Het masker van de wereldt afgetrocken

Aen-spraeck.

HEbt ghy wel ghesien in het Sinne-beeldt, beminde Philothea, hoe dat onsen Floris met de keers staende voor kleyn Goosje met den bult, hem tot eenen reus^2. op de muer door sijn schaduwe is vergrootende? Goosje Lief isser soo mooy mede, ende 't is een ydele verwaende hoveerdigheydt die hem doet ghelooven dat hy nu een man is trots de beste. Siet eens hoe ieder een steeckt om een grooter schaduwe te werpen als hy selven van leden is. Hier op (om ons Goosje ende Grietje niet alleen by d'ooren te vatten) soo valt my in een aerdighe Quinck-slagh. Seker Prelaet hadd' gheerne een rooden hoet gehadt ende Cardinael gheworden; sijn ampt was doen veel leegher, ende naer sijnen staet droegh hy

2. Goosje is dezelfde als Nobis van het gedichtje.

[p. 229]

eenen groenen hoet, ten minsten die groen ghekareelt^1. was. Om dan tot sijn voor-nemen te geraecken, soo vierden hy seer den Neef van den Paus, gheloovende datter niemandts voor-spraeck soo veel gewichts by Sijn Heyligheydt soud' hebben. 'Tghebeurden effen datter eenighe^2. tot Cardinaelen souden verkosen worden. Desen Prelaet die dapper in den wint sagh, dit vernemende,^3. heeft datelijck sijn toevlucht by den voorseyden Neef⁺ genomen, ende hem toe-ghesonden een schotel met groene kriecken, daer by voeghende dese woorden, dat hy sijn eenighe Son was die de kriecken kost, ende moest roodt maecken; dat was te segghen, dat hy sijnen groenen hoet in eenen rooden kost veranderen, als 't sijn goede jonst alleen soo beliefden. Den Prelaet wierdt beantwoordt in deser voeghen; dat alles welgeluckt soud' hebben, maer dat sijn kriecken te seer stonden in de schaduwe van veel andere Prelaten die door stercker brieven van recommandatien ende eyghen verdiensten voor hem ghestelt waren, soo dat hy sich met sijne groene vruchten voor dit-mael noch soud' moeten gedulden. Hy bleef dan die hy was. Misschien was't hem saligher: want men kan wel staeten gheven, maer gheen wijsheyt, veel min oodtmoedigheyt. Want dat Hondeken van Laet-duncken heefter veel ghebeten, die meynen dat sy den hemel draghen, ende en peysen niet eens datse met hun voeten gaen op de aerde. Och wy staen terstont soo wel in onse eyghen gratie, soo dat wij terstondt ghelooven dat wy't zijn. Wassen wy dry duymen in weerdigheydt, wy schieten dry ellen op in hooveerdigheydt; soo dat het verre van daer is dat wy andere souden kennen, wy en kennen dickwils ons eyghen selven niet. Ick en geloof niet datter aerdiger treck ghevonden kan worden, als het verstandigh Sinnebeelt, daer Aresius den Eersuchtighen mede voor ooghen⁺ stelt: Hy schildert eenen kemel sich vernederende om^4. datter de packen te ghevoeghelijcker souden op-geleyt

1. Met groene strepen in vierkantvorm versierd.

2. Effen = even, juist.

3. Die zorgvuldig opmerkte van waar de wind kwam.

+ Tonneel der veranderinghe

+ Aresius

4. Opdat er. - Aresius: waarschijnlijk Bisschop Paulus Aresi, van Cremona († 1644).

[p. 230]

worden. Maer soo ras als't beest sijnen last heeft, soo recht het sich op, staet verheven, en sietse altemael over 't hooft. Sijn devisie is: Donec accipiat. Tot dat hy sijnen vollen last heeft. Hoe menigh kemels-ghemoedt wordter hedensdaeghs in de Republijcke ghevonden? sy^1. veroodtmoedighen hun selven, stuypen ende neyghen ter aerden toe, soo langh als sy een officie, staet, oft last van regeeringhe vervolghen, sy ployen sich als een visch-roede, ende gelijck dien Romeynschen Schrijver^2. seyd': Omnia serviliter pro dominatione. Want soo rasch als sy voorsien zijn met den last, sy rechten sich op, steken de horens in de locht, noch sy en kennen geen kleyn lieden meer, noch arme vrienden.

De Eeren
Bederven de Heeren.

