Gallerije ofte proef van syne dichtoeffeningen

[fol. 3r]

Gonstige en geneegene Leeser.

De marmere praalbeelden, van den konstrijken Praxiteles, waaren by de Grieken (gelijk Diod. Siculus, 26 L. Biblioth. getuygd.) in een ongemeene grootachtinge; dewijl men in de selve de manieren, passien, en beweegingen der menschelyke gemoederen, sagh geconterfeyt en uytgedruckt.

In deselve waarde, ten minsten, behoorde men ook de Dichtkonst te houden; waar in de Dichter sijn beelden, meede met haer manieren en passien, doet leven ende, met geduyrige veranderingen, woelen en beweegen.

Alwaar om, gelyk een welgeoefend Schilder seer te verachten is, die (volgens Plin. 35 l. H. N. 10 c.) syn konst en goeden handel ontluysterd, met niet als kroegjes, winkeltjes, en andere slechte dingen, af te maalen; soo doet een Dichter syn rijke en vloeyende rympen te kort, met het opstellen van dertele gesangjes, slordige stekeldichtjes en vuyle pasquilletjes; en aangesien die meer gelden, en beeter aan de man willen als wat deftigs: gelyk dat Plinius ook gewaagd van de grollen van den Schilder Pyreïcus.

Doch, het is de meening niet om, binnen de nauwe bepaalingen van een voorreden, de Dichtkonst hoogh op te tillen; maar alleenlyk de welbegaafde en vindingryke Dichters, ter slayk, een wenk te geeven, en aan-te-manen, om aen het sierlykste en staatelykste (hoe wel het swaarste) slagh van Dicht haer handen te slaan.

Hoewel my niet onbewust kan syn, dat eenige de Dichtkonst niet veel achten; ja verspuwen, lasteren, haaten, en (om weyniger Dichteren moetwil en misbruik) batelyk maaken; soo ben ik evenwel, in het tegendeel, verseekerd dat sy, binnen's huys, haar leesen, en sich met diens inhoud vermaaken; want:

Lividus adlatrat passim quoscunque libellos,

Ast in secessu clam tegit, atque legit.

En dit is de reeden, waarom mijn Dichtoefeningen nooit soo vermeetel syn geweest om, in dit steekeligh doorenbosch, het hoofd op te beuren; uit vreese van sich niet verstrikt te sien in de netten der nydige spinnekoppen:

Doch die laffe en schadelyke beschroomdheyd is, ten eenemaal, onder de voet getreeden, toen ik soo veel schoone Dichtoefeningen in Holland sagh voor-

[fol. 3v]

den dagh koomen, als wanneer ik eindelyk myn-gedachten liet verrukken om aan myn reukeloosen yver het jawoord te geeven.

Siende dan, onder een versaameling van Dichten, (reedes met de naam van Leedige Uiren uit Afgunst verwekt van het ooverige afgescheyden) eenige Byschriften op Schilderyen en Afbeeldingen, soo brocht ik deselve by malkander, om die, tot vermaak der Liefhebbers en Konstgenooten, onder den drukpers te brengen.

Maar, ondertusschen geraakte de Fransche Gallerye van Pere Le Moyne in myn handen, die my soo wel geviel met syn 20 Kloekmoedige Vrouwen, dat ik terstond voornam Byschriften op syn Printjes te maaken (want den inhoud van syn Sonnetten geviel my gansch niet, en dus liet ik dien in syn geheel) ende die by myn andere Byschriften te voegen, onder de naam van Gallery der Doorluchtige Vrouwen.

Naderhand geraakte ik ook aan de Italiaansche Gallery van den Ridder Marino; dien ik ontleende den afdeeling der Tafereelen in Versieringen en Geschiedenissen; durvende den heuningh van syn overgelykelyke gedachten niet aan roeren, om my niet aan diefstal schuldigh te maaken:

Niettemin wil ik niet ontkennen dat ik verscheyden fraaje Latijnen heb nagevolgd, ja met haar in een tweestryd getreeden ben: ook syn deselve meerendeels, mijn weetens, genoemd, aangesien de streek van dit puntdicht my steeds voor oogen lag:

Bolanus sagh dat Snip gemaakt had een copy
Na Segers schilderkonst, ho! sprak hy, staat dat vry
An Schilders, waar om ook soo wel niet aan poëten? &c.

