Volledige werken. Deel 1
(1884)–Theodoor van Rijswijck–
Auteursrecht onbekendBabel.Laet ons nederwaerts gaen; ende laet ons daer haer sprake verwerren; so dat d'een d'anders stemme niet en verstae. - (Genesis-Cap. 10. V', 7.) Weêr gryp ik 't lustig speeltuig vast,
Naer eigen aerd en zwier;
En weêr ontrolt er iets bekend
Aen myne gouden lier.
Ja, vrolyke eigenaerdigheid,
Gy roert my heel de ziel!
Welhem! die haer als ik bezit,
Wien zy ten erfdeel viel,
Bevalle aen andren Klopstock 's toon,
Of Young's doortraend gedicht;
Steeds opgeruimd in weelde en wee.
Ziedaer myn duerste pligt.
Barst los dan, opgedraeide luit,
En zing de klagers doof.
En geef aen s'levens bitt'ren last
Geen halve cent geloof.
| |
[pagina 308]
| |
Ook gryp ik nu en dan wel eens
Den roskam in de hand;Ga naar voetnoot(1)
En stryk er gaerne onzacht meê rond,
Ten prys van 't Vaderland.
En hartig scheld ik mode en dragt
En wyze en houding uit;
Ja, dan ontspringt er ligt, en vloek!
En bastaerd! aen myn luit.
Althans van Babels breeden romp
Een blaedje volgezet;
En d'aendacht opwekt van hem
Die op iets anders let.
Doch, eerbied voor Gods heilig boek!
Om s' menschen zonde en waen
Draei ik de cieterkoorden op,
Wil ik het snaertuig slaen. -
Of schoon de wereld, opgedroogd
Van 's zondvloeds hoogen plas,
En Noach's vruchtbaer nagelacht
Weêr ryk en talloos was;
Toch bleef altoos het lang verhael
Daer van de volken by;
En als het dikwyls werd verteld,
Dan nog, dan beefden zy,
Want, wat de hemel eens bestond
Kon andermael geschiên;
En wie zou gaerne een tweede reis
De wereld vlotten zien?
Zoo dacht het volk, zoo morden zy
Soms heele dagen lang;
En telkens als 't den zondvloed gold,
Was 't immer d'eigen zang.
| |
[pagina 309]
| |
‘Wat hielp dan,’ vroeg men ‘al de vlyt?
‘Waer bleef dan al ons zweet?
‘Zoo Hy weêr alles, dier en mensch,
‘Op nieuw verdrinken deed?
‘'k heb wel een hoogen belvedeér,
‘Maer dit toch helpt my niets. -
‘En ik kan zwemmen lyk een end,
‘Dit maekt toch altyd iets.
‘Ja’ sprak een bloemenkweeker ‘ik
‘Zonk 't liefst maer meè ten grond;
‘Want zoo 'k daer na myn tuin moest zien,
‘Die eens zoo bloeyend stond;
‘Waer in ik zoo veel jaer al zweet,
‘Dit stond ik toch niet door.
‘Myn Cactussen, myn Dahlia's!
‘De Heer bewaer' m'er voor -
‘Ik ook’ sprak een Tooneelpoëet,
Die bloed'ge drama's zong:
‘'K wed, als 'k myn boeken dryven zag,
‘Dat ik er neven sprong. -
‘En ik’ zei dan een oudheids vriend,
‘Zoo 'k myn schribanen moest
‘Uiteen zien weeken in den vloed;
‘Myn wapens door den roest
‘Bevlekken zien en rood gekleurd,
‘Waer aen ik zoo veel tyd
‘En geld verspilde, 'k was dan ook
‘Nog liever 't leven kwyt -
‘Ik zie 't er echter nog eens in,’
Hernam een architekt;
‘Dat men om 's menschen heuveldaên
‘Weêr ras de sluizen trekt.
| |
[pagina 310]
| |
‘'T is jammer, alles staet nu weêr
‘Zoo digt en fraei volbouwd;
‘Men vindt in 't schoonst der steden zelfs
‘Geen huizen meer van hout.
‘De straten krygen weêr hunn' naem
‘Terug in d' echte tael;
‘De plakbrief zal in 't neêrduitsch zyn...
‘Wy worden Nationael!
‘Meest zyn de stoepen van Asphalt,
‘De Gaz is ook in staet;
‘Als nu de handel met der tyd,
‘Een weinig beter gaet,
‘Dan ware 't als een paradys.
‘Hoort; 'k heb een goed gedacht;
‘Gy kunt u allen redden, en,
‘Dit is in uwe magt.
‘Laet ons een toren bouwen, die
‘Tot aen den Hemel raekt;
‘Waer in wy allen klimmen als
‘Er weêr een zondvloed naekt.
‘En zoo ontkomen wy aen 't nat,
‘Ik zelf geef u het plan;
‘En slae het een en ander gaê,
‘Gy weet dat ik dit kan.’
De volks tribuinen dan vergaerd,
Bevonden 't voorstel juist;
En gaven ras aen duizend man
Gereedschap in de vuist.