En wat isser doch van onse eer? of wie weter van onse eer, en weerdighheydt veel te spreken? hoe veel duysent menschen zijnder in de wereldt die niet en weten datter eenen Keyser is in Duytsch-landt? ende eenen Coningh is^3. in Spaignien? Ende willen wy onsen roock by hun vyer verghelijcken? Ick en gheloove niet datter thien zijn in^4. de stadt, die Vencatapadino Ragiu hebben hooren noemen, ende hy liet sich voorstaen datter niemant en was, oock in d'uyterste hoecken des wereldts, die niet met vollen monde van hem en wisten te spreken. Hoort eens^5. hoe den verwaenden Quant op-snijdt, als hy sijn tijtels⁺ gaet registeren. Den Bruydegom vande goede fortuyn, den Coningh van de groote Provincien, den Coningh vande alder-grootste Coningen, den Godt vande Coningen, den Heere van alle de ruyterije, Meester vande gene die niet en konnen spreken, Keyser vande dry Keysers, Verwinner van al dat leeft, Bewaerder van al dat hy won, den schrick van de acht deelen ende hoecken des we-

1. Buigen.

2. Corn. Tacitus: ‘slaafs handelen zij in alles om te kunnen heerschen’.

3. Ons rookvuurtje bij het heldere vuur van die Vorsten.

4. Zekere Oostersche Vorst.

5. Verwaenden: volgens den 3en druk i.p.v. verwanden. P.P. du Jarric, S.I. schreef Thesaurus Rerum Indicarum (Keulen, 1615). Het boek verscheen eerst in het fransch (Bordeaux, 1608).

+ Iaricus in thesauro Indico

[p. 231]

reldts, Verdrucker van de Mahometaensche legers, Heer ende Meester van den Oosten, Zuyden, Westen, ende Noorden, Iager vande Olifanten. Wat seght ghy van dese tijtels, ô Philothea? hy meent dat hy soo bekent is als de Sonn' selver, ende niemandt van ons en heeft er oyt af-ghesproken, oft af hooren spreken. Ende ghelijck desen niet vermaert en is in Europa, soo en is Keyser Carel met sijnen Plus-oultre oock niet bekent in Asia,^1. ende vremde landen. Ende gaet het soo met sulcke vermaerde Keysers, wat sal van ons zijn? met hoe enghe paelen sal een handt vol eer, die wy hebben, oft meynen te hebben, besneden wesen?^2.

Arme sleckskens als wy zijn! hoe geerne waren wy uyt ons gekrockelt huysken! gheduerigh soecken wy die horentjens op te steken, en ons dunckt dat wy soo moy zijn, als wy een noot hooger moghen singhen als d'andere. Dat was den roem van een suster, die van haer ander wel over-treft wiert in middelen, beleefde kinderen, voorspoedt: maer dese seyd: Even-wel, je marche devant. Eenen schoonen Marche devant, doet het niet? Carolus V. soud' dese eens bejegent moeten hebben,⁺ gelijck hy eertijdts dede twee eersuchtighe Me-vrouwen, die gheduerigh krakeelden om de eerste plaetse, ende desen ydelen Marche devant. Den Keyser siende datter geenen kom af en was, seyd' ten langen lesten, en streeck^3. vonnis met dese woorden: Die de sotsten van u twee is, sal voort-aen de eerste plaetse hebben: wel gevonden waerachtigh voor die hoveerdige Mallooten. Maer hoe^4. verre waren die twee Me-vrouwen van het ghevoelen, en gheneghentheydt van den selfden Keyser Carel? die niet alleen door alle sijn tijtels en kroonen en eer niet op en swol; maer gonck selver al desen luyster en glorie, die hem toe-quam, als tusschen vier mueren van vergetentheyt begraven, wel straffelijck verbiedende dat hem^5. niemant voortaen met den naem van Keyser, of Coninck

1. Leus van Karel V.

2. Handvol... beperkt.

+ Lux. Evang. Engelgr.

3. Dat er nog geen toenadering of beslissing was. Zie Schuermans.

4. Dwaas vrouwspersoon.

5. Streng.

[p. 232]

⁺ en soud' begroeten. Hy dede 't ghene verstandelijck Sinne-beeldts ghewijs beteeckent wordt, door eenen^1. Arent die het belleken bijt van zijn klauwen, met devise: fama nocet. Wy eylaes! kinderen van Adam en Eva,^2. smaecken heel vaets, en raesen noch naer dien Dominamini,⁺ die hun in't Paradijs eens klonck in d'ooren.

