ruim vierkant grasplein voor de woningen van regenten en hoofden op Java
baleh-baleh
rustbank van hout of bamboe
bandjir
plotseling opkomend hoogwater in een rivier; watervloed ten gevolge van zware regens
boeng
‘kameraad’, eretitel die voor iemands naam wordt gezet
deleman
naar ir. Charles Theodore Deeleman (1823-1884): (huur)rijtuigje op twee wielen
demang
inheems districtshoofd in West-Java, rang onder die van patih
djago
haantje, macho
djongos
van Nederlands jongen, mannelijke huisbediende
hadji
man die de pelgrimsreis naar Mekka heeft volbracht
hadjivrouw
vrouw die de pelgrimsreis naar Mekka heeft volbracht
haloes
verfijnd, beschaafd
Iboe oeroes
mevrouw die alles wil bedisselen
kabaja
wit damesjak met borduursel, als huisdracht bij sarong
kamar pandjang
lange kamer
kasar
grof, ruw
kraton
vorstenverblijf, paleis van de sultan of Soesoehoenan
malam djoemat
donderdagavond, heilige avond
mandoer
inlandse opzichter of meesterknecht
melati
inheemse jasmijn (Jasminum sambac)
multo pintar
‘slimme multomap’
njai
inlandse of Indo-Europese concubine van een Europeaan in Nederlands-Indië
njo
afkorting van sinjo, jongeheer van Europese afkomst
njonja
Europese of Chinese gehuwde vrouw
pala-tuin
tuin met muskaatnootbomen
pantoen
vierregelige dichtvorm waarin een concrete beschrijving in de eerste twee regels op verrassende wijze betrokken wordt op de laatste twee regels, waarin vaak een algemene waarheid wordt uitgedrukt
pasanggrahan
door het gouvernement opgericht gebouw waar ambtenaren op reis tijdelijk kunnen verblijven (ook gebruikt door particulieren)
pasar
markt, marktplaats
patih
inheems districtshoofd in West-Java, rang onder die van regent
penghoeloe
(op Java) hoogste moskeebeambte
perkara
geschilpunt, lastige zaak, geruchtmakende affaire
sètan
duivel
[pagina 1196]
[p. 1196]
tangsi
kazerne, barak, kampement
tjandi
tempel, heiligdom (hindoeïstisch of boeddhistisch)
toetoep
toetoepjas: hoog gesloten jasje met stijf opstaande boord
tongtong
hangend blok hout of gong waarop de uren en bepaalde seinen worden geslagen (b.v. brand, veediefstal, feest)
totok
volbloed Hollander; Hollander die pas in Indië is aangekomen
warong
inlandse open winkel voor eerste levensbehoeften; open eettentje
wedana, wedono
inheems districtshoofd in Midden- en Oost-Java
[pagina 1198-1199]
[p. 1198-1199]
Kaartje Java (door Louis Kaulartz)
Uit: H.W. van den Doel, De stille macht. Het Europese binnenlands bestuur op Java en Madoera, 1808-1942.
Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 1994.
Auteursrechtelijk beschermd
