Een andere weg naar God

De reformatie van Arnoldus Buchelius (1565-1641)

[p. 313]

Bibliografie

I Handschriften

Deze lijst bevat slechts die handschriften van Buchelius, die voor deze studie werden geraadpleegd.

Koninklijke Bibliotheek, Den Haag (kb)
73 b 33-a	Brief van A. Ploos van Amstel aan Buchelius.
78 c 69	Brief van Buchelius aan Petrus Scriverius.
121 d 1/15	Brief van Buchelius aan Caspar Barlaeus.
131 b 16	Buchelius, Kort verhaal [...] belangende de conspiratie van Gerard van Velsen (kopie door A. Schoenmaker).
393 c 17	Wilh. Heda, Historia episcoporum Traiectensium, ed. B. Furmerius (Franeker, 1612), met aantekeningen door Buchelius.

Bibliotheek der Rijksuniversiteit Leiden (ubl)
l 902	Album Amicorum van Arnoldus Buchelius (1590).
bpl 246	Brieven van en aan Buchelius.
bpl 1886	Brieven van en aan Buchelius.
Pap. 2	Brieven van en aan Buchelius.

Bibliotheek der Rijksuniversiteit Utrecht (ubu)
Catalogus Tiele
761	Buchelius, Rerum memorabilium diversarum observationum itineris mei Germanici et Italici commentariolus (1587-1588).

[p. 314]

762	Buchelius, Diarium itineris mei Coloniensis (1599-1600).
798, 2 dln.	Buchelius, Commentarius rerum quotidianarum, in quo, praeter itinera diversarum regionum, urbium, oppidorumque situs, antiquitates, principes, instituta, mores, multa eorum quae tam inter publicos quam privatos contingere solent, occurrent exempla (1560-1599).
836	Buchelius, Farrago poematum juvenilium (1583-1591).
	Epistolarum farrago (1590-1621).
837	Buchelius, Poemata errantia variorum de quibus dubitatur an edita.
	Epistolae quaedam.
	Excerpta quaedam.
838	Buchelius, Vitae eruditorum Belgicorum.
839	Buchelius, Adversaria de vitis illustrium feminarum.
840	Buchelius, Observationes morum, rituum, consuetudinum, a variis et olim et nunc gentibus circa mulieres institutorum, tribus discretae libellis.
841	Buchelius, Adversaria de epitaphiis et sepulchris, de templis antiquis.
	Inscriptiones veteres quaedam.
	Convivium satyricum in quo varia nostri temporis vitia repraehenduntur ad Hub. Buchelium.
842	Buchelius, Adversaria.
843	Buchelius, Miscellanea.
845	Buchelius, Catalogus librorum suorum (1596-1631).
846	Buchelius, Catalogus librorum suorum, in classes distributorum.
847	Buchelius, Index alphabeticus librorum latinorum qui sunt in sua bibliotheca.
983	Buchelius, Epistolae diversorum descriptae ex autographis ab Arn. Buchelio et Arn. Buchelii ad diversos.
984	Buchelius, Epistolae ad diversos.
985	Brieven van en aan Buchelius.
1053	Buchelius, Ecclesiastica Ultraiectina (1626-1638).
	Brieven van en aan Buchelius.
1120	Historische en juridische uittreksels en aantekeningen, meest over Utrecht.
1322	Brieven van Wouter Gouthoeven aan Buchelius.
1324	Losse stukken met betrekking tot Buchelius en zijn familie.
1640	Buchelius, Acta diurna in itinere Gallico et Italico.
1647	Joannes de Wit, Inscriptiones variaque tam prisci aevi quam medii et moderni saeculi monumenta diversis in locis et regionibus observata (1609-1610). Bevat brieven aan Buchelius.
1657	Buchelius, Annotationes historicae in Hedae historiam episcoporum Ultraiectinorum.
1658	Buchelius, Annotationes de familiis Ultraiectinis.
1676	Epistolae eruditorum.
1682	Buchelius, Index librorum in quibus inscriptiones antiquae vel exhibentur vel explicantur.
1684	Buchelius, Inscriptiones monumentaque in templis et monasteriis Belgicis inventa.

[p. 315]

1780	Genealogieën van Noord- en Zuid-Nederlandse families, 3 dln.
1781	Aantekeningen over kunst en kunstenaars en enkele brieven.
1827	Buchelius, Notae quotidianae.
1828	Genealogische aantekeningen met documenten, brieven et cetera verzameld door Cornelis en Everard Booth, met veel aantekeningen door Buchelius, 13 dln.
1831	C. Booth, Catalogus van Buchelius' handschriften (1641).
1866	Correspondentie tussen Buchelius en zijn verwanten.
1867	Brieven van en aan Utrechters, bevat een brief aan Buchelius.
1893	Historia veterum episcoporum ultrajectinae sedis et comitum Hollandiae, explicata chronico Johannis de Beca, [...] et Historia Guilhelmi Hedae [...] completa appendice usque ad [...] 1574, autore Suffrido Petri, [...] Bern. Furmerio recensente et notis illustrante (Franeker, 1602). Met aantekeningen door Buchelius.
Aanwinsten
3 l 3/1	Buchelius, Van de erfwapenen ende quartieren, haren ouderdom ende ontrent welcken tijt die begonnen hebben. Aantekeningen over de familie Ploos van Amstel en twee brieven van Buchelius aan Adriaan Ploos van Amstel.
8 n 24	J.F.L. van Loenen van Gravensloot, Genealogie van Buchel, met een verzameling documenten over Buchelius en zijn familie.
8 f 31	Genealogieën van Utrechtse families.

Kunstbibliothek Staatliche Museen Preussischer Kulturbesitz, Berlijn
Lipperheidesche Kostumbibliothek
Lipp. oz3	Album Amicorum van Arnoldus Buchelius (1584).

Gemeentearchief, Alkmaar (gaa)
Collectie handschriften
a, 20 Eikelenberg, dl. e	Uit de levensbeschrijvinge van Adriaen Doedens.

Gemeentearchief, Breda (gab)
	Begraafboeken Grote Kerk.
	Indices op de Poortersboeken.
	Vechtbrieven r 478, 482, 484, 498.

Gemeentearchief, Utrecht (gau)
	Indices op Transporten en Plechten.
	Indices op Doop-, Trouw- en Begraafboeken.

[p. 316]

Aanwinsten
1570	Register van rentebrieven in het bezit van Claesje van Voorst.

Notarieel Archief
174	Jacob van Herwaerden (1575-1581).

Bibliotheek
1840	Buchelius, Monumenta passim in templis ac monasteriis Traiectinae urbis atque agri inventa.

Stadsarchief, ii
Inv. 1043	Buchelius, Acta Ergasterii, ab anno 1623.

Bewaarde Archieven, i
	Archief van de Fundatie van Hubert Edmonds. van Buchell.

Archief van de kerkenraad der Hervormde Gemeente Utrecht
2, 3	Acta van de kerkenraad: dl. 1, 1604-1618; dl. 2, 1618-1628.
404	Register van nieuwe lidmaten, 1579-1589, 1596-1599.
443	Register van lidmaten, ca. 1620.

Algemeen Rijksarchief (ara)
Eerste afdeling, Aanwinsten
1882 a vi 8, 1 en 2	Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn bewindhebberschap van de kamer Amsterdam van de voc (1619-1621) en over de wic.

Rijksarchief provincie Friesland (raf)
Collectie Eysinga
evc 1323 a	Buchelius, Monumenta quaedam sepulchralia, et publica in templis, aliisque locis inventa et descripta, quae in libris observationum ac hactenus descriptorum monumentorum meis non habentur.
	Observationes ecclestiasticae sub presbyteratu meo (1622-1626).

Rijksarchief provincie Overijssel (rao)
Familiearchief Van Ittersum
550-553	Brieven aan Buchelius en anderen.

Rijksarchief provincie Utrecht (rau)
Collectie Buchel-Booth
23	Aantekeningen van Buchelius over verschillende onderwerpen.

[p. 317]

Archief Van Wijckersloot
35	Akte van reconciliatie tussen de familie Van Wijckersloot en Hendrik Amersz. van Hoorn, 1603.

Archief van het Nederlands Historisch Genootschap
	Ingekomen stukken (1885-1898).
	Acta 17-26

Archief van de Staten van Utrecht
364-3-47	Buchelius, Corte ondersoeckinghe van de goederen van Aemstel ende Woerden met wat tytel ofte recht die van de gestichte van Utrecht mogen vervreemdt ofte affgetrocken sijn.

Hof van Utrecht
188-11	Civiele Sententiën.
274	Register van admissies en eedsafleggingen van advocaten, procureurs, landmeters, vertalers, et cetera (1560-1811).

Privé-collectie
Archief Van Hoogstraaten
iii, 1.2-5	Brieven van Buchelius aan Petrus Scriverius.

II Gedrukte werken met bijdragen van Arnoldus Buchelius, in chronologische volgorde

Compendium operum Virgilianorum [...] prostant (Arnhem, 1612).

Hortus floridus, in quo rariorum et minus vulgarium florum Icones ad vivam veramque formam accuratissime delineatae [...] Chrisp. Passaei junioris delineatae ac suum in ordinem redactae (Arnhem, 1614).

Nassovischen oraignien-boom daer by ghevoecht, de conterfeytsels der voornaemster helden die vvt desen stam gesproten zijn, die hen (in tyden van oorlogen) in deze vrye landen gebruyckt hebben. Ad causam honoris istius illustrissimae familiae (Utrecht, 1615).

Liber Genesis, aereis formis a Crispin Passero expressus versibusque tam latinis quam germanicis ornatus: sententiis item ex ss. Patribus desumptis, explicatus per R.D. Guilelmum Salsmannum, Theol. Doct. et S. Albani apud Agrippinenses pastorem (Arnhem, 1616).

H[enry] H[olland], Herωologia Anglica hoc est clarissimorum et doctissimorum aliquot Anglorum qui floruerunt ab anno Cristi [sic] md usq. ad praesentem annum mdcxx (Arnhem, 1620).

Henricus Caesarius, Staet van regeringhe, nae den wijsen raedt van Iethro priester in Midian tot Moses sijnen swager/Exod. 18.21.22, voor-gestelt all overheeden hooge ende leege als coningen, princen, staten ende heeren, soo oock alle andere magistraten ende ampt-draghende persoonen over haere onderdaenen (Utrecht, 1625).

Johannes de Laet, Belgii confoederati respublica; seu Gelriae, Holland. Zeland. Traject. Fris. Transisal. Groning. chorographica politicaque descriptio (Leiden, 1630).

[p. 318]

Johannes de Beka en Wilhelmus Heda, De Episcopis Ultraiectinis, recogniti et notis historicis illustrati ab Arn. Buchelio Batavo ic, red. G. Lap van Waveren (Utrecht, 1643).

III Uitgaven van Arnoldus Buchelius' handschriften, in chronologische volgorde

Antonius Matthaeus (red.), Alciati tractatus contra vitam monasticam cui accedit sylloge epistolarum (1740).

‘Verweerschrift gesteld door A. van Buchel ten behoeve van Steven van der Haghe’, Utrechtse Volks-Almanak, 31 (1867) 170-181.