Dit sal't hem soo wel doen, ô Philothea, aengaende^3. ons Goos-je, en dese verwaeyde eersuchtighe. Laet ons nu eens een weynigh de ander hant in slaen, en eenen sekeren wegh baenen, om tot een ghewisse eer, en lof te gheraecken. D'eer, Philothea, is ghelijck eene schaduwe; volght ghy die, sy vlucht; vlucht ghy die, sij volght. Eenen duysteren nacht doet de sterren veel schoonder glinsteren, ende een doncker stof doet eenen kostelijcken steen veel helder schijnen. Het kleyn ghevoelen, dat wy van ons hebben, is oorsaeck van het groot gevoelen dat d'andere van ons krijghen. Moyses sagh den doorenbosch^4. branden, ende seyde: Ick sal gaen en sien dat groot visioen, hoe dat den braem bosch is vol vyer ende vlam, ende dat hy niet en verbrandt; ende dat hy noch behoudt sijne voorighe groenigheydt, ende aenghename jeughdigheyt. Ick seggh' het is een groot visioen dat selden ghesien wordt, dat iemandt geraeckt in eer, staet, verheventheydt, in grooten aensien is, ende doorluchtigh, ende dat hy nochtans is even oodtmoedigh als van te^5. voren, en lief-ghetal, even meweerdigh: sulck-een en verdient niet alleen, datmen voor hem den hoedt afdoe, maer oock gelijck Moyses dede, datmen de schoenen voor hem soud' uytschieten; 'twelck een manier van groeten is onder de Chinoysen. Hoe loffelijck en heeft al de^6. wereldt niet ghesproken van Benedictus den XI. Paus⁺ van Roomen, die meer gedachtigh was hoe kleyn dat hy was gheweest, als wel hoe groot hij was gheworden; soo dat hy oock weygherde kennisse te doen aen sijn eyghen Moeder, 't en ware datse quame in hare scha-

+ Saavedra

1. Zie blz. 161.

2. Smaken naar het vat = hebben gevoelens als onze voorouders. De verwijzing Gen. c. 10 is onjuist; lees I, 28.

+ Gen. I. 28

3. Eersuchtighe volgens andere drukken, i.p.v. eerzuchtinghe.

4. Exod. III, 3.

5. Lieftallig; - vriendelijk.

6. Die randnota is vermoedelijk een verwijzing naar Vitae Summorum Pontificum door Muratorius. Zie Rerum Italicarum Scriptores.

+ Vitae Pontif.

[p. 233]

mele kleederen; ende hy liet sich voor-staen, dat het hem meer eer was, gelijck het oock was, dat hy sijne Moeder eerde in een root lijfken, als dat hem eerden de Cardinaelen in hunne purpere kleederen. Den Coningh Agathocles was eenen pot-backers Sone, ende daerom^1. gebruyckte hy over tafel gheen silveren servies, maer alleen aerde schotelen; hy kost rijckelijker eten, maer niet loffelijcker. Iae selver dien wijsen Koninck Salomon en heeft hy niet op de mueren van den tempel doen graveren, en snijden verscheyden slingers, om sich de memorie van den slechten staet sijns Heer Vaders te ververschen?^2. Ende soo verre is't van daer, dat dese hier door by de menschen iet van hunnen lof hebben verloren, dat syer grooter eer door hebben verkreghen. Oodtmoedigheydt⁺ in de eer, is de eer van de eer, ende de weerdigheydt van de weerdigheydt. Doch wy bevinden datter dierghelijcke dunne gesaeyt zijn. Dun? even-eens ghelijckmen seght, van de huysen in het Landeken van Casandt.^3. Want

Als niet
Komt tot iet,
Dan en kent iet
Sy selven niet.

