Der brand va Bellent

[p. I]

'T DÖRP VILLE.

H. CLODULPHUS, I GEN SACRISTIE VA DE KIRK I VILLE.

[p. 3]

Ö woat veuraaf!

't Schtök schpèll i zivvetien honderd en vitzig. Doew is Bellet aafgebrant. Bellet liet a ‘gin ziej’ (va der boeisch). Wiej dat is geschit en wat der brandstifter hauw gezaat, dat weete de auw Lüj nog te vertille. I Ville hauwe vār in dä tied ne vogt en schäepe, diej ozze boeisch regeerete, en ōs 't hoot gòve op 'n drische¹) Da komte alle ‘nòbere’ va Ville dò beï-ée. Ze braale allenei kanne mit en krük va wä jes 't beer dadden oetgedilt wòot en wadden toekomp Och wòot Räet geschpròoke en koete klachte igedint wàede. -

De schpäler drage in dit schtöck de kleierdracht oet dän tied: blò keele en bonte plakke - klompe of schtivvele. Der Vogt en de schäpe zunt abscheulich schteug mit hön schwatte jās, hön hoeg heut en de groete schpitse kräg, woe ze bonte plakke ömhee hant.

't Öschte bedrief lit os zieë, wie't toegong op 'n drische bei 't oetdeele van 't hoof en 't beer. 't Tweide schpèlt zich aaf an de schür van ter Munnikef, woe de schwerver gemintelich ginge schlòpe, jüs wiej ze dat hüisedags nog tönt. 't Dreide bedrief bringt os in der groete zaal va ge Pannes woe de schoer gerichtszake onderzoeët woate. 't Gericht va Hätsegenrò heel de oetschpròk an zich.

Vär lòte hei innige artikele volge oet auw schrievese, woe 't zich op aa könt:

In den Nam der heylger und unverdeilter Dreyveldicheit selichlich. Amen.

Im Jaer unsers Herren 1539 des 3ten Daichs nae sant Merthyns Daich, syn gemein Naeber van Vyllen, in Bywesen und myt consent Myster Symong Kern als Secretarius und van wegen unser Erwerdigen Frauwen Abdyssen und conventz zu Burtscheid als Gruntfrau des gemeynen Buysch van Villen, dieser Puncten und Artikelen eindrechtig overkommen, willen ouch denzelven Buysch van nu vertayn daer nae regert und gehalden hayn we her nae volgt:

(onder andere steet dò in:)

It, weret Saich, dat ynnich uyslendich man quem up unsen Buysch zu Villen myt wagen off myt Perdenn ind wülde onsen Buysch myt Naicht off myt Daig off myt untzit ewech voeren, der sal verbuyrt hauen Pert und Wagen.

'n Artikel oet 1506 zät:

It, were Sachen dat myner vrouwen Scheffen van Vyllen een oordeel vor sich zo wiesen hedden ind nit wies genoch bedochten, zo syen des mogen sie sich an hun ersam ind witzich Heufft zu 's Hertogenrode beroeffen ind so wes hun dat ersam Heufft onderwiest, also anwysen als der Vogt van Vylen, die Scheffen in der Banck darumb maint.

[p. 4]

'n Ander schrieves gecopieët i 1767 zät:

Noch en sal nemandt gen bessemsries in den beusch mogen sneden om zu verkauffen op ein bodt von jeder bordt reis einem gulden.

Noch wanner einich nachbers kindt traute oder breulof hilt binnen den bijvanck, denselvigen sullen sal men ein seil hols voor den hack afmessen.

Weeret och saeck dat jemand einigen welmoth op den boeisch mit houwen oft mit vaeren mit besten zu hoeden, dat sullen die vorstere und ein jeder naeber aenbringen und der voght mit hielp der naeberen sullen dat straffen naer hunnen wolbediencken und niemans mehr.

Ö schtök oet 1791 (copie va 1600):

Nog sollen de voersteren met gefsluyt het haut goet meeten en noemere of sollen gestraft worden jeder mit een half ton bier.

Want eene den andere te naa hoet en sal bet ter stunt neyt weider geeven, sol gestraaft worden met een half ton bier.

Der geene der geene naaber dinsten wild doen als waaken of anderzins, den sal geen haut trekken op den naberbosch.

VILLEN, op dreikönningendaag 1927.

DER SCHRIEVER.