Heere vervulle alle uwe begeerten, vers 6. Als nu weet ick, dat de Heere sijnen Gesalfden behoedt: Hy sal hem verhooren uyt den Hemel sijner Heyligheyt; het Heyl sijner rechter handt sal zijn met Mogentheden, vers 7. Dese [vermelden] van Wagens,

[p. 289]

ende die van Peerden; wy sullen vermelden van den name des Heeren ... vers. 8. O Heere, behoudt die Koninck, vers. 10. Ghy komt hem voor met zegeningen ... Op sijn hooft settet ghy eene Kroone van fijnen goude, Psalm 21.4.

Alsoo [David] een Propheet was, ende wist dat God hem met Eede gezworen hadde, Actor. 2.20. Wanneer uwe dagen sullen vervult zijn, ende ghy met uwe Vaderen sult ontslapen zijn, soo sal ick u Zaedt na u doen op-staen , dat uyt uwen lijve voortkomen sal ... 2 Sam. 7.12. uyt de vrucht sijner lendenen, Actor. 2.30. Ende ick sal sijn Koninckrijcke bevestigen, 2 Sam. 7.12. Soo heeft de Heere sijn woordt bevestight, dat hy gesproocken hadde: Want ick [te weten Salomon] ben op-gestaen in de plaetse mijnes Vaders David, ende ick sitte op den Throon Israëls, 1 Chron. 6.10. die na den vleesche is, 1 Cor. 10.18.

Alsoo [David] een Propheet was, ende wist dat God hem met Eede gezworen hadde, dat hy uyt de vrucht sijner lendenen, soo veel het vleesch aen-gaet, den Christum verwecken soude ... Act. 2.30. Jesse gewan de Koninck, ende David de Koninck gewan Salomon ... Matt. 1.6. uyt welcken geboren is Jesus, gheseght Christus, vers. 16. Om [hem] op sijnen Throon te setten, Actor. 2.30. over het Israël Gods, Gal. 6.16.

Van den konincklijcken throon Jesu Christi, op den throon Davids, over het Israël Gods.

DESE, Luc. 1.32. geboren Koninck der Joden, Matt. 2.2. welcke is Christus de Heere, in de Stadt Davids, Luc. 2.11. Dese sal groot zijn, Luc. 1.32. Meer dan Salomo is hier, Matt. 12.42. Salomo regeerde te Jerusalem over gansch Israël, 2 Chron. 9. vers. 30. die na den vleesche is, 1 Cor. 10.18. veertigh Jaer. Hy heerschede over alle Koningen van de Riviere, tot aen het Landt der

[p. 290]

Philistijnen, ende tot aen de landt-pale van Egypten, 2 Chron. 9.26. Grooter dan alle Koninghen der aerde, in rijckdom en wijsheyt, vers. 22. Alsoo sat Salomo op denThroon des Heeren, als Koninck in sijnes Vaders Davids plaetse, ende hy was voorspoedigh: Ende gansch Israël hoorde na hem, 1 Chron. 29.23. Ende alle de Vorsten ende Helden, ja oock alle de Sonen des Konincks Davids, gaven de handt, dat sy onder den Koninck Salomo zijn souden, vers 24. Ende de Heere maeckte Salomo groot, ten hoogsten voor de oogen van gansch Israël: ende hy gaf aen hem eene Konincklicke Majesteyt, soodanigh aen geenen Koninck van Israël voor hem geweest en is, vers. 25. Oock brachten alle Koningen van Arabien, ende de Vorsten des selven landts, gout ende silver aen Salomo ... 2 Chron. 9.15. Het Silver en was in de daghen Salomons niet voor yet gheacht, vers. 20. De Koninck Salomo maeckte het Silver in Jerusalem te zijn als steenen, vers. 27.

Verdere bedenckelicke plaetsen der Heyliger Schriftuere, raeckende het konincklicke ampt Jesu Christi.

ONse Schilt is van den Heere: ende onsen Koninck is van den Heyligen Israëls, Ps. 89.19. David ... selve noemt hem [sijnen] Heere, Marc. 12.37. Eenen Man na Gods herte, die alle mijnen wille sal doen, Act. 13.22. Meer dan Salomo is hier, Matt. 12.42. Gezegent is de Koninck, Luc. 19.38. van weghen alle de krachtighe daden, vers. 37. De Blinde ... siende ... De Kreupele wandelende, de Melaetsche ... gereynight, ende de Doove hoorende, de Dooden ... op geweckt, Matt. 11.5. Gezegent [zy] het Koninckrijcke onses Vaders Davids, 't welcke komt in den Name des Heeren: Hosanna in de hooghste [Hemelen/] Marc. 11.10. Hosanna den Sone Davids, Matt.

[p. 291]

21.9. Vrede [zy] in den Hemel, en de Heerlickheydt in de hooghste Plaetsen, Luc. 19.38. Dese is een Heere van alle, Act. 10.36. Den Heere der Heerlickheyt, 1 Cor. 2.8. De Heere uyt den Hemel, 1 Cor. 15.47. is gegeven alle macht in Hemel en op aerden, Matt. 22.18. God de Heere sal hem den Throon sijnes Vaders Davids geven, Luc. 1.32. Ende hy sal over het Huys Jacobs, over het Israël Gods, Gal. 6.16. Koninck zijn in der eeuwigheyt, ende sijn 's Koninckrijcks en sal geen eynde zijn, vers. 33.

De koninckrijcken der werelt zijn geworden onses Heeren, ende sijnes Christi, ende hy sal als Koninck heerschen in alle eeuwigheydt, Apoc. 11. 15. [Is] genaemt Getrouw ende Waerachtigh, ende hy oordeelt ende voert Krijgh in gerechtigheydt ... Apoc. 19.11. Ende hy [is] gekleet met een Kleet met bloedt geverwet ... Ende sijnen naem wordt genaemt, het Woordt Gods. De Heyr-legers in den Hemel [volgen] hem op witte Paerden, vers. 13.14. Uyt sijnen mont [gaet] een scherp Sweert, op dat hy daer mede de Heydenen slaen soude, ende hy salse hoeden met een ysere Roede: Ende hy treedt den Wijn-pers-back ... des gramschaps des Almachtighen, vers. 16. Ende hy heeft op [sijn] Kleedt, ende op sijn Dye desen naem gheschreven, Koningh der Koningen, ende Heere der Heeren, vers. 17. Nu is de Zaligheydt, ende de kracht, ende het Koninckrijcke geworden onses Gods, ende de macht sijnes Christi: Want de verklager, onser Broederen, die haer verklaeghde voor onsen God, dagh ende nacht, is neder-geworpen, Apoc. 12.10. Den genen die 't ghewelt des doodts hadde, dat is den Duyvel, Hebr. 2.14. Hy moet als Koninck heerschen tot dat hy alle de Vyanden onder sijne voeten sal gheleght hebben, 1 Cor. 15.25. Daer na sal het eynde zijn, wanneer hy het Koninckrijck Gode, ende den Vader sal over-gegeven hebben, vers. 24. Dan sal oock de Sone selve onderworpen worden, dien die

[p. 292]

hem alle dingen onderworpen heeft, op dat God zy Alles in allen, vers. 28. etc.