En ieder landschap, elke stad,
Ja ieder huisgezin
Moest manschap geven tot den bouw,
Of wel betaelde er in.
| |
[pagina 311]
| |
En dra begon men 't fondament,
Men legde d' eersten steen;
En jong en oud en klein en groot,
'T kwam alles op de been.
Dit was een feest voor arm en ryk!
Geen mensch bleef in zyn huis;
'T ging alles naer de delving zien,
Langs hoopen aerde en gruis.
Een spreker, in dien tyd vermaerd
Las toen een groot gedicht;
Doch wat er d'inhoud ook van was,
Het is ons nooit bericht.
Althans 't was in geen vreemde tael,
Wyl 't iedereen verstond;
En allen juichten hevig toe,
Met handgeklap en mond.
Nu ving men de onderneming aen,
De kalkmyn gaepte en stoof.
Het lymfornuis hing in de vlam
Van krakend sparrenloof.
De steengroef spleet heur zwang'ren buik
In breede kloof aen twee;
En deelde 't ertssen ingewand,
In grove bonken meê.
De hamerslag hield nimmer op,
De bytel schokte voort;
Het haekbord paste, 't schietlood viel,
En merkte gang en poort.
En duizend dragers liepen vlug,
Gedurig op een draf,
Met kalk en steen en hout gelaên,
De stelling op en af.
| |
[pagina 312]
| |
En duizend metsers klonken steeds,
Met hamer en truweel,
De stem des weergalms doof en mat,
Op klinkert en karreel.
En daeglyks klom uit flank en heuk
Een nieuw gevaert, om hoog
En daeglyks rees het log gebouw
Verschriklyk voor elks oog.
En hoek en sluitsteen, gang en welf,
En pyl en horenwerk;
Hief kegelvormig naest elkaêr
Zich opwaerts naer het zwerk.
Ras dacht men aen een groenen mei,
Reeds hief de menigte aen:
‘Laet nu, wanneer 't den Heer belieft,
‘De wereld maer vergaen.’
Reeds zag men over d'Ararath
En hield men 't oog gevest
Naer onder op het volk, dan leek
De stad een muizennest.
Maer als de Heer dien hoogmoed zag,
Besloot hy hunne straf.
‘O zondig menschenkroost, uw werk
‘Blyve onvolwrocht, laet af!
‘Zoekt gy de hand van Hem, die is
‘En was en blyven zal,
‘T' ontwyken? Plichtig is uw doel,
‘'T voltrekke uw eigen val.’
Hy sprak. En 't volk dat eens van tael
En aerd en zeden was;
Werd sints herschapen en verdeeld
In onderscheiden ras.
| |
[pagina 313]
| |
Op eens, de morgenklok had elk
Weêr naer zyn post doen gaen.
En zie, nu konden er geen tien
Elkander meer verstaen.
En driftig zei een opperman:
Apportez-moi des briques,
En 't scheen een and'ren of hy zei:
Die mortel is te dik.
Neen, sprak die, neen, je bent abuis!...
Daer stonden ze alle bei,
Als apen op elkaer te zien,
Met de armen in de zy.
Ne veux-tu pas? sprak d'een alweêr;
Hoor, vriendje, je bent zat:
Zei d'ander, met je pêtenlair!
Ga slaep je ginder wat.
Was will das sagen? sprak op eens.
Een grove groote vent:
Ich will bei der gesellschaft sein,
Pots tausent element.
Daer was 't nog sterker in de war.
Nu trad een vierde by,
Die hen van verre had zien staen,
Uit eene gaendery.
Die dacht, waer kyken zy naer toe?
Kom 'k loop eens van myn post.
Hy sloop nieuwsgierig in den kring.
En vroeg: what have you lost?
Zoo kwamen er tot vyftig toe,
En telkens als men sprak;
Ging 't zoo als in de ganzen kooi,
Waer door een jachthond brak.
| |
[pagina 314]
| |
Het werk ging traeg en trager voort,
Of bleef ten deele staen.
En iedereen ontbrak de moed
Om verder voort te gaen.
De volkstribuinen rukten zaêm
Om 't wonderbaer geval;
Doch zy vernamen van elkaêr,
Nog min als niemedal.
Intusschen had men d'architekt
Niet in den raed ontmoet;
Ga, zeg hem, 'zei men aen een vent,
Dat hy zich herwaerts spoed',
De vent kwam korts daer na terug,
En bragt den bouwheer meê,
Louk, riep hy toen hy binnen trad,
Voilà noss binamé!
O! riepen allen schaett'rend uit,
Wat zegt, wat brabbelt hy?
So miâm, sprak hy wederom,
C'est l'oneur di noss pay!
Neen, neen, riep heel het comité,
Houd op! dit gaet te ver;
Alwaer men u gebruiken zal,
Daer raekt het in de war.
De satan kan dit niet verstaen;
En zyn er zoo nog meer?
Ja; dan aenzie ik 't als een straf,
Een straf van God den Heer.
Nu gaven allen 't mets'len op,
En elk zocht naer zyn soort;
En trok weldra met man en muis,
Naer vreemde landen voort.
| |
[pagina 315]
| |
De donder schokte 't werk aen puin,
Het volk begreep Gods magt;
Waervoor het hart in dank ontgloeit,
Van 't laetste nageslacht.
|
|