Volledige werken. Deel 2
(1884)–Theodoor van Rijswijck–
Auteursrecht onbekend
[pagina 239]
| |
Een Woord aen het Volk | |
[pagina 240]
| |
De eerste uitgave verscheen in 1844. | |
[pagina 241]
| |
Een Woord aen het Volk over de voordragt door het ministerie gedaen ter invoering van het monopolium of alleenhandel in tabak.C'est une question de liberté ou d'esclavage pour la propriété foncière; tous les efforts doivent donc etre reunis pour Conjurer l'orage. Er is sinds veertien jaer niet eens iets aengevangen,
Van wegen het bestuer, in Vlaenderens belangen.
Noch is geen enkel woord gesproken in den Raed,
Of, als 't Vlaemsch Belgie gold, dan was het altyd kwaed.
Ons volksverbeelders, neen, die zyn 't niet heel te wyten,
Die moesten meer dan eens op hunne tongen byten;
't Is tegen hen niet dat ik uitval, gram en boos;
Maer 't ministerie, dat zoo valsch als redeloos,
Zoo vele jaren lang 's volks ondergang blyft droomen,
Daer wil ik in myn zang thans eens op nederkomen.
Op hen, die tot ons ramp aen Frankryk zyn verkocht,
(Dat lang ons vaderland weêr in te palmen zocht;
Om er een wingewest, als voortyds, van te maken,)
En niets betrachten dan hun eigen ryk te maken.
Ik wil aen 't volk doen zien hoe men ons regt miskent,
En ons niets anders brouwt als onheil en ellend'.
| |
[pagina 242]
| |
De lynwaedhandel die hier zoo veel volk deed leven,
Werdt tot der Vlamen spyt van onzen boôm verdreven.
Trots alle schriften die er kwamen aen het hof,
Klonk er geen een zoo luid die 't hart der grooten trof.
De wevers werden arm, de spinders gingen schooijen.
Men zag den tegenspoed van week tot weken groeijen;
Een ieder zei het, en men riep het elken dag,
Maer geen van 't hoog bewind die er naer om en zag.
Zy dachten zeker, dat kan ons al weinig schillen,
Als onze beurzen maer gedurig blyven zwillen;
Wy zitten op het droog, voor ons en is geen nood -
Maer dit komt zoo niet uit. Wanneer het volk zyn brood
Zyn nooddruft niet meer wint, dan diendet gy te zorgen,
En alles na te gaen voor heden en voor morgen,
Op dat den landaerd toch zou blyven als hy was.
Wel ja! het bleef niet by den ondergang van 't vlas....
De handel moest er, het vlas was niemedallen.
De suiker werd belast, de gansche boel moest vallen.
Men zuchtte in Braband en in Vlaendren overluid,
Maer met dat zuchten was het treurspel nog niet uit.
Er was hun naderhand allengs ter weet gekomen,
Dat er door 't volk nog al een pruimken werd genomen,
En dat de werkman na zyn dagelyksche taek,
Een lekker pypken trok met ongemeenen smaek;
En dat de meerdere, geen centen en moest sparen,
Noch rond te zien had voor het koopen van cigaren.
(Schoon 't by de Franschen er heel anders is gesteld)
En hoort wat er geschied. 't Onbreekt hun weêr aen geld,
(Waer zy zoo leven niet genoeg van zullen hebben.)
De Franschman stookt hun op, zy spinnen strik en webben,
Aen d'armen Vlaming, en, de tabak moet er aen!
Het eenigst wat by ons den handel nog doet gaen.
Ze willen zyliê zelfs dat ding gaen exploiteren,
Al zou een tiende van het volk er door creveren.
Om er miljoenen door te krygen in de kas,
Schoon het een doodsteek van den heelen handel was.
Om menig kwaed Project weer verder uit te rekken,
Voor 't nutloos leger, dat ons nergens toe kan strekken,
Voor menig dwars gedacht te staven, door het geld,
Het zweet van 'twerkend volk, van Lei en Maes en Scheld'.
Wat zegt gy, Belgies volk nu van uwe opperhoofden.
| |
[pagina 243]
| |
Die u de vryheid in 't jaer dertig eens beloofden?
Is dit een handelwys en een manier van doen?
Houd zoo 'n regering zich aen regel en fatsoen?
Als dat zoo voortgaet zie 'k op 't Scheld na twee paer jaren,
Slechts nog een enklen knots om pekelharing varen.
Want als de Tabak zal de nek gekraekt zyn, hoort!
Dan klampt men 't mastenhout met d'eigen drift aen boord;
En later, ziet het na, zal m' aen de huiden komen,
Zoo dat de scheepvaert ons wordt heel en al ontnomen,
En is het land eens arm en uitgeput van kracht,
En schiet het volk eens uit den donkren jammernacht,
Om 't hof te lastren en hun zelven te beklagen,
Dan zal men nog gebelgd, in vreemde tael ons vragen:
Wel zyt ge dan niet vry? wat klaegt gy toch zoo zeer?
Gy kiest uw regters, uw bestierders, en nog meer,
De pers en 't onderwys, 't gaet al naer uw begeren -
Dit zie ik in 't verschiet, en wil de zaek niet keeren,
Want als wy alles zoo maer lydzaem laten gaen,
Wy zyn reeds hallef sleet, dan is 't er meê gedaen.
Maer moedig, handelaers, loopt alles 't onderst boven,
Nog liever dan 't bestaen u zoo te zien ontrooven.
Zoo dringt m' al zoetjes de vereende regten in,Ga naar voetnoot(1)
Tot schade en schande van zoo menig huisgezin.
Als in den Franschen tyd, die men daerom blyft vloeken,
Dat de komies by nacht ons wooning kwam door zoeken,
En tot de bedden onzer vrouwen mogt gaen zien,
En dolheid plegen! Maer het zal zoo ver misschien
Toch niet geraken, hoe Mercier, de Franschgezinde
De leden van den raed met boozen trek verblindde.
Schynheilige Nothomb, moog doen wat hy begeert,
Nog wordt dien zwaren slag van onze kruin geweerd.
Wy, Vlaemsche Belgen, om ons deugd voor zoo veel eeuwen,
De wereld om befaemd, wy zullen steeds als leeuwen
Het onregt smalen, dat ons land word aengedaen.
Men tergde ons reeds te lang in tael en volksbestaen,
Dan dat de handel ons nog niet word afgenomen.
O Heer, laet de Regie niet op ons nederkomen!
Wy winnen nu noch slechts het dagelyksche brood:
| |
[pagina 244]
| |
Dryft ons niet dieper in ellende en bittren nood.
Gy hebt ons steeds bevryd van ramp en ongelukken,
Moet thans die zware slag ons matte schoudren drukken?
Het noodlot wentle naer 't uw wyze wil bevool,
Doch, hoed ons voor gevaer en voor den Monopool!
|
|