‘Arent van Buchel's Res pictoriae, aanteekeningen betreffende kunst en kunstenaars’, ed. G. van Rijn, Oud-Holland, 5 (1887) 143-154.

‘Arent van Buchel. Gedrukte levensbeschrijvingen. Bronnen waaruit deze geput zijn. Autobiographieën. Waarde’, ed. L.A. van Langeraad, De Navorscher, 47 (1897) 278-301.

‘Arnoldus Buchelius, Observationes sub presbyteratu meo (1622-1626)’, ed. S. Muller Fzn., bmhg, 10 (1897) 29-63.

‘Eenige mededeelingen van Arent van Buchel betreffende zijn bewindhebberschap in de Amsterdamsche Kamer der Vereenigde Oostindische Compagnie, 1619-1621’, ed. L.A. van Langeraad, De Navorscher, 47 (1897) 609-650.

Description de Paris de Arnold van Buchell, ed. A. Vidier (Parijs, 1900).

Arnoldus Buchelius, Iter Italicum, ed. Rodolfo Lanciano (Rome, 1901).

‘Het Utrechtse tuchthuis in het begin der zeventiende eeuw. Aanteekeningen gemaakt door mr. Arent van Buchell, regent van het Utrechtse tuchthuis, loopende van 1616-1633’, ed. J. Domela Nieuwenhuis, Tijdschrift voor Strafrecht, 14 (1901) 147-166.

‘Un Hollandais à l'Université de Douai’, ed. M. Baron le Warenghien, Mémoires de la Société de l'agriculture, sciences et arts. Centrale du Département du Nord séant à Douai, 3de serie, 8 (1904) 403-472.

Arnoldus Buchelius, ‘Traiecti Batavorum Descriptio’, ed. S. Muller, bmhg, 27 (1906).

Diarium van Arend van Buchell, ed. L.A. van Langeraad en G. Brom, Werken uitgegeven door het Historisch Genootschap, 3 de serie, dl. xxi (Amsterdam, 1907).

‘Die drei Reisen des Utrechters Arnoldus Buchelius nach Deutschland, insbesondere sein Kölner Aufenthalt’, ed. H. Keussen, Annalen des Historischen Vereins für den Niederrhein, 84 (1907) 1-102, en 85 (1908) 43-90.

Arnoldus Buchelius' ‘Res pictoriae’. Aantekeningen over kunstenaars en kunstwerken, 1583-1639, ed. G.J. Hoogewerff en J.Q. van Regteren Altena, Quellenstudien zur Holländischen Kunstgeschichte xv (Den Haag, 1928).

Notae quotidianae van Aernout van Buchell, ed. J.W. van Campen, Werken uitgegeven door het Historisch Genootschap, 3de serie, dl. lxx (Utrecht, 1940).

IV Overige gedrukte primaire bronnen

Acontius, Jacobus, Stratagemata Satanae (Bazel, 1555).

Anti-Puteanus, sive politico-catholicus, stateram Puteani inducias expendentis alia statera expendens (Cosmopolis, 1633).

[p. 319]

Apuleius van Madauros, The Isis Book. Metamorphoses book ix, red. en vert. J. Gwyn Griffiths, Études préliminaires aux religions orientales dans l'empire Romain (Leiden, 1975).

Aubigné, Agrippa d', ‘Sa Vie à ses Enfants’, in Henri Weber e.a. (red.), Oeuvres (Parijs, 1969) 381-463.

Ávila, Teresa of, The Life of Saint Teresa of Ávila Written by Herself, ed. en vert. J.M. Cohen (Harmondsworth, 1957).

Barlaeus, Caspar, Vindiciae epigrammatis viri clarissimi Casparis Barlaei, philosophiae in illustri Amstelodamensium gymnasio professoris, adversus improbas theologi cuiusdam anonymi criminationes (Amsterdam, 1636).

Barlaeus, Caspar, Poemata, 2 dln., 5de dr. (Amsterdam, 1655).

Barlaeus, Caspar, Epistolarum liber, ed. G. Brandt (Amsterdam, 1667).

Barlaeus, Caspar, ‘A Vita Caspari Barlaei written by Himself’, ed. K. van der Horst, Lias, 9 (1982) 57-83.

Beck, David, Spiegel van mijn leven: een Haags dagboek uit 1624, ed. Sv.E. Veldhuizen (Hilversum, 1993).

Binsfeldus, Petrus, ‘De Confessionibus maleficorum et sagarum recognitus et auctus, an et quanta fides iis adhibenda sit’, in Titulum codicis Lib ix. de maleficis et mathematicis, theologiae et iuris scientiae secundum materiae subjectae naturam, accomodatus (Trier, 1591).

Bodin, Jean, De la Démonomanie des sorciers (Parijs, 1580).

Boesbeeck, Ogier ghiselin van [Augerius Gislenius Busbecquius], Vier brieven over het gezantschap naar Turkije/Legationis Turcicae epistolae quator, ed. Zweder van Martels, vert. Michel Goldsteen (Hilversum, 1994).

Boudewijns, Katharina, ‘Een ander [schoon liedeken]’, in Gerrit Komrij (red.), De Nederlandse poëzie van de 12de tot en met de 16de eeuw in 1000 en enige bladzijden (Amsterdam, 1994) 1186-1188.

Brandt, Geeraardt, ‘Het leven van Joost van den Vondel’, in Joost van den Vondel, Poëzy, of Verscheide Gedichten, 2 dln. (Franeker, 1682).

Bronckhorst, Everard, Diarium Everardi Bronchorsti sive adversaria omnium quae gesta sunt in Academia Leydensi (1591-1627), ed. J.C. van Slee, Werken uitgegeven door het Historisch Genootschap, 3de serie, nr. 12 (Den Haag, 1898).

Brucker, Gene (red.), Two Diaries of Renaissance Florence, vert. Julia Martines (New York, 1967).

Buchell, Hubert van, ‘Depositie en attestatie van H. Hubert van Buchell canonick St. Marien van die Spaensche Capiteynen ende soldaeten gelogeert tot synen huyse, gedaen Anno xvlxx opten xii december’, ed. A.M.C. Asch van Wijck, in N. van der Monde (red.), Tijdschrift voor Geschiedenis, Oudheden en Statistiek van Utrecht, 4 (1838) 287-293 en 324-330.

Burmannus, Caspar, Traiectum Eruditum (Utrecht, 1750).

Butzbach, Johannes, Wanderbüchlein des Johannes Butzbach genannt Piemontanus, Prior zu Maria Laach. Aus dem Leben eines fahrenden Schülers im 16. Jahrhundert, ed. Leonhard Hoffmann, vert. D.J. Becker (Graz, Wenen en Keulen, 1984; herdr. 1988).

[p. 320]

Calvijn, Johannes, Institutie of onderwijzing in de christelijke godsdienst, vert. B. Wielenga (Kampen, 1958).

Cardano, Girolamo, The Book of My Life (De vita propria liber), vert. Jean Stoner (Londen, 1931).

Catalogus librorum clarissimi D. Arnoldi Buchelii Jurisconsulti, veilingcatalogus (Utrecht, 1642).

Cellini, Benvenuto, Autobiography, ed. en vert. George Bull (Harmondsworth, 1956).

Copie van het testament van dato 20 sept. 1579 en alle verdere stukken daartoe behoorende van Huybert Edmont van Buchell, ed. J. Mulder en L. de With Hoevenaar (Utrecht, 1795).

Cornelisz., Cornelis, ‘Utrechts Kronijkjen’, in J.J. Dodt van Flensburg (red.), Archief voor kerkelijke en wereldsche geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht (Utrecht, 1838-1848) iv, 9-134.

Cort ende warachtich verhael van de wonderlicke aenvechtinge ende verlossinge van David Warvadoir, Tryp-wercker, geschiet binnen Utrecht (Utrecht, 1595) [Knuttel 945].

Crespin, Jean, Actiones et monimenta martyrum (Genève, 1560).

De Induciis aut pace Belgarum dissertationes variae (Eleutheropolis [Amsterdam], 1633).

Díaz, Bernal, The Conquest of New Spain, ed. en vert. J.M. Cohen (Harmondsworth, 1963).

Dürer, Albrecht, Schriften und Briefe, ed. Ernst Ullmann (Leipzig, 1989).

Dusseldorpius, Franciscus, Uittreksel uit Francisci Dusseldorpi Annales, 1566-1616, ed. R. Fruin (Den Haag, 1893).

Erasmus, Desiderius, ‘De Conscribendis epistolis’, in Jean-Claude Margolin (red.), Opera Omnia (Amsterdam, 1971) i, 2, 153-579.

Erasmus, Desiderius, ‘De Duplici copia verborum [...]/Copia: Foundations of the Abundant Style’, in Collected Works of Erasmus, xxiv, ed. Craig R. Thompson, annot. en vert. Betty I. Knot (Toronto, 1978) 279-659.

Erasmus, Desiderius, ‘De Ratione studii ac legendi interpretandique methodus/On the Method of Study’, in Collected Works of Erasmus, xxiv, ed. Craig R. Thompson, annot en vert. Brian McGregor (Toronto, 1978) 661-691.

Erasmus, Desiderius, ‘Institutio principis christiani/The Education of a Christian Prince’, in Collected Works of Erasmus, xxvii, ed. A.H.T. Levi, annot. en vert. N.M. Cheshire en M.J. Heath (Toronto, 1986) 199-291.

Flacius Illyricus, Mathias, Catalogus testium veritatis qui ante nostram aetatem reclamarunt (Bazel, 1556).

Flensburg, J.J. Dodt van (red.), Archief voor kerkelijke en wereldsche geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht, 7 dln. (Utrecht, 1838-1848).

Graaf, J.J., ‘Uit de levens der “maechden van den Hoeck” te Haarlem’, Bijdragen voor de geschiedenis van het Bisdom Haarlem, 17 (1891) 231-302; 18 (1893) 61-149, 197-257, 428-446; 19 (1894) 140-159, 287-313; 20 (1895) 110-159, 321-402.

Gruys, J.A., The Correspondence of Theodorus Canter (Dirk Canter) 1545-1616. An inventory (Nieuwkoop, 1978).

[p. 321]

Guicciardini, Francesco, Ricordi. Diari. Memorie, ed. Mario Spinella (Rome, 1981).

Haemstede, Adriaen van, De historien der vromer martelaren, die om het getuygenisse des H. Evangeliums haer bloedt vergoten hebben (Delft en Amsterdam, 1598).

‘Het leven van Petrus Scriverius’, in Gedichten van Petrus Scriverius, Benevens een Uuytvoerige Beschrijving van het Leeven des Dichters, ed. S. Doekes (Amsterdam, 1738).

Hoogewerff, G.J. (red.), Bescheiden in Italië omtrent Nederlandsche kunstenaars en geleerden, dl. iii: ‘Rome, archieven van bijzondere instellingen’, Rijks Geschiedkundige Publicatieën, kleine serie 12 (Den Haag, 1913).

Horst, K. van der, Inventaire de la correspondance de Caspar Barlaeus (1602-1648) (Assen, 1978).

