Resolutiën van den commandeur en raden van het Fort de Goede Hoop 1652-1662

Vrijdagh den laesten Novemb: a^o 1657.

Ingesien de groote consumptie van soute vleijs ende speck onder de vrije luijden 't haerder montcosten uijt d' E. Comp^s magasijn te borch halende, vermits den meesten hoop noch geen vermogen hebben om te betalen maer tot noch als uijt de handt moeten gevoedt worden sulcx deselve daerdoor vrij groote schult maecken ende door den jegenwoordigen aengroeij van vrije luijden d. E. Comp^e sulcx seer lastich valt, oock tegen derselver goede intentie ende oogmerck is, dese residentie voornamentlijck van soute vleijs ende speck successive langer te provideren, maer ter contrarie vooreerst gaerne sagen de saken daerna aengeleijt, dat men 't selve excuseeren ende alhier uijt eijgen bestiael soo wel als wegen den lantbouw costen bestaen, sonder meer nodich te sijn van 't vaderlandt off India geprovid^t te worden Item oock geconsidereert t gene van meergen: durable provisien alhier gelicht wordt, India compt te ontbeeren, daer 't nochtans seer nootsaeckelijck is ende qualijck genoech can gebracht worden voor Comp^s aldaer varende schepen ende behoefftige forten comptoiren &c^a

Ende gemerckt de vrije luijden Jegenwoordich al redelijck beginnen in 't bestiael te comen voornamentlijck van schapen die se nu dagelijcx van de Inwoonders in redelijcke quantite sijn handelende, ende dat de vis, hier oock seer abondant ende meer als genoech tot toespijs, bij deselve can gevangen worden als sijluijden daeromme maer weijnich naersticheijt willen doen. Soo is goetgevonden voortaen geen soutevleijs off speck aen deselve voor contant nochte oock te borch meer te vercoopen, maer hun (conform oock haer lieder versoeck) toe te staen tot nootdrufft somtijts een schaep te slachten ende dat onder malcander vercoopen tot drie stuijvers 't

[p. 152]

pondt als voor dato daerop gestelt. mits sulcx eerst aengevende ende betalende voor elck schaep aen den Heer ses stuijvers, ende voor een koebeest 24 stuijvers mitsgaders een vercken vier penningen 't pondt levendigh ten eijnde deselve niet al te gretigh ende ruijm in 't slachten van bestiael gaen. ende gelet moge worden dat d' aenteelt daerdoor niet al te veel ende onnoodich verachtert wordt, waeromme oock goetgevonden is deselve te inhibeeren eenige oijen offte moerschapen noch koeijen (bequaem tot voortelinge) te slachten, ende oock derselver bequame ossen te excuseren, om voor de ploegh ende wagens te gebruijcken &c^a

Item soo oock der eenich vee van selffs comt te sterven de vrije luijden dat mede sullen comen aendienen om daerover de behoorlijcke visite te nemen ende dat doode aes te doen weghbrengen off begraven tot voorcominge van alle fraude die onder den naem van gestorven bestiael soude cunnen gepleeght worden, op pene als na rechten gebruijckelijck-