Soo lanck als het peert van Alexander den Grooten in de stal stondt met eenen slechten halster aen, ende eenen geelen lap op hadde dan liet het sich berijden van de Palfrenieren; maer als het gongh op eenen kostelijcken toom, met gevlochte manen, ende droegh eenen gheborduerden sadel met twee goude steghel reepen, dan^4. en kende't niemandt als Alexander. Neemt een merckelijcke gelijckenisse van eenen oogh-slagh. Iemandt^5. krijght eenen slagh in't ghesicht, de oogh swilt wel, en wordt grooter, maer hy en siet soo wel niet als van te voren: van ghelijcken, iemandt staet naer een officie, hy

1. Tyran van Syracusa (3e eeuw v. Chr.).

2. In zijn herdersstaat gebruikte David een slinger als wapen. 1 Reg. 17.

+ Bernardus

3. Wellicht is in dit spreekwoord Kadzand (in Zeeland) bedoeld. Zie De Bo (blz. 503) en Schuermans (blz. 229).

4. Reep waaraan de stijgbeugel hangt.

5. Slag op het oog.

[p. 234]

^1. heeft goede vrienden in't spel, hy verstaet hem van kuypen, ghelijckmen in den Haeghe spreeckt, den slach wordt ghegeven. Den man sit op't kussen, hy swilt op^2. en wordt grooter, maer 'tgesicht is verkrenckt, hy en kent geen vrienden. Wy hebben oock soo een dierghelijcke verwantheydt in een Pagieken van den Prins van Parma, by sijnen tijt Gouverneur van dese Nederlanden.^{+ 3.} Het was een Boeren kint van af-komste; maer soo ras als hy sy-selven bevondt in de schoon Livrije, ende dat het silveren passement in sijn ooghen blonck, soo wierde hy soo blindt, dat hy sijn eyghen Vader niet meer en woud' kennen, ter tijt toe dat dit ter hooren quam van^4. sijne Hoogheyt, die hem dede uytschieten ende lustigh af-smeiren, ende nader-hant sijnen lijnebroeck, ende 't boeren wambeys wederom geven, ende leerde hem soo weer kennen. Och hoe veel zijnder! Godt betert, die sich^5. hun slechte vrienden schaemen, en hun ouders wel derven loochenen; op de selfste manier als den muylesel dede. Den Vos vraeghde hem, wat hy voor eenen was? Hy antwoordde dat hy was een schepsel Godts. Dat weet ick wel sonder vraeghen, schoot den Vos daer weder op;⁺ want wy zijn altemael Godts creaturen: maer van wat^6. gheslacht en partyen zijt ghy? Hy schaemde sich te segghen dat sijnen Vader eenen Esel was, maer indachtigh dat sijn Moeder in het Hof geveulent en geworpen was, seyd' hy: Ick ben Cousijn van het sadel-peerdt van sijne Majesteyt. Soo bedeckt een iegelijck de verworpentheyt van sijn geslacht en van sijn af-komste. En wat gheschieter dan? een iegelijck wordt dan meer den^7. mondt gheopent, men gaet ondersoecken van waer hy komt, van wie dat hy is gheboren, wat dat sijne Ouders deden, min of meer ghelijck men doet met de vlieghers, oft de papieren voghels: Het vlieght boven in de locht, het schijnt wat wonders te wesen, het swiert daer met sijnen langhen steert; maer alsmen den draet oft het

1. Hij heeft verstand van kuiperijen te plegen. - Den Haag.

2. Verzwakt, verslecht (verkrencken = debilitare, Kil.).

+ Bonart. in Eccles. c. 41

3. Bedoeld wordt het boek Ecclesiasticus. Zie blz. 82.

4. Hem zijn kostbare kleederen deed uitschieten, en hem lustig deed kastijden (smeer = o.a. afrossing bij Schuermans). - Linnen broek; wambuis. - Weer zijn vader kennen.

5. Vrienden van geringen stand.

+ Nysseno

6. Indien Poirters die fabel aan S. Gregorius Nyssenus ontleent, zal hij die wel wat aangedikt hebben.

7. Zoo onderzoekt men paarden.

[p. 235]

koordeken eens op-wijnt, dan siet-men dat het maer^1. papier en is, oft lijnwaet dat daer boven den meester soo scheen te maken. Van gelijcken domineerter hedensdaeghs menigh mensch, ende ginghmen de linie van sijne af-komste ondersoecken, wou men den draet van sijn geslachte eens in halen, ‘tsoud’ op papier, oft lijnwaet uyt komen, dat is, op Ouders die in den winckel geseten hebben. Het waer' te wenschen dat dierghelijcke, die soo op-komen, hunne voorighe nederigheydt somtijdts indachtigh waren, ende deden ghelijck de Hovenieren, als sy Roosemarijnen op den Autaer setten; Sy vinden t'eenemael gheraeden, jae noodtsakelijck, dat de wortel blijve in d'aerde daer sy in zijn op-geschoten. om soo aenghenaemer groenigheyt te behouden. Oodtmoedigheydt is eenen vetten grondt daer d'eer oock wel in sal wassen ende groeyen. Dit is het ghene, Oodtmoedighe Philothea, dat my op het Sinne-beelt te voren is ghekomen, om ons in te druckken een lief-ghetaele me-weerdigheydt^2. tot onse oude vrienden, ende goede kennisse. als wy verheven zijn. Het is oock niet al goudt datter blinckt, neen seker Philothea; gheen kroon, of daer staet een kruysken op.