Index van namen van lidmaten van de Nederduits Gereformeerde Gemeente die op belijdenis zijn aangenomen of met attestatie zijn ingekomen, Publicatie van het gau (Utrecht, 1991).

Jacobsz, Wouter, Dagboek van broeder Wouter Jacobsz., ed. I.H. van Eeghen, 2 dln. (Groningen, 1959-1960).

Jansz, Dirck, Het aantekeningenboek van Dirck Jansz., ed. P. Gerbenzon e.a. (Hilversum, 1993).

Joossen, Pieter, ‘De kroniek van Pieter Joossen Altijt Recht Hout’, ed. R. Fruin, Archief. Mededeelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1909) 65-96.

Leeuwen, S. van, Het Rooms Hollands regt (Amsterdam, 1752).

‘Legitimatie van Arnold van Buchell’, ed. P.J. Vermeulen, Tijdschrift voor Oudheden, 3 (1849) 67-95.

Léry, Jean de, Histoire d'un voyage faict en la terre du Brésil (1580), ed. Frank Lestringant (Parijs, 1994).

Lipsius, Justus, De Constantia libri duo, qui alloquium praecipue continent in publicis malis (Leiden, 1584).

Lipsius, Justus, Politicorum sive civilis doctrinae libri sex. Qui ad principatum maxime spectant (Leiden, 1589).

Lipsius, Justus, ‘Epistolica institutio’, in idem, Opera Omnia (Wesel, 1675) 1065-1078.

Mesmes, Henri de, Mémoires inédits de Henri de Mesmes, seigneur de Roissy et de Malassise, ed. Édouard Fremy (Parijs, 1886; herdr. Genève, 1970).

Mildmay, Grace, With Faith and Physick. The Life of a Tudor Gentlewoman. Grace Mildmay 1552-1620, ed. Linda Pollock (Londen, 1993).

Monluc, Blaise de, Commentaires (1521-1576), ed. en vert. P. Courteault (Parijs, 1964).

Montaigne, Michel de, Essais, ed. Maurice Rat, 2 dln. (Parijs, 1962).

More, Thomas, Utopia, ed. en vert. Paul Turner (Harmondsworth, 1965).

Nauclerus, Johannes, Chronica [...] succinctim compraehendentia res memorabiles seculorum omnium ac gentium, ab initio mundi usque ad annum Christi nati mccccc (Keulen, 1554).

[p. 322]

‘Nederlandse geloofsbelijdenis (1619)’, in De Nederlandse belijdenisgeschriften in authentieke teksten met inleiding en tekstvergelijkingen, ed. J.N. Bakhuizen van den Brink (Amsterdam, 1976).

Niclaes, Hendrik, Cronica. Ordo sacerdotis. Acta hn: three texts on the Family of Love, ed. Alastair Hamilton (Leiden, 1988).

Ovidius, Tristia. Ex Ponto, vert. en inl. A.L. Wheeler (Londen en New York, 1924).

Perkins, William, ‘A Golden Chain or the Description of Theology’, in Ian Breward (red.), The Work of William Perkins (Abingdon, 1970).

Petrarca, Francesco, ‘Letter to Posterity’, in idem, Selections from the Canzoniere and other works, ed. en vert. M. Musa (Oxford en New York, 1985) 1-10.

Piccolomini, Aeneas Silvius,] Commentarius rerum memorabilium quae temporibus suis contigerunt (Rome, 1584).

Piccolomini,] Aeneas Silvius, De Curialium miseriis epistola (1444), ed. Wilfred P. Mustard (Baltimore, 1928).

Platter, Felix, Tagebuch (Lebensbeschreibung), 1536-1567, ed. Valentin Lätscher (Bazel, 1976).

Platter, Thomas, Autobiographie, ed. en vert. Marie Helmer (Parijs, 1964).

Pontanus, Johannes Isaac, Brieven van en aan Joh. Is. Pontanus, ed. P.N. van Doorninck en P.C. Molhuysen (Haarlem, 1909).

Pottey, Herman, ‘De memoires van Herman Pottey, factor van Jean della Faille’, in W. Brulez (red.), De firma della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma's in de 16e eeuw (Brussel, 1959) 559-567.

Puteanus, Erycius, Belli ac pacis statera qua induciae, auspicio Regio inter Provincias Regias et Foederatas tractari coeptae expenduntur (Leuven, 1633).

Rabelais, Gargantua et Pantagruel, ed. en vert. J.M. Cohen (Harmondsworth, 1955).

Reael, Laurens, ‘Laurens Reael in de Staten-Generaal. Het verslag van Reael over de toestand in Oost-Indië anno 1620’, ed. M.E. van Opstall, Nederlandse Historische Bronnen, i (1979) 175-213.

Scaliger, J.J., Scaligerana editio altera ad verum exemplar restituta et innumeris iisque foedissimis mendis, quibus prior illa passim scatebat, diligentissime purgata (Keulen, 1667).

Scaliger, Joseph, Epistola de venustate et splendore gentis Scaligerae et Iul. Caes. Scaligeri vita (Leiden, 1594).

Simonsz., Menno, ‘“Uyt Babel gevloden, in Jerusalem getogen”. Menno Simons' verlichting, bekering en beroeping’, ed. W. Bergsma en S. Voolstra, Doperse Stemmen, 6 (1986).

Spieghel, Hendrik Laurensz, Lieden op 't vader ons, ed. Gilbert de Groote (Zwolle, 1956)

Stevin, Simon, Het burgherlick leven (1590), ed. A. Romein-Verschoor (Amsterdam, 1939).

‘Stukken over de tegenstand der Utrechtse katholieken onder leiding van den Scholaster van Oudmunster Jacob Cuynretorff tegen de Unie van Utrecht’, ed. P.L. Muller, bmhg, 9 (1886) 24-55.

[p. 323]

Surius, Laurentius, Commentarius brevis rerum in orbe gestarum ab anno salutatis md usque in annum mdlxxiiii ex optimis quibusque scriptoribus congestus et nunc recens non parum auctus et locupletatus (Keulen, 1574).

Valbelle, Honorat de, Histoire journalière (1498-1539). Journal d'un bourgeois de Marseille au temps de Louis xii and François Ier, ed. V.L. Bourilly e.a., 2 dln. Publicatie Université de Provence (s.l., 1985).

‘Van den olden en nieuwen God geloove ende leere’, in S. Cramer en F. Pijper (red.), Bibliotheca Reformatoria Neerlandica. Geschriften uit den tijd der hervorming in de Nederlanden (Den Haag, 1887) i, 201-223.

Viri cuiusdam judicium de statera belli ac pacis Eric i. Puteani (Leiden, 1633) [Knuttel 4305].

[Waelkins, Anthonie,] ‘Kronijk van Utrecht, 1576-1591’, ed. J.W.L. Raven, Kronijk van het Historisch Genootschap gevestigd te Utrecht, 5de serie, 21 (1865) 530-576.

Water, Johan van de (red.), Groot placaatboek, vervattende alle de placaten, ordonnantien en edicten der edele mogende heeren Staten 's lands van Utrecht; mitsgaders van de borgemeesteren en vroedschap der stad Utrecht; tot het jaar 1728 ingesloten, 3 dln. (Utrecht, 1729).

Weinsberg, Herman, Das Buch Weinsberg. Kölner Denkwürdigkeiten aus dem 16. Jahrhundert, ed. Konstantin Höhlbaum e.a., 5 dln. (Keulen en Bonn, 1886-1926).

Whytehorne, Thomas, The Autobiography of Thomas Whytehorne, ed. James M. Osborn (Oxford, 1961).

Wier, Johannes, De Praestigiis daemonum, et incantationibus, ac veneficiis (Bazel, 1563).

Witt, Johannes de, ‘Brieven van Johannes de Witt’, ed. A. Hulshof en P.S. Breuning, bmhg, 60 (1939) 87-208.

Zoet, Jan, ‘De krankke krankke troost, bouw-vallig gebout op de spreuk: Mors fidelium est vitae perennis initium’, in Gerrit Komrij (red.), De Nederlandse poëzie van de 17de en 18de eeuw in 1000 en enige gedichten (Amsterdam, 1986) 359-361.

V Secundaire literatuur

Abels, P.H.A.M., Nieuw en ongezien. Kerk en samenleving in de classis Delft en Delfland, 1572-1621, 2 dln., dl. ii, ‘De nieuwe samenleving’ (Delft, 1994).

Abels, P.H.A.M., en J.G.J. van Booma, ‘Tussen rooms katholiek en Utrechts-gereformeerd. Het eigen karakter van het Utrechtse reformatieproces’, in Ten Boom, Utrechters entre-deux, 193-222.

Abray, Lorna, ‘The Laity's Religion. Lutheranism in Sixteenth-Century Strasbourg’, in R. Po-Chia Hsia, The German People and the Reformation (Ithaca en Londen, 1988) 193-222.

Augustijn, Cornelis, ‘Die Reformierte Kirche in den Niederlanden und der Libertinismus in der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts’, in M. Erbe e.a. (red.), Querdenken. Dissenz und Toleranz im Wandel der Geschichte. Festschrift zum 65. Geburtstag von Hans R. Guggisberg (Mannheim, 1996) 107-121.

[p. 324]

Augustijn, Cornelis, Erasmus. His Life, Works and Influence, vert. J.C. Grayson (Toronto, 1991).

Baar, Mirjam de, ‘“Wat nu het klein eergeruchtje van mijn naam betreft”. De Eukleria als autobiografie’, in Mirjam de Baar e.a. (red.), Anna Maria van Schurman (1607-1678). Een uitzonderlijk geleerde vrouw (Zutphen, 1992) 93-107.

Bakker, Adri de, en Dirk Schlüter, ‘Godt betert desen tidt’. Jonker Sweder Schele: ooggetuige van de Tachtigjarige Oorlog (Oldenzaal, 1995).

Bangs, C., Arminius. A Study in the Dutch Reformation (Nashville, 1971).

Bannatyne, Joan Helen, ‘Conservatism in Crisis. The Provincial Estates of Utrecht, 1576-1590’, dissertatie Universiteit van St.-Andrews (1982).

Beaujour, Michel, Miroirs d'encre. Rhétorique de l'autoportrait (Parijs, 1980).

Beier, A.L., Masterless Men. The Vagrancy Problem in England, 1560-1640 (Londen en New York, 1985).

Beliën, Herman, ‘Rechtsgeleerde opvattingen over het misdrijf toverij’, in Gijswijt-Hofstra en Frijhoff, Nederland betoverd, 212-221.

Bergsma, Wiebe, De wereld volgens Abel Eppens. Een Ommelander boer in de zestiende eeuw (Groningen, 1988).

Bergsma, Wiebe, ‘“Uyt christelijcken yver en ter eeren Godes”. Wederdopers en verdraagzaamheid’, in Marijke Gijswijt-Hofstra (red.), Een schijn van verdraagzaamheid. Afwijking en tolerantie in Nederland van de zestiende eeuw tot heden (Hilversum, 1989) 69-84.

