De noodzaak van het overbodige

3

Nul o.a.

(1)

Het waarheidsgehalte van 1 + 1 = 2 is onovertroffen. Geen absurdisme, geen paradox kan het aantasten: ook niet de historische al zeer oude these dat 2 x 2 niet 4 hoeft te zijn.

In mijn meer getempereerde abstracte stemmingen put ik uit deze formule (van 1 + 1) een kinderlijke troost. Vanuit die stemming ontwikkelen de getallen zich, sereen. Hechten ze zich bijvoorbeeld aan woorden, dan is de sereniteit voorbij. Ik zou er een reeks gedichten over kunnen schrijven: niet één gedicht - onmogelijk -, nee, een reeks.

Ik droomde van een getal, een tussen 0 en 9 en tegelijk was het een groot getal: het was echter geen 0 of 1, geen 2 of 3, etc.,

[p. 17]

noch had het een minteken voor zich. De poëtische mystiek van een niet-bestaand getal dus.

Maar misschien was het toch wel iets met het karakter van (een) nul - nul, onze meest mysterieuze, meest mystieke nonentiteit en een van de grote vondsten van de mensheid: het benoemen en weergeven van niets als niet-iets door middel van een getal - maar dan een getal waarvan de grenzen niet konden worden ervaren: de niet bestaande, blanco inhoud van een ontgrensde 0 die veel, zo niet alle, getallen kon omvatten.

Misschien was het dat wel waarvan ik, bij benadering, in mijn droom droomde en waarin ik verzonk.

(2)

(a) Een reusachtige 0 van staal, gewapend beton of graniet. Ik duw ertegen om hem aan het rollen te krijgen. Er zit geen beweging in. Ja, hoe harder ik duw - met mijn twee handen en schouder - hoe vager en mysterieuzer hij wordt, tot hij ten slotte geheel onzichtbaar en ontastbaar is.

Maar ik weet dat hij er staat, onwrikbaar, en dat hij er zijn zal zolang ik duw of hem probeer weg te denken. Het is blijkbaar míjn onvermijdelijke nul.

En dan, plotseling is het of hij in me is, onwaarschijnlijk groot als hij was, één ogenblik.

Daarna bevindt hij zich weer buiten mij, onwrikbaar & onzichtbaar.

(b) De eeuwige, onzichtbare 0.

De 0 als onzichtbare aanwezigheid niet vormloos, een die zijn denkbeeldige vorm oplost en alomtegenwoordig wordt: als vormloze alomtegenwoordige aanwezigheid.

Het bewustzijn van nul. (Buiten & binnen ons.)

[p. 18]

(3)

Het onherroepelijke vervolg: de 0 die een gezicht krijgt. (Als een maangezicht eerst, maar meestal niet geprononceerder wordend. Indien wél, dan gaat de nul lijken.)

(4)

Het gevaar van de massa is niet eens in de eerste plaats de bedreiging en dreiging die uitgaan van het grote getal - dat soms óók: de tirannie ervan, zo ook van het dictatoriale kijk-, lees- en stemcijfer - maar het gevoel van massa, van ontgrensde nul.

*

Een stoet van witte nullen.

*

Leegte lokt uit (beelden, materie). De nul lokt uit (: na- én voorwerk).

Het niets lokt uit (iets) (geneigdheden) (bewustzijnsdeeltjes, woorden).

Taal lokt uit (tijd, realiteit, mij).

(5)

De 0 die in alle cijfers onzichtbaar aanwezig is. (Uitgezonderd in het cijfer 1, want daar denkt men hem ervoor of erna.)

De 0 is met de 1 de enige constante in alle getallen. (Zie het binaire stelsel, waarin alle getallen tot deze twee teruggebracht zijn.)

*

[p. 19]

De 0 is een nog grotere uitvinding dan het wiel. Pas met de 0 is de geest goed aan het rollen gebracht.

(Is de 0 als symbool uit het wiel voortgekomen, zoals het wiel uit de zon?)

*

De ronde, dode god van de 0: hij die nooit was die hij is of is die hij was en die eeuwig niet zijn zal.

*

‘Toen verscheen mij een wonderbaarlijke cirkel.’ (Hildegard van Bingen, 12^e eeuw.)

(6)

Het waarheidsgehalte van de 0 (nul) is onovertroffen.

(7)

De X een verknipte en gekruisigde 0, zoals een cirkel een rondgetrokken vierkant kan zijn en het vierkant een rechthoekige cirkel.

(8)

Een in elkaar geschrompelde, dichte nul: blinde vlek, stip op papier, eindpunt.

De hele wereld is omgeving, dezelfde die eens in de nul zat.