Wijders door de vrije luijden versocht wordende om voor de derde mael weder een lanttocht te mogen doen, vermits verstaen hadden een partije Hottentoos van de Charingurinars met hare huijsinge ende vee omtrent twee dagen reijsens van hier gelegert waren, ende dierhalven wel eenich bestiael van deselve meenden te becomen Soo is (gemerckt het nu den rechten Oogst tijt wordt, om haer op 't velt staende granen aff te maijen, dorsten ende in de schuijren te halen) goetgevonden ende verstaen derselver versoeck dese mael (om die ende andre redenen meer) aff te slaen, dewijle doch gebleecken is, van voorsz: volcq daer sij nae toe wilden, namentlijck de Charingurinars weijnich bestiael te becomen sij, ende oocq seer dangereus valt met soo luttel volcq bij die troulose troupen te comen, alsoo sij d' een ende d' ander tijt om 't copers halven d' onse doch trachten de clap te geven, ende doot te slaen, gelijck daervan beginselen sijn geopenbaert niet alleen a^o pass^o aen ons robben jachts volcq maer oocq desen jaere aen d' onse tot twee diverse reijsen in 't landt bij voorn; Charingurinars ende Gorachoucquas (offte tabacq dieven) geweest, volgens de waerschouwingen onser vertroude Hottentoos 'telckens mede gehadt ende qualijck dervende met d' onse meer derwaerts gaen. alsoo rond uijt seggen dat Charingurina (de boot spoeljeerders van 't robbe jachtjen voorsz: met gem: gorachouquas (de tabacq dieven) al resolutie hadden genomen op gelegen tijt d'onse de clap te geven ende met het coper wegh te loopen &c^a

Ende nademael wij jegenwoordich van d' affcompste der Chaijnouquas genoeghsaem meenen verseeckert te sijn van wien alrede goet deel bestiael hebben gehandelt ende welcke oock beloofft hebben binnen weinich dagen meer aff te brengen om te verhandelen, gelijck oock eeniche andere namentlijck de Cochoquas (die heel rijck van bestiael ende wel de machtichste van al de rechte Saldanhars sijn) ende welcke alle niet gaerne ons bij haer in 't landt hebbende, achter volgende de affirmatie van de voorsz:

[p. 153]

Chaijnouquas, sulcx dan om deselve in haer affcompste met bestiael niet te stutten met 't uijt gaen onser natie (daervoor sij doch altijt vluchten ende haer bestiael uijt vreese van beroofft te worden) 't elckens wegh drijven ende verschuijlen, volgens de blijcken daervan menichmael g'experimenteert, waerom d^o volcq soo veel mogel: te conplaceren, selffs aff te locken ende alhier alle goet tractement te mogen aendoen. Soo is den vrije luijden het uijtgaen te ernstiger ontseijt ende in plaetse van dien gerecommandeert, haer op 't velt staende granen te maijen, ende sien 't huijs te crijgen. alsoo haer d. E. Comp^e aen den lantbouw alsoo weel gelegen laet. mitsgaeders oock in plaets van al dat uijtlopen, maken te versorgen dat hare huijsen ende schuijren tot berginge van voorsz: granen claer ende vaerdigh crijgen. Item oock goede vaste wallen tot bewaringe harer rede becomen ende noch te handelen bestiael, op dat het van't wilt gedierte niet meer soodanich verscheurt ende opgegeten wordt gelijck menichmael gebeurt ende 't elckens noch al over 't hoofft gesien is.

Blijvende haer toegestaen 't bestiael dat aen hare huijsen compt vrij ende liber na den gestelden regel in te ruijlen soo veel sij crijgen cunnen ende gerecommandeert in plaets van 't uijtgaen ende jnwoonders soo veel mogelijck tot haer aff te nodigen, als sullende 't gene sij verhandelen willen wel selffs affbrengen. Ende aengaende de voorsz: Charingurinars ende Gorachouquas isset maer te doen om weijnich van d' onse met veel Coper ende Tabacq bij haer te crijgen ende alsoo haer slagh op deselve waer te nemen, alsoo gelijck voorsz: de gemelte Charingurinars anno passado in de Saldanha baij sulcx volcomen betoont hebben, in 't overvallen van onse Robbejachts bootjen dat se aen stucken geslagen 't coper daer uijt genomen, ende voorts gemeent hadden oocq 't volcq de clap te geven, die haer noch te naeuwer noot met swemmen na 't jachtjen aldaer salveerden &c^a

Aldus geresolveert, ende g'arresteert' Int Fort de Goede Hope datum als boven.

JOHAN van RIEBEECK. 1657

ROELOFF de MAN

JAN van HERWERDEN 1657

ABRAHAM GABBEMA. Secrets 1657.