Bergsma, Wiebe, ‘“Slow to Hear God's Holy Word”. Religion in Everyday Life in Early Modern Friesland’, in L. Laeyendecker e.a. (red.), Experiences and Explanations. Historical and Sociological Essays on Religion in Everyday Life (Leeuwarden, 1990) 59-78.

Bergsma, Wiebe, ‘Gereformeerden en doopsgezinden in Groningen’, Doopsgezinde Bijdragen, 20 (1994) 129-156.

Bergsma, Wiebe, ‘Adliger im Exil: Johan Rengers ten Post’, in Hajo van Lengen (red.), Die ‘Emder Revolution’ von 1595 (Aurich, 1995) 17-25.

Bergsma, Wiebe, ‘Calvinisten en libertijnen. Enkele opmerkingen n.a.v. Benjamin Kaplan, Calvinists and Libertines’, Doopsgezinde Bijdragen, 22 (1996) 209-227.

Bergsma, Wiebe, Tussen Gideonsbende en publieke kerk. Een studie naar het gereformeerd protestantisme in Friesland, 1580-1650 (Hilversum, 1999).

Berkel, Klaas van, Isaac Beeckman (1588-1637) en de mechanisering van het wereldbeeld (Amsterdam, 1983).

Berkvens-Stevelinck, C. e.a. (red.), The Emergence of Tolerance in the Dutch Republic (Leiden, 1997).

Bezemer, W., ‘De magistraatsverandering te Utrecht in 1618’, bmhg, 17 (1896) 71-106.

Bie, J.P. de, en J. Loosjes (red.), Biografisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland, 6 dln. (Den Haag, 1919-1949).

Blanchard, Marc E., ‘Fin de Siècle Living: Writing the Daily at the End of the Renaissance’, in Philippe Desan (red.), Humanism in Crisis. The Decline of the French Renaissance (Ann Arbor, 1991) 223-257.

[p. 325]

Blankert, Albert, en Leonard J. Slatkes (red.), Nieuw licht op de Gouden Eeuw. Hendrick ter Brugghen en tijdgenoten, tentoonstellingscatalogus Centraal Museum Utrecht/ Herzog Anton Ulrich-Museum Braunschweig (Utrecht en Braunschweig, 1987).

Blok, F.F., Caspar Barlaeus. From the Correspondence of a Melancholic (Assen, 1976).

Blok, F.F., ‘Caspar Barlaeus en de joden. De geschiedenis van een epigram’, Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis, 57 (1977) 179-209, en 58 (1978) 85-108.

Blok, P. (red.), Algemene geschiedenis der Nederlanden, 15 dln. (Bussum, 1977-1983).

Bogaers, L.C.J.J., ‘Een kwestie van macht? De relatie tussen de wetgeving op openbaar gedrag en de ontwikkeling van de Utrechtse stadssamenleving in de zestiende en zeventiende eeuw’, Volkskundig Bulletin, 11 (1985) 102-126.

Bogaers, L.C.J.J., ‘De religieuze gedrevenheid van Dirk Weyman in het licht van de lotgevallen van een Utrechtse glasmakersfamilie in de zestiende eeuw’, Jaarboek Oud-Utrecht (1993) 69-115.

Bogaers, L.C.J.J., ‘Geleund over de onderdeur. Doorkijkjes in het Utrechtse buurtleven van de vroege Middeleeuwen tot in de zeventiende eeuw’, bmgn, 112 (1997) 336-363.

Bogaers, L.C.J.J., ‘De Opstand’, in Dekker, Geschiedenis van de provincie Utrecht ii, 141-162

Bogaers, L.C.J.J., ‘Politieke en religieuze radicalisering’, in Dekker, Geschiedenis van de provincie Utrecht ii, 123-140.

Bogaers, L.C.J.J., ‘Politieke verwikkelingen’, in Dekker, Geschiedenis van de provincie Utrecht ii, 47-60.

Bogaers, L.C.J.J., ‘Religieuze stromingen’, in Dekker, Geschiedenis van de provincie Utrecht ii, 93-111.

Bok, Marten-Jan, ‘Abraham Bloemaert’, in Blankert en Slatkes, Nieuw licht op de Gouden Eeuw 208-212.

Bok, Marten-Jan, ‘Paulus Jansz. Moreelse’, in Blankert en Slatkes, Nieuw licht op de Gouden Eeuw 321-325.

Bok, Marten-Jan, ‘Biographies and Documents’, in Marcel G. Roethlisberger, Abraham Bloemaert and his Sons. Paintings and Prints (Doornspijk, 1993).

Bok, Marten-Jan, Vraag en aanbod op de Nederlandse kunstmarkt, 1580-1700 (Utrecht, 1994).

Bonger, H., Leven en werk van Dirk Volkertsz Coornhert (Amsterdam, 1978).

Bonger, H. e.a. (red.), Dirck Volckertszoon Coornhert. Dwars maar recht (Zutphen, 1989).

Boom, H. ten, De reformatie in Rotterdam, 1530-1585 (Den Haag, 1987).

Boom, H. ten e.a. (red.), Utrechters entre-deux. Stad en Sticht in de eeuw van de reformatie, 1520-1620 (Delft, 1992).

Booy, E.P. de, Kweekhoven der wijsheid. Basis- en vervolgonderwijs in de steden van de provincie Utrecht van 1580 tot het begin van de 19e eeuw (Zutphen, 1980).

Bossy, John, Christianity in the West, 1400-1700 (Oxford, 1985).

Bouvier, André, Henri Bullinger, réformateur et conseiller oecuménique. Le successeur de Zwingli (Neuchatel en Parijs, 1940).

Bouwsma, William J., ‘Anxiety and the Formation of Early Modern Culture’, in Barbara C. Malament (red.), After the Reformation. Essays in honor of J.H. Hexter (Philadelphia, 1980) 215-246.

[p. 326]

Bouwsma, William J., John Calvin. A Sixteenth-Century Portrait (New York en Oxford, 1988).

Bouwsma, William J., ‘Lawyers in Early Modern Culture’, in idem, A Usable Past (Berkeley en Oxford, 1990) 129-153.

Boxer, C.R., The Dutch Seaborne Empire, 1600-1800 (1973; Harmondsworth, 1979).

Braekman, E.M., Guy de Bres (Brussel, 1960).

Brandt, C.D.J., ‘De Hieronymusschool en het Utrechtse cultuurleven’, Jaarboekje Oud-Utrecht (1940) 24-47.

Brienen, T. e.a., ‘Nadere reformatie, een poging tot begripsbepaling’, Documentatieblad Nadere Reformatie, 7 (1983) 109-116.

Broeyer, F.G.M., ‘Het begrip “nadere reformatie”’, Documentatieblad Nadere Reformatie, 12 (1988) 51-56.

Broeyer, F.G.M., ‘Fin de siècle’, in Ten Boom, Utrechters entre-deux 10-20.

Broeyer, F.G.M., ‘Johannes Gerobulus (1540-1606) en de “Heeren van de Magistraet”’, in Ten Boom, Utrechters entre-deux 172-192.

Bruin, G. de, ‘De geschiedschrijving over de Nederlandse Opstand’, in W.W. Mijnhardt (red.), Kantelend geschiedbeeld. Nederlandse historiografie sinds 1945 (Utrecht en Antwerpen, 1983) 48-82.

Burckhardt, Jakob, Die Kultur der Renaissance in Italien (1860).

Burke, Peter, ‘The Uses of Literacy in Early Modern Italy’, in Peter Burke en Roy Porter, The Social History of Language (Cambridge, 1987) 31-42.

Burke, Peter, ‘Representations of the Self from Petrarch to Descartes’, in Roy Porter (red.), Rewriting the Self. Histories from the Renaissance to the Present (New York en Londen, 1997) 17-28.

Bushnell, Rebecca W., A Culture of Teaching. Early Modern Humanism in Theory and Practice (Ithaca ny, 1996).

Cameron, Euan, The European Reformation (Oxford, 1991).

Cargill Thompson, W.D.J., ‘The Problem of Luther's “Tower Experience” and its Place in his Intellectual Development’, in Derek Baker (red.), Religious Motivation. Biographical and Sociological Problems for the Church Historian, Studies in Church History xiv (Oxford, 1978) 187-211.

Clark, P. (red.), The European Crisis of the 1590s (Londen, 1985).

Clark, Stuart, ‘The Rational Witchfinder: Consciousness, Demonological Naturalism and Popular Superstitions’, in Stephen Pumfrey e.a. (red.), Science, Culture and Popular Belief in Renaissance Europe (Manchester, 1991) 222-248.

Clark, Stuart, Thinking with Demons. The Idea of Witchcraft in Early Modern Europe (Oxford, 1997).

Cochrane, E., Historians and Historiography in the Italian Renaissance (Londen en Chicago, 1981).

Cohn, Henry J., ‘Götz von Berlichingen and the Art of Military Autobiography’, in J.R. Mulryne en Margaret Shewring (red.), War, Literature and the Arts in Sixteenth-Century Europe (Basingstoke, 1989) 22-40.

Collinson, P., The Religion of Protestants. The Church in English Society, 1559-1625 (Oxford, 1982).

[p. 327]

Collinson, P., The Birthpangs of Protestant England. Religious and Cultural Change in the Sixteenth and Seventeenth Centuries (Basingstoke, 1988).

Davis, Natalie Zemon, The Return of Martin Guerre (Cambridge Mass., 1983).

Davis, Natalie Zemon, ‘Boundaries and the Sense of Self in Sixteenth-Century France’, in Thomas Hellere.a. (red.), Reconstructing Individualism. Autonomy, Individuality and the Self in Western Thought (Stanford, 1986) 53-63.

Davis, Natalie Zemon, ‘Fame and Secrecy: Leon of Modena's Life as an Early Modern Autobiography’, History and Theory, supplement 27 (1988) 103-118.

Decavele, J., ‘Reformatie en begin katholieke restauratie’, in P. Blok (red.), Algemene geschiedenis der Nederlanden, 15 dln. (Bussum, 1977-1983) vi, 166-185.

Degryse, Karel, Pieter Seghers. Een koopmansleven in troebele tijden (Antwerpen, 1990).

Dekker, Cornelis, ‘Contrareformatie en traditionalisme; tegenstellingen in de hoge geestelijkheid in de zestiende eeuw’, in E.S.C. Erkelens-Buttinger e.a. (red.), De kerk en de Nederlanden. Archieven, instellingen, samenleving (Hilversum, 1997) 11-28.

Dekker, Cornelis e.a. (red.), Geschiedenis van de provincie Utrecht, 3 dln. (Utrecht, 1997).

Dekker, Rudolf, ‘Egodocumenten: een literatuuroverzicht’, TvG, 101 (1988) 161-189.

Dekker, Rudolf, Uit de schaduw in 't grote licht (Amsterdam, 1995).

Demay, Henri, Jean Dorat (1508-1588), L'Homère du Limousin, âme de la Plèiade, et poète des Rois (Parijs, 1996).

Deursen, A.Th. van, Bavianen en slijkgeuzen. Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt (Assen, 1974).