Dus sijn mijn Dichtoefeningen, onder de gemelde naam, nu gereed om ten voorschyn te treeden, doch die niet als met bermhertigheyd, en oogluykinge, begeeren geoordeeld te worden; welke begeerte een edelmoedigh Leeser haar ook niet kan afslaan. Laat ons anderer menschen vermaak met een veerdigh verlof bejegenen (segt Plinius, 17 epist. 9 L.) ten einde wy in onse verlustingen verlof mogen verwerven.

Want ik en myne vrinden, en myne vyanden, geeren soude dwingen te gelooven, dat dit werk by der hand genoomen is by gebrek van profijtelyker besigheden; ende even als Cicero (3 L. de oratore) getuygd van de arbeyders; dewelke, wanneer hun het onwe'er, of guire wind, van het werk houd afgescheyden, sich met de kaart, of teerling, of ander tydverdryf, ophouden.

Doch een eensydig oordeelaar sal seggen, dat daar wel een gevoeglyker

[fol. 4r]

tijdquistingh te vinden sou weeten: waar op ik segge (met Plinius, 3 epist. 5 lib.) dat ik my niet en schaame de handen aan vodden en beuselingen (indien men immers dus alle Dichtoefeningen wil noemen) te steeken, waar aan H. de Groot, P.C. Hoofd, de Heinsij, I. Cats, I. Westerbaan, Const. Huygens, en andere wijse, treffelyke, en achtbaare mannen, by leedigen tijd, gearbeyd hebben.

Eer ik deese voorreden sluyte (want ik u met geen vuyle quaat spreekers sal op houden) soo moet gy, voor het oopenen van de Gallery, van drie dingen kennis hebben; en syn deese:

1. Dat de Spelling soo nauwkeurigh niet is waargenoomen, gelyk ik wel gewenscht had: daar verscheyden ongelegentheden oorsaak toe gegeven hebben.

2. Dat ik geen Afbeeldingen in dese Gallery breng: ten 1: aangesien ik geloof dat de sin van mijn Byschriften, sonder eenige schildery, so wel van konst-kenners gevat kan worden, als die vande Tafereel beschrijvingen van Marino, Vondel, of Ian Vos: ten 2: dewyl de Schilderhelden die niet souden begeeren; nademaal doch elk sijn sinlykheyd heeft in het otdineren, of stellen, van een historystuk; en, seer selden, jemands inventie copieert. ten 3: also het mijn meening niet is om voorde schildery (gelyk voor de poësy) het harnas aan-te-trekken, ende de gewoonlyke opdringingen, en verwytingen: die wagen is uit Romein de Hooge! die Vrouw uit Laires! dat peerd uit Rubbens! dat aangesicht uit Van Dijk! die cierselen uit de Le Pôtre geraapt! &c. op mijn borst afte wachten, Niettemin, indien een Konstverkooper lust heeft om, door een plaatsnyder, of etzer, op syn kosten, de 50 Tafereelen van deese, en de 50 van volgende, Gallery op het koper te brengen, die kan my sijn genegenheyd laten weten, terwyl ik de moeyte sal doen om, van deese, verscheyden rykelyke ordinantien en ontwerpen te vergaderen.

3. Dat op dit Eerste Deel, binnen korten, een Tweede Deel, ik segge, op deese Gallery der Doorluchtige Vrouwen een Gallery der Doorluchtige Mannen staat te volgen: waar in de carakter van grootscheyd en deftigheyd (soo veel mijn krachten my sullen toelaten) waargenomen sal worden, gelyk hier de tederheyd der Vrouwelyke herstochten, met alle moogelyke versierselen, ingevoerd is.