Deursen, A.Th. van, Mensen van klein vermogen. Het kopergeld van de Gouden Eeuw (Amsterdam, 1992). Eerder verschenen als Het kopergeld van de Gouden Eeuw, 4 dln. (Assen, 1978-1981).

Deursen, A.Th. van, ‘De dominee’, in H.M. Beliën e.a. (red.), Gestalten van de Gouden Eeuw (Amsterdam, 1995) 131-155.

Deursen, A.Th. van, ‘Het ontstaan van de gereformeerde (hervormde) kerk in Nederland (1572-1620). Een overzicht van de nieuwste inzichten’, Kerktijd, 9 (1997) 11-18.

Dibon, P., La Philosophie néerlandaise au siècle d'or, dl. i, ‘L'Enseignement philosophique dans les universités à l'époque précartésienne (1575-1650)’ (Parijs en Amsterdam, 1954).

Diericx, M., De oprichting der nieuwe bisdommen in de Nederlanden onder Filips ii, 1559-1570 (Antwerpen en Utrecht, 1950).

Duke, Alastair, ‘The Ambivalent Face of Calvinism in the Netherlands, 1561-1618’, in idem, Reformation and Revolt 269-293.

Duke, Alastair, ‘Building Heaven in Hell's Despite: the Early History of the Reformation in the Towns of the Low Countries’, in idem, Reformation and Revolt 71-100.

Duke, Alastair, ‘Dissident Voices in a Conformist Town: The Early Reformation at Gouda’, in idem, Reformation and Revolt 60-70.

Duke, Alastair, ‘The Face of Popular Dissent in the Low Countries’, in idem, Reformation and Revolt 29-60.

[p. 328]

Duke, Alastair, ‘Nonconformity among the Kleyne Luyden in the Low Countries before the Revolt’, in idem, Reformation and Revolt 101-124.

Duke, Alastair, ‘The Origins of Evangelical Dissent in the Low Countries’, in idem, Reformation and Revolt 1-28.

Duke, Alastair, Reformation and Revolt in the Low Countries (Londen, 1990).

Duke, Alastair, ‘The Reformation of the Backwoods: The Struggle for a Calvinist and Presbyterian Church Order in the Countryside of South Holland and Utrecht before 1620’, in idem, Reformation and Revolt 227-261.

Duke, Alastair, ‘Towards a Reformed Polity in Holland, 1572-1578’, in idem, Reformation and Revolt 199-226.

Duke, Alastair, ‘De calvinisten en de “paapse beeldendienst”. De denkwereld van de beeldenstormers in 1566’, in M. Bruggeman, E. Geudeke e.a. (red.), Mensen van de nieuwe tijd. Een liber amicorum voor A.Th. van Deursen (Amsterdam, 1996) 29-45.

Duker, A.C., Gisbertus Voetius, 3 dln. (Leiden, 1898-1914).

Dunn, E. Catherine, ‘Lipsius on the Art of Letter-Writing’, Studies in the Renaissance, 3 (1956) 145-156.

Elias, J.E., De vroedschap van Amsterdam, 2 dln. (Haarlem, 1903-1908).

Engelberts, W.J.M., Willem Teelinck (Amsterdam, 1898).

Evenhuis, R., Ook dat was Amsterdam. De kerk der hervorming in de Gouden Eeuw, 5 dln. (Amsterdam, 1967-1978).

Felix, D.A., Het oproer te Utrecht in 1610 (Utrecht, 1919).

Forster, Leonard, Janus Gruter's English years. Studies in the Continuity of Dutch Literature in Exile in Elizabethan England (Leiden en Londen, 1967).

Fredriksen, Paula, ‘Paul and Augustine: Conversion Narratives, Orthodox Traditions and the Retrospective Self’, Journal of Theological Studies, nieuwe reeks, 37 (1986) 3-34.

Frijhoff, Willem, ‘Van “Histoire de l'Église” naar “Histoire Religieuse”. De invloed van de Annales-groep op de kerkgeschiedenis in Frankrijk en de perspectieven daarvan voor Nederland’, Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis, 61 (1981) 113-153.

Frijhoff, Willem, ‘Katholieke toekomstverwachting ten tijde van de Republiek: structuur en grondlijnen tot een interpretatie’, bmgn, 98 (1983) 430-459.

Frijhoff, Willem, Wegen van Evert Willemsz. Een Hollands weeskind op zoek naar zichzelf, 1604-1647 (Nijmegen, 1995).

Frijhoff, Willem, ‘Dimensions de la coexistence confessionelle’, in Berkvens-Stevelinck, The Emergence of Tolerance 213-237.

Fumaroli, M., ‘Genèse de l'epistolographie classique: rhétorique humaniste de la lettre, de Pétrarque à Juste Lipse’, Revue d'Histoire Littéraire de la France, 78 (1978) 886-900.

Gaastra, F., De geschiedenis van de voc (Zutphen, 1991).

Gelder, H.A. Enno van, De levensbeschouwing van Cornelis Pieterszoon Hooft, burgemeester van Amsterdam, 1547-1626 (Amsterdam, 1918).

[p. 329]

Gelder, H.A. Enno van, ‘Nederland geprotestantiseerd?’, TvG, 81 (1968) 445-464.

Gelderen, Martin van, The Political Thought of the Dutch Revolt, 1555-1590 (Cambridge, 1992).

Genderen, Bram van Hoven van, en Ronald Rommes, ‘Rijk en talrijk. Beschouwingen over de omvang van de Utrechtse bevolking tussen 1300 en het begin van de 17e eeuw’, Jaarboek Oud-Utrecht (1995) 53-86.

Geudeke, L., ‘Mannenbastion of vrouwenbolwerk? De positie van vrouwen in de gereformeerde kerk, 1566-1650’, in Mirjam Cornelis e.a. (red.), Vrome vrouwen. Betekenissen van geloof voor vrouwen in de geschiedenis (Hilversum, 1996) 67-86.

Geyl, P., ‘De protestantisering van Noord-Nederland’, in Kernproblemen van onze geschiedenis (Utrecht, 1937), 29-41.

Gijswijt-Hofstra, Marijke, en Willem Frijhoff (red.), Nederland betoverd. Toverij en hekserij van de veertiende tot de twintigste eeuw (Amsterdam, 1987).

Ginkel, A. van, De ouderling. Oorsprong en ontwikkeling van het ambt van ouderling en de functie daarvan in de gereformeerde kerk der Nederlanden in de zestiende en zeventiende eeuw (Amsterdam, 1975).

Ginzburg, Carlo, The Cheese and the Worms. The Cosmos of a Sixteenth-Century Miller (Londen, 1980).

Graafland, C., ‘De invloed van het puritanisme op het ontstaan van het gereformeerd piëtisme in Nederland’, Documentatieblad Nadere Reformatie, 7 (1983) 1-24.

Graafland, C., ‘De invloed van de moderne devotie in de nadere reformatie ±1650-±1750’, in P. Bange e.a. (red.), De doorwerking van de moderne devotie. Windesheim 1387-1987 (Hilversum, 1988).

Graafstal, Erik, ‘Aernout van Buchell bezoekt De Meern’, Tijdschrift van de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens, 12 (1992) 15-25.

Graafstal, Erik, ‘Aernout van Buchell verkent de “limes”’, Moira, 1 (1992) 10-20.

Grafton, Anthony, Joseph Scaliger. A Study in the History of Classical Scholarship, 2 dln. (Oxford, 1983-1993).

Graham, W. Fred (red.), Later Calvinism. International Perspectives, Sixteenth Century Essays and Studies xxii (Kirksville mo, 1994).

Grapperhaus, Ferdinand H.M., Alva en de tiende penning (Zutphen, 1982).

Greyerz, Kaspar von, ‘Religion in the Life of German and Swiss Autobiographers (Sixteenth and Seventeenth Centuries)’, in Kaspar von Greyerz (red.), Religion and Society in Early Modern Europe, 1500-1800 (Londen, 1984) 223-243.

Groenendijk, L.F., ‘De oorsprong van de term “nadere reformatie”’, Documentatieblad Nadere Reformatie, 9 (1985) 128-134.

Groenhuis, G., ‘Calvinism and National Consciousness. The Dutch Republic as the New Israel’, in A.C. Duke en C.A. Tamse (red.), Church and State since the Reformation. Britain and the Netherlands vii (Den Haag, 1981) 118-133.

Groenveld, S., ‘Beeldvorming en realiteit. Geschiedschrijving en achtergronden van de Nederlandse Opstand tegen Filips ii’, in P.A.M. Geurts en A.E.M. Janssen (red.), Geschiedschrijving in Nederland. Studies over de historiografie van de nieuwe tijd (Den Haag, 1981) ii, 55-84.

Groenveld, S., Huisgenoten des geloofs. Was de samenleving in de Republiek der Verenigde Nederlanden verzuild? (Hilversum, 1995).

[p. 330]

Groenveld, S., en H.L.Ph. Leeuwenberg, De bruid in de schuit. De consolidatie van de Republiek 1609-1650 (Zutphen, 1985).

Grosheide, D. e.a., Vier eeuwen Universiteitsbibliotheek Utrecht (Utrecht, 1986), 1.

Guglielminetti, Marziano, ‘L'Autobiographie en Italie, xive-xviie siècles’, in C. Delhez-Sardet en M. Catani (red.), Individualisme et Autobiographie en Occident (Brussel, 1979) 101-114.

Gusdorf, Georges, ‘Conditions and Limits of Autobiography’, in James Olney (red.), Autobiography. Essays theoretical and critical (Princeton, 1980) 28-49.

Haks, Donald, Huwelijk en gezin in Holland in de 17de en 18de eeuw. Processtukken en moralisten over aspecten van het laat 17de en 18de eeuwse gezinsleven (Utrecht, 1985).

Hall, B., ‘Calvin against the Calvinists’, in G.E. Duffield (red.), John Calvin (Abingdon, 1966) 19-37.

Hamilton, Alastair, The Family of Love (Cambridge, 1981).

Harth, Helene, ‘Poggio Bracciolini und die Brieftheorie des 15. Jahrhunderts. Zur Gattungsform des humanistischen Briefs’, in Franz Josef Worstbrock (red.), Der Brief im Zeitalter der Renaissance (Weinheim, 1983) 81-99.

Heesakkers, Chris L., ‘Foundation and Early Development of the Athenaeum Illustre at Amsterdam’, Lias, 9 (1982) 3-18.

Heijer, Henk den, De geschiedenis van de wic (Zutphen, 1994).

Hocke, Gustav René, Das Europäische Tagebuch (Wiesbaden, 1963).

Hof, W.J. op 't, Engelse piëtistische geschriften in Nederland, 1598-1622 (Rotterdam, 1987).

Hof, W.J. op 't, ‘Eenen tweeden Thomas à Kempis (doch ghereformeerden)’, in P. Bange e.a. (red.), De doorwerking van de moderne devotie. Windesheim 1387-1987 (Hilversum, 1988) 151-165.

Hof, W.J. op 't, ‘Gisbertus Voetius en de gebroeders Willem en Eeuwout Teellinck’, in J. van Oort e.a. (red.), De onbekende Voetius (Kampen, 1989) 92-108.

Hofman, H.A., Constantijn Huygens (1596-1687). Een christelijk-humanistisch bourgeois-gentilhomme in dienst van het Oranjehuis (Utrecht, 1983).

Holt, Mack P., The French Wars of Religion 1562-1629 (Cambridge, 1995).

Hoogewerff, G.J., ‘Philips van Winghe’, Mededeelingen van het Nederlandsch Historisch Instituut te Rome, 7 (1927) 59-82.

Hsia, R. Po-Chia, Social Discipline in the Reformation: Central Europe 1550-1750 (Londen en New York, 1989).

Hufton, Olwen, The Prospect before Her. A History of Women in Western Europe, dl. i, ‘1500-1800’ (1995; Londen, 1997).

Hulzen, A. van, Utrecht in 1566 en 1567 (Groningen en Batavia, 1932).

Hulzen, A. van, ‘Achtergronden van de Unie van Utrecht’, Jaarboek Oud-Utrecht (1978) 24-55.

Hulzen, A. van, De Grote Geus en het falende driemanschap (Hilversum, 1995).

IJsewijn, Josef, ‘Humanistic Autobiography’, in Eginhard Hora en Eckhard Kessler (red.), Studia Humanitatis. Ernesto Grassi zum 70. Geburtstag (München, 1973) 209-217.

[p. 331]

Israel, J.I., The Dutch Republic and the Hispanic World, 1606-1661 (Oxford, 1982).

Israel, J.I., ‘Frederick Henry and the Dutch political factions (1625-1642)’, English Historical Review, 48 (1983) 1-27.

Israel, J.I., The Dutch Republic. Its Rise, Greatness and Fall (Oxford, 1995).

Janssen, A.E.M., ‘A Trias Historica on the Revolt of the Netherlands: Emanuel van Meteren, Pieter Bor and Everhard van Reyd as Exponents of Contemporary Historiography’, in A.C. Duke en C.A. Tamse (red.), Clio's Mirror. Historiography in Britain and the Netherlands. Britain and the Netherlands, viii (Zutphen, 1985) 9-30.

Jong, O.J. de, ‘De Stichtse katholieken’, in C. Dekker e.a. (red.), Geschiedenis van de provincie Utrecht, 3 dln. (Utrecht, 1997) ii, 339-362.

Jonge, C.H. de, Paulus Moreelse (Assen, 1938).

Jorink, Eric, ‘Hemelse tekenen. Nederlandse opvattingen over de komeet van 1618’, in K. van Berkel (red.), Geloof en natuurwetenschap in Utrecht, themanummer van Gewina, 17 (1994) 68-81.

Kalff, G., Het Dietsche dagboek (Amsterdam en Batavia, 1935).

Kalveen, C.A. van, ‘De gildenbeweging van april 1525 en haar voorgeschiedenis’, Jaarboek Oud-Utrecht (1972) 93-114.

Kampinga, H., De opvattingen van onze oudere vaderlandsche geschiedenis bij de Hollandse historici der xvie en xviie eeuw (1917; Den Haag, 1980).

Kaplan, Benjamin J., ‘Dutch Particularism and the Quest for Holy Uniformity’, Archiv für Reformationsgeschichte, 82 (1991) 239-256.

Kaplan, Benjamin J., ‘Hubert Duifhuis and the Nature of Dutch Libertinism’, TvG, 105 (1992) 1-29.

Kaplan, Benjamin J., Calvinists and Libertines. Confession and Community in Utrecht, 1578-1620 (Oxford, 1995).

Kelley, D.R., François Hotman. A Revolutionary's Ordeal (Princeton, 1973).

Kelley, D.R., The Beginning of Ideology. Consciousness and Society in the French Reformation (Cambridge, 1981).

Klein, P.W., De Trippen in de zeventiende eeuw (Assen, 1965).

Knecht, Robert J., ‘Military Autobiographies in Sixteenth-Century France’, in J.R. Mulryne en Margaret Shewring (red.), War, Literature and the Arts in Sixteenth-Century Europe (Basingstoke, 1989) 3-21.

Knevel, Paul, Burgers in het geweer. De schutterijen in Holland, 1550-1700 (Hilversum, 1994).

Knuttel, W.P.C., Catalogus van de pamfletten-verzameling berustende in de Koninklijke Bibliotheek, 9 dln. (Den Haag, 1889-1920).

Kok, J. de, Nederland op de breuklijn Rome-reformatie. Numerieke aspecten van protestantisering en katholieke herleving in de noordelijke Nederlanden, 1580-1880 (Assen, 1964).

Kooijmans, Luuc, Vriendschap en de kunst van het overleven in de zeventiende en achttiende eeuw (Amsterdam, 1997).

Koopmans, J.W., De Staten van Holland en de Opstand. De ontwikkeling van hun functies en organisatie in de periode 1544-1588 (Den Haag, 1990).

[p. 332]

Kootte, T.G. (red.), Rekkelijk of precies. Remonstranten en contraremonstranten ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt, tentoonstellingscatalogus Rijksmuseum Het Catharijneconvent, Utrecht (Utrecht, 1994).

Kossmann, E.H., ‘The Dutch Case: A National or a Regional Culture?’, Transactions of the Royal Historical Society, 5de serie, 29 (1979) 155-168.

Kraye, Jill, ‘Moral philosophy’, in Charles B. Schmitt e.a. (red.), The Cambridge History of Renaissance Philosophy (Cambridge, 1988) 303-386.

Labrousse, Élizabeth, ‘Calvinism in France, 1598-1685’, in Menna Prestwich (red.), International Calvinism, 1541-1715 (Oxford, 1985) 285-314.

Le Roy Ladurie, Emmanuel, ‘La Verdeur du bocage’, in Le Territoire de l'historien (Parijs, 1973) 187-221.

Le Roy Ladurie, Emmanuel, Le Siècle des Platter, 1499-1628. dl. i, ‘Le Mendiant et le professeur’ (Parijs, 1995).

Lejeune, Philippe, L'Autobiographie en France (Parijs, 1971).

Letham, Robert, ‘Faith and Assurance in Early Calvinism. A Model of Continuity and Diversity’, in W. Fred Graham (red.), Later Calvinism. International Perspectives, Sixteenth Century Essays and Studies, dl. xxii (Kirksville mo, 1994) 355-384.

Levack, Brian, The Witch-Hunt in Early Modern Europe (Londen, 1987).

Levisi, Margarita, ‘Golden Age Autobiography: The Soldiers’, in Nicholas Spadaccini en Jenaro Talens (red.), ‘Autobiography in early Modern Spain’, Hispanic Issues, 2 (1988) 97-117.

Lieburg, F.A. van, De nadere reformatie in Utrecht ten tijde van Voetius. Sporen in de gereformeerde kerkeraadsacta (Rotterdam, 1989).

Lieburg, F.A. van, Levens van vromen. Gereformeerd piëtisme in de achttiende eeuw (Kampen, 1991).

Lieburg, F.A. van, ‘From Pure Church to Pious Culture. The Further Reformation in the Seventeenth-Century Dutch Republic’, in W. Fred Graham (red.), Later Calvinism. International Perspectives, Sixteenth Century Essays and Studies, dl. xxii (Kirksville mo, 1994) 409-429.

Lieburg, F.A. van, en L.F. Groenendijk, Voor edeler staat geschapen. Levens- en sterfbedbeschrijvingen van gereformeerde kinderen en jeugdigen uit de 17e en 18e eeuw (Leiden, 1981).

Lindeboom, J., Het bijbelsch humanisme (Leiden, 1913).

Lindeman, Ruud e.a. (red.), Egodocumenten van Noord-Nederlanders uit de zestiende tot begin negentiende eeuw (Rotterdam, 1993).

Maarschalkerweerd, Ph., ‘De overdracht van het wereldlijk gezag’, in C. Dekker e.a. (red.), Geschiedenis van de provincie Utrecht, 3 dln. (Utrecht, 1997) 11, 33-46.

MacDonald, M., en Terence R. Murphy, Sleepless Souls. Suicide in Early Modern England (Oxford, 1990).

MacFarlane, Alan, The Family Life of Ralph Josselin, a Seventeenth-Century Clergyman. An Essay in Historical Anthropology (Cambridge, 1970).

MacLean, Ian, The Renaissance Notion of Woman. A Study in the Fortunes of Scholasticism and Medical Science in European Intellectual Life (Cambridge, 1980).

[p. 333]

Marnef, Guido, Antwerp in the Age of the Reformation. Underground Protestantism in a Commercial Metropolis, 1550-1577 (Baltimore en Londen, 1996).

Marshall, Sherrin, ‘Women and Religious Choices in the Sixteenth-Century Netherlands’, Archiv für Reformationsgeschichte, 75 (1984) 276-289.

Marshall, Sherrin, The Dutch Gentry, 1500-1650. Family, Faith and Fortune (New York, 1987).

McGrath, Alister E., Reformation Thought. An Introduction (1988; Oxford, 1993).

Meilink-Roelofsz, M.A.P., Asian Trade and European Influence in the Indonesian Archipelago between 1500 and about 1630 (Den Haag, 1962).

Meilink-Roelofsz, M.A.P., ‘Aspects of Dutch Colonial Development in Asia in the Seventeenth Century’, in J.S. Bromley en E.H. Kossmann (red.), Britain and the Netherlands in Europe and Asia, Britain and the Netherlands iii (Den Haag, 1968) 56-82.

Meilink-Roelofsz, M.A.P., ‘Steven van der Haghen, 1565-1624’, in L.M. Akveld e.a. (red.), Vier eeuwen varen (Bussum, 1973) 26-49.

Mendelson, Sara Heller, ‘Stuart Women's Diaries and Occasional Memoirs’, in Mary Prior (red.), Women in English Society, 1500-1800 (Londen en New York, 1985) 181-210.

Mendyk, S.A.E., ‘Speculum Brittaniae’: Regional Study, Antiquarianism and Science in Britain to 1750 (Toronto en Buffalo, 1989).

Mertens, Maria, De godsvrucht in de Nederlanden naar de handschriften van gebedenboeken der xve eeuw, 2 dln. (Antwerpen, 1930).

Molhuysen, P.C., en P.J. Blok (red.), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, 10 dln. (Leiden, 1911-1937).

Monteiro, Marit, Geestelijke maagden. Leven tussen klooster en wereld in Noord-Nederland gedurende de zeventiende eeuw (Nijmegen, 1996).

Moore, S.F.M., ‘The Cathedral Chapter of St. Maarten at Utrecht before the Revolt’, dissertatie universiteit van Southampton (1988).

Morford, Mark, Stoics and Neostoics. Rubens and the Circle of Lipsius (Princeton, 1991).

Morgan, Edmund S., Visible Saints. The History of a Puritan Idea (Ithaca, 1963).

Mousnier, Roland, The Institutions of France under the Absolute Monarchy, 1598-1798, vert. Brian Pearce (Chicago en Londen, 1971).

Mout, M.E.H.N., ‘Heilige Lipsius, bid voor ons’, TvG, 97 (1984) 195-206.

Mout, M.E.H.N., ‘In het schip: Justus Lipsius en de Nederlandse Opstand tot 1591’, in S. Groenveld e.a. (red.), Bestuurders en geleerden. Opstellen over de Nederlandse geschiedenis in de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw aangeboden aan prof. J.J. Woltjer bij zijn afscheid als hoogleraar van de Rijksuniversiteit te Leiden (Amsterdam en Dieren, 1985) 55-64.

Mout, M.E.H.N., ‘Staat und Calvinismus in der Republik der Vereinigten Niederlande’, in Meinard Schaab (red.), Territorialstaat und Calvinismus (Stuttgart, 1993) 87-96.

Mout, M.E.H.N., ‘Trost im Unglück. Justus Lipsius und Fortuna’, in Walter Haug en Burghart Wachinger (red.), Fortuna, Fortuna Vitrea xv (Tübingen, 1995) 295-310.

Mout, M.E.H.N., ‘Spiritualisten in de Nederlandse reformatie van de zestiende eeuw’, bmgn, iii (1996) 297-313.

[p. 334]

Mulier, E.O.G. Haitsma, ‘Grotius, Hooft and the Writing of History in the Dutch Republic’, in A.C. Duke en C.A. Tamse (red.), Clio's Mirror. Historiography in Britain and the Netherlands. Britain and the Netherlands, viii (Zutphen, 1985) 55-72.

Mulier, E.O.G. Haitsma, ‘De eerste Hollandse stadsbeschrijvingen uit de zeventiende eeuw’, De Zeventiende Eeuw, 9 (1993) 97-116.

Mulier, E.O.G. Haitsma, ‘De Bataafse mythe opnieuw bekeken’, bmgn, iii (1996) 344-367.

Muller Fzn., S., ‘Het oprichten eener vroedschap te Utrecht’, bmhg, 2 (1879) 73-94.

Muller Fzn., S., ‘Fin de siècle’, in Schetsen uit de Middeleeuwen. Nieuwe bundel (Amsterdam, 1914) 369-462.

Mulryne, J.R., en Margaret Shewring (red.), War, Literature and the Arts in Sixteenth-Century Europe (Basingstoke, 1989).

Münch, Paul, ‘Kirchenzucht und Nachbarschaft. Zur sozialen Problematik des calvinistischen Seniorats um 1600’, in E.W. Zeeden e.a. (red.), Kirche und Visitation. Beiträge zur Erforschung des frühneuzeitlichen Visitationswesen in Europa (Tübingen, 1984) 216-248.

Müter, H.M.J., ‘Gijsbertus Lap van Waveren. Historicus te Utrecht, 1596-1647’, Archief voor de Geschiedenis van de Katholieke Kerk in Nederland, i (1959) 169-229.

Nanninga Uitterdijk, J., ‘Een Kamper boekdrukker van 1524’, Bijdragen tot de Geschiedenis van Overijssel, i (1874).

Nève, P.L., ‘Les Comtes Palatins aux Pays-Bas. Quelques observations sur leur légitimations des enfants nés hors mariage’, in P.L. Nève en O. Moorman van Kappen (red.), Conservare Jura. Actes des Journées internationales d'histoire de droit et des institutions, publicaties van het Gerardt Noodt Instituut: Rechtshistorische reeks 12 (Deventer en Antwerpen, 1987) 99-113.

Nierop, H.F.K. van, ‘Adellijke bastaarden in de zestiende eeuw’, in S. Groenveld e.a. (red.), Bestuurders en geleerden. Opstellen over de Nederlandse geschiedenis in de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw aangeboden aan prof. J.J. Woltjer bij zijn afscheid als hoogleraar van de Rijksuniversiteit te Leiden (Amsterdam en Dieren, 1985) 111-122.

Nierop, H.F.K. van, ‘How to Honour One's City: Samuel Ampzing's Vision of the History of Haarlem’, Theoretische Geschiedenis, 20 (1993) 268-282.

Nierop, H.F.K. van, The Nobility of Holland. From Knights to Regents, vert. M. Ultee (Cambridge, 1993).

Nierop, H.F.K. van, ‘De troon van Alva. Over de interpretatie van de Nederlandse Opstand’, bmgn, 110 (1995) 205-223.

Nijenhuis, A.G., ‘Varianten binnen het Nederlandse calvinisme in de zestiende eeuw’, TvG, 89 (1976) 358-372.

Nijenhuis, W., ‘De publieke kerk, veelkleurig en verdeeld, bevoorrecht en onvrij’, in P. Blok (red.), Algemene geschiedenis der Nederlanden, 15 dln. (Bussum, 1977-1983) vi, 325-343.

Nobbs, Douglas, Theocracy and Toleration. A Study of the Disputes in Dutch Calvinism from 1600 to 1650 (Cambridge, 1938).

Nolhac, Pierre de, Un poète Rhénan, ami de la Pléiade. Paul Melissus (Parijs, 1923).

[p. 335]

Norberg, Kathryn, ‘Prostitutes’, in N.Z. Davis en Arlette Farge (red.), A History of Women in the West, dl. iii, ‘Renaissance and Enlightenment Paradoxes’ (Cambridge Mass., 1993), 458-474.

Oort, J. van e.a. (red.), De onbekende Voetius (Kampen, 1989).

Oosterhoff, F.G., Leicester and the Netherlands 1586-1587 (Utrecht, 1988).

Ozment, Stephen, When Fathers Ruled. Family Life in Reformation Europe (Cambridge, 1983).

Ozment, Stephen, Protestants. The Birth of a Revolution (Londen, 1993).

Pagden, Anthony, The Fall of Natural Man. The American Indian and the Origins of Comparative Ethnology (Cambridge, 1982).

Paquot, Jean-Noel, Mémoires pour servir à l'histoire littéraire des dix-sept provinces des Pays-Bas, de la principauté de Liège, et de quelques contreés voisines, 3 dln. (Leuven, 1756-1770).

Parker, Geoffrey, ‘Success and Failure During the First Century of the Reformation’, Past and Present, 136 (1992) 43-82.

Pettegree, Andrew, ‘The Politics of Toleration in the Free Netherlands, 1572-1620’, in Ole Peter Grell en Bob Scribner (red.), Tolerance and intolerance in the European Reformation (Cambridge, 1996) 182-198.

Ploos van Amstel, J.J.A., ‘Adriaen Ploos van Amstel (1585-1639)’, Jaarboek Oud-Utrecht, (1980) 43-94.

Poelhekke, J.J., Frederik Hendrik, Prins van Oranje. Een biografisch drieluik (Zutphen, 1978).

Pol, Frank van der, De reformatie te Kampen in de zestiende eeuw (Kampen, 1990).

Pol, Lotte van de, Het Amsterdams hoerdom. Prostitutie in de zeventiende en achttiende eeuw (Amsterdam, 1996).

Pollmann, Judith, ‘Hubert van Buchell’, in J. Aalbers e.a. (red.), Utrechtse biografieën. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende Utrechters, dl. 2 (Amsterdam en Utrecht, 1995) 47-52.

Pollmann, Judith, ‘A Different Road to God. The Protestant Experience of Conversion in the Sixteenth Century’, in Peter van der Veer (red.), Conversion to Modernities: The Globalization of Christianity (New York en Londen, 1996) 47-64.

Post, R.R., Kerkelijke verhoudingen in Nederland vóór de Reformatie van ±1500 tot ±1580 (Utrecht, 1954).

Potter, G.R., Zwingli (Cambridge, 1976).

Price, J.L., Holland and the Dutch Republic in the Seventeenth Century. The Politics of Particularism (Oxford, 1994).

Rademaker, C.S.M., Life and Works of Gerardus Johannes Vossius (1577-1649) (Assen, 1981).

Rogge, H.C., ‘Jacobus Taurinus en de Utrechtse kerk in het begin der 17de eeuw’, Archief voor Nederlandsche Kerkgeschiedenis, 3 (1889) 103-264.

Rogge, H.C., ‘De confiscatie der goederen van Gillis van Ledenberch’, bmhg, 25 (1904) 322-364.

[p. 336]

Rogier, L.J., Geschiedenis van het katholicisme in Noord-Nederland in de zestiende en zeventiende eeuw, 3 dln. (Amsterdam, 1945).

Rommes, R.N.J., ‘Werken in de stad’, in C. Dekker e.a. (red.), Geschiedenis van de provincie Utrecht, 3 dln. (Utrecht, 1997) 11, 195-211.

Rommes, Ronald, Oost, West, Utrecht best? Driehonderd jaar migratie en migranten in de stad Utrecht (Amsterdam, 1998).

Rooden, Peter T. van, Theology, Biblical Scholarship, and Rabbinical Studies in the Seventeenth Century. Constantijn l'Empereur (1591-1648), Professor of Hebrew and Theology at Leiden, vert. J.C. Grayson (Leiden, 1989).

Roodenburg, Herman, ‘De autobiografie van Isabella de Moerloose’, Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 9 (1983) 311-342.

Roodenburg, Herman, Onder censuur: de kerkelijke tucht in de gereformeerde gemeente van Amsterdam, 1578-1700 (Hilversum, 1990).

Roodenburg, Herman, ‘Reformierte Kirchenzucht und Ehrenhandel. Das Amsterdamer Nachbarschaftsleben im 17. Jahrhundert’, in Heinz Schilling (red.), Kirchenzucht und Sozialdisziplinierung im frühneuzeitlichen Europa, Zeitschrift für Historische Forschung, Beiheft 16 (Berlijn, 1994) 129-151.

Rooijakkers, Gerard, ‘Het uiteengroeien van clerus en kerkvolk in de Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch. De houding van de katholieke en de gereformeerde kerk tegenover enkele aspecten van het volksleven (ca. 1560-1700)’, Volkskundig Bulletin, 11 (1985) 127-174.

Rooijakkers, Gerard, en Theo van der Zee (red.), Religieuze volkscultuur. De spanning tussen de voorgeschreven orde en de geleefde praktijk (Nijmegen, 1986).

Rubiès, Joan Pau, ‘New Worlds and Renaissance Ethnology’, History and Anthropology, 6 (1993) 157-197.

Rubinstein, Ruth, en Emanuele Casamassima, Antiquarian Drawings from Dosio's Roman Workshop, tentoonstellingscatalogus Biblioteca Nazionale di Firenze (Rome, 1993).

Salmon, J.H.M., Society in Crisis. France in the Sixteenth Century (1976; Londen, 1979).

Schama, Simon, The Embarrassment of Riches. An Interpretation of Dutch Culture in the Golden Age (Londen, 1987).

Schelven, A.A. van, Marnix van St. Aldegonde (Utrecht, 1939).

Schiffman, Z.S., ‘Renaissance Historicism Reconsidered’, History and Theory, 24 (1985) 170-182.

Schilling, Heinz, ‘“History of Crime” or “History of Sin”? - Some Reflections on the Social History of Early Modern Church Discipline’, in E.I. Kouri en Tom Scott (red.), Politics and Society in Early Modern Europe (Basingstoke, 1987) 289-310.

Schilling, Heinz, Civic Calvinism in Northwestern Germany and the Netherlands, 16th-19th Century (Kirksville mo, 1991)

Schmidt, Benjamin, ‘Tyranny Abroad. The Dutch Revolt and the invention of America’, De Zeventiende Eeuw, 11 (1995) 161-174.

Schöffer, I., ‘The Batavian Myth during the Sixteenth and Seventeenth Centuries’, in P.A.M. Geurts e.a. (red.), Geschiedschrijving in Nederland. Studies over de historiografie van de nieuwe tijd, 2 dln. (Den Haag, 1981) 11, 85-109.

[p. 337]

Schrenck, Gilbert, ‘Aspects de l'écriture autobiographique au xvie siècle. Agrippa d'Aubigné et Sa Vie à ses enfants’, Nouvelle Revue du Seizième Siècle (1985) 33-51.

Schutte, G.J., ‘Nederland: een calvinistische natie?’, bmgn, 107 (1992) 690-702.

Schutte, G.J., ‘De publieke kerk en de cultuur. Theocratie van calvinistische stempel?’, De Zeventiende Eeuw 8 (1992) 33-39.

Seaver, Paul S., Wallington's World. A Puritan Artisan in Seventeenth-Century London (Londen, 1985).

Shapiro, Barbara, ‘History and Natural History in Sixteenth- and Seventeenth-Century England. An Essay on the Relationship between Humanism and Science’, in Barbara Shapiro en Robert G. Frank (red.), English Scientific Virtuosi in the 16th and 17th Centuries (Los Angeles, 1979) 1-55.

Simar, Th., Étude sur Erycius Puteanus (1574-1646), considéré spécialement dans l'histoire de la philologie Belge et dans son enseignement à l'Université de Louvain (Leuven, 1909).

Skinner, Quentin, The Foundations of Modern Political Thought, 2 dln. (Cambridge, 1978).

Sluijs, C.J. van der, Puritanisme en nadere reformatie (Kampen, 1989).

Smit, J.W., ‘The Present Position of Studies regarding the Revolt of the Netherlands’, in J.S. Bromley en E.H. Kossmann (red.), Britain and the Netherlands. Papers delivered to the Anglo-Dutch Conference, 1 (Londen, 1960) 11-28.

Spaans, Joke, Haarlem na de reformatie. Stedelijke cultuur en kerkelijk leven, 1577-1620 (Den Haag, 1989).

Spierenburg, Pieter, De verbroken betovering. Mentaliteitsgeschiedenis van pre-industrieel Europa (Hilversum, 1988).

Spierenburg, Pieter, The Prison Experience. Disciplinary Institutions and their Inmates in Early Modern Europe (New Brunswick en Londen, 1991).

Spiertz, M.G., ‘Succes en falen van de katholieke reformatie’, in Ketters en papen onder Filips ii, tentoonstellingscatalogus Rijksmuseum Het Catharijneconvent Utrecht (Utrecht, 1986) 58-74.

Spijker, W.J. van 't, ‘Bronnen van de nadere reformatie’, in T. Brienen e.a. (red.), De nadere reformatie en het gereformeerd piëtisme (Den Haag, 1989) 5-51.

Spijker, W.J. van 't, ‘Voetius practicus’, in J. van Oort e.a. (red.), De onbekende Voetius (Kampen, 1989) 242-256

Spruyt, B.J., ‘Hinne Rode (c. 1480-c. 1539): het leven en de ontwikkeling van de dissidente rector van het Utrechtse fraterhuis’, in Ten Boom, Utrechters entre-deux 21-42.

Spufford, Margaret, ‘First Steps in Literacy. The Reading and Writing Experiences of the Humblest Seventeenth-Century Autobiographers’, Social History, 4 (1979) 407-435.

Stagl, Justin, A History of Curiosity. The Theory of Travel 1550-1800 (Chur, 1995).

Steenhuis, Janny, ‘“In een quaad geruchte van toverye”. Toverij voor Utrechtse rechtbanken, ca. 1530-1630’, in Gijswijt-Hofstra en Frijhoff, Nederland betoverd 40-56.

Sterk, J.B.M.M., ‘Johannes de Wit Stevenszoon’, Jaarboek Oud-Utrecht (1974) 108-162.

[p. 338]

Strien, C.D. van, British Travellers in Holland during the Stuart Period. Edward Browne and John Locke as Tourists in the United Provinces (Leiden en New York, 1993).

Struick, J.E.A.L., Utrecht door de eeuwen heen (Utrecht, 1984).

Swart, K.W., The Miracle of the Dutch Republic as seen in the Seventeenth Century, inaugurele rede University College Londen 1967 (Londen, 1969).

Teeling, P.S., Repertorium van Oud-Nederlandse landmeters, 14e-18e eeuw, publicatie van de hoofddirectie van het Kadaster en de Openbare Registers, 2 dln. (s.l., 1990).

Tex, J. den, Oldenbarnevelt, 5 dln. (Haarlem, 1960-1972).

Tex, J. den, ‘De Staten in Oldenbarnevelts tijd’, in H.L.Ph. Leeuwenberg en L. van Tongerloo (red.), Van Standen tot Staten. 600 Jaar Staten van Utrecht, 1375-1975, Stichtse Historische Reeks, 1 (Utrecht, 1975) 51-89.

Tideman, Joannes, De remonstrantsche broederschap. Biographische naamlijst van hare professoren, predikanten en proponenten, met historische aantekeningen omtrent hare kweekschool en gemeenten (Haarlem, 1847).

Tiele, P.A., en A. Hulshof, Catalogus codicum manuscriptorum bibliothecae universitatis Rheno-Trajectinae, 2 dln. (Utrecht en Den Haag, 1887-1907).

Tilmans, Karin, Historiography and Humanism in the Age of Erasmus. Aurelius and the ‘Divisiekroniek’ of 1517 (Nieuwkoop, 1992).

Todd, Margo, Christian Humanism and the Puritan Social Order (Cambridge, 1987).

Tongerloo, Louise van, ‘Dirk van Abcoude. Leven tussen oud en nieuw in de zestiende eeuw’, Jaarboek Oud-Utrecht (1994) 56-84.

Tracy, James D., Holland under Habsburg Rule. The Formation of a Body Politic (Berkeley, 1970).

Tracy, James D., ‘Erasmus, Coornhert and the Acceptance of Religious Unity in the Body Politic: A Low Countries Tradition?’, in Berkvens-Stevelinck, The Emergence of Tolerance 49-62.

Trapman, J., ‘Erasmus' Precationes’, in Acta conventus Neo-Latini Torontensis (Bingham ny, 1991) 769-779.

Trinkaus, Charles, Adversity's Noblemen. The Italian Humanists on Happiness (New York, 1965).

Uhlig, Claus, Hofkritik im England des Mittelalters und der Renaissance. Studien zu einem Gemeinplatz der europäischen Moralistik (Berlijn en New York, 1973).

Velten, Hans-Rudolf, Das selbst-geschriebene Leben. Eine Studie zur deutschen Autobiographie im 16. Jahrhundert (Heidelberg, 1995).

Verbij-Schillings, Jeanne, Beeldvorming in Holland. Heraut Beyeren en de historiografie omstreeks 1400 (Amsterdam, 1994).

Verger, Jacques e.a. (red.), Histoire des universités en France (Toulouse, 1986).

Verkaik, Jan Willem, De moord op graaf Floris v (Hilversum, 1996).

Vignau-Wilberg, Thea, ‘Die Alba Amicorum des Arnoldus Buchellius’, Wallraf Richartz Jahrbuch, 55 (1994) 239-268.

Vijlbrief, I., Van anti-aristocratie tot democratie. Een bijdrage tot de politieke en sociale geschiedenis der stad Utrecht (Amsterdam, 1950).

[p. 339]

Vliet, J. van, Ketters rond de Dom. De reformatie in Utrecht (Utrecht, 1987).

Vries, A.B.R. du Croo de, ‘De stad Utrecht en de Unie, 1578-1579’, Jaarboek Oud-Utrecht (1978) 56-70.

Vries, Jan de, Barges and Capitalism. Passenger Transportation in the Dutch Economy, 1632-1839, aag Bijdragen, xxi (Wageningen, 1978).

Waardt, Hans de, Toverij en samenleving in Holland, 1500-1800 (Den Haag, 1991).

Watkins, Owen, The Puritan Experience (Londen, 1972).

Weber, Annette, Schutterij of geschutter. De Utrechtse burgerhoplieden, 1572-1610, doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Utrecht (1981).

Weintraub, Karl Joachim, The Value of the Individual. Self and Circumstance in Autobiography (Chicago, 1978).

Weiss, Roberto, The Renaissance Discovery of Classical Antiquity (Oxford, 1969).

Willocx, F., L'Introduction des Décrets du Concile de Trente dans les Pays-Bas et dans la principauté de Liège (Leuven, 1929).

Wilmer, C.S.M., ‘De veranderingen in het Utrechtse stadsbeeld van ca. 1570 tot ca. 1620’, Jaarboek Oud-Utrecht (1978) 89-105.

Woltjer, J.J., Friesland in hervormingstijd (Leiden, 1962).

Woltjer, J.J., De Leidse universiteit in verleden en heden (Leiden, 1965).

Woltjer, J.J., ‘Van katholiek tot protestant’, in W.J. Formsma e.a. (red.), Historie van Groningen. Stad en land (Groningen, 1976) 207-232.

Woltjer, J.J., ‘Het beeld vergruisd’, in C.B. Wels e.a. (red.), Vaderlands verleden in veelvoud, 4 dln. (Den Haag, 1982) 1, 89-98.

Woltjer, J.J., ‘Kerkgeschiedenis en mensbeeld’, in Ten Boom, Utrechters entre-deux 3-9.

Woltjer, J.J., ‘De plaats van de calvinisten in de Nederlandse samenleving’, De Zeventiende Eeuw, 10 (1994) 3-23.

Woltjer, J.J., ‘De vredemakers’, in idem, Tussen vrijheidsstrijd en burgeroorlog 64-88.

Woltjer, J.J., ‘Kleine oorzaken, grote gevolgen’, in idem, Tussen vrijheidsstrijd en burgeroorlog 131-144.

Woltjer, J.J., Tussen vrijheidsstrijd en burgeroorlog. Over de Nederlandse Opstand 1550-1580 (Amsterdam, 1994).

Worp, J.A., ‘Caspar van Baerle’, Oud-Holland, 3 (1885) 241-265; 4 (1886) 24-40, 172-189, 241-261; 5 (1887) 93-112; 6 (1888) 87-102, 241-276; 7 (1889) 89-128.

Wouters, A.Ph.F., Nieuw en ongezien. Kerk en samenleving in de classis Delft en Delfland, 1572-1621, 2 dln. (Delft, 1994) 1, ‘De nieuwe kerk’.

Yates, Frances A., ‘Religious Processions in Paris, 1583-1584’, in Frances Yates, Astraea. The Imperial Theme in the Sixteenth Century (Londen, 1975) 173-207.

Zimmerman, T.C. Price, ‘Confession and Autobiography in the Early Renaissance’, in Anthony Molho en John A. Tedeschi (red.), Renaissance Studies in Honor of Hans Baron (Florence, 1971) 119-140.