Noyt Heer, Noch Eer

Was sonder seer.

Dit wil ick hier in twee of dry parceeltjens van dichten^3. noch eens aen-raecken, ende als in het voor-by gaen aenwijsen. Ick seggh' dan:

IS de wereldt niet wel kindts,
Datse voor een handt vol windts,
En voor eer van korten tijdt
Menigh peerdt den hals af rijdt?
Datse voor wat ebb' en vloet

1. Opwindt.

2. Lieftallige minzaamheid.

3. Stukje, brokje.

[p. 236]

 

Gaet versetten goet, en bloet?

 

Wereldts eer, en wereldts pracht

 

Zijn maer ijs van eenen nacht;

 

Die gheveynsen vasten schijn,

 

Daer gheen balcken onder zijn.

 

^1. Alsmen aen de beeckskens drinckt,

 

Daermen tot den enckel sinckt,

 

Al en vatmen gheenen tack,

 

Daer en valt gheen onghemack;

 

Maer wanneer een machtigh Vorst

 

Wil gaen blussen sijnen dorst

 

Ievers op een steyle ree

 

Aen den oever van de zee,

 

Slibbert hem maer eenen voet,

 

Hy gaet storten in den vloet;

 

Daer en is gheen bidden aen,

 

Desen moet te gronde gaen,

 

Hoe-men spertelt, hoe-men slaet,

 

In den val dan is 't te laet.

Wasser iemand meer in crediet als Aman? men hanght^2. hem op, en men knoopt hem aen een galghe 40. cubitus hoogh, om van verder ghesien te worden. Eenen Absalon,^3. naer dat hy het Hof in alarm ghestelt hadde, ende het Rijck in scheuringhe, wordt inde netten van sijn eyghen hayr gevanghen en met dry lancien door-reden. Pompeius die goude berghen in sijnen triomph hadd' doen voeren, kreegh qualijck vijf voeten slechte aerde voor sijn begravenisse. Doch waer toe dese oude protocollen?^4. siet eens in Enghelandt eenen Buckingam, in Duytslandt eenen Walsteyn, in Vranckrijck de l' Ancre en Biron. Wie wasser sachter verheven, wie isser harder ghevallen? gheenen bergh sonder dal, noch gheen rotse sonder valleye. Iae terwijl als ick dit schrijf, hoe staen^5. die gekroonde Hoofden van Europa en waggelen? den

1. Beeckskens volgens andere drukken i.p.v. beeckens.

2. Ellen.

3. 2 Reg. XVIII, 14. Zie Wdb. der Ned. T. i.v. doorrijden, col. 3029: doorsteken, of eigenlijk al rijdende doorsteken.

4. Eig. oorkonde; hier voorbeelden die in oude stukken staan. - Buckingham, gunsteling van Iacob I, vermoord in 1628; Wallenstein, bevelhebber in den Dertigjarigen oorlog, gedood in 1634; Concini, maarschalk d'Ancre, vermoord in 1617; Charles de Biron, onthoofd in 1602.

5. Van (i.p.v. aen, drukfout).

[p. 237]

Grooten Turck is ghedoot, den Coningh van Vranckrijck^1. moet vluchten voor sijn onder-saten, den Coningh van Enghelandt, het Hooft vande heylighe Kercke, soo sy seggen, is schandelijck onthooft. En isser noch iemant die sal twijfelen oft de grootste blicksems slaen op de hooghste torens? de vroomste eycken boomen sietmen scheuren, een nederigh rietjen ontgaet het al met buyghen.

Voorts soo gaeter machtigh goedt^2.

Tot een trots en hoogh ghemoedt;
Niemandt weet in sulcken staet
Watter niet al op en gaet;
Daer zijn Ioffers dry oft vier,
Ieder met een Camenier:
Daer zijn peerden voor de pracht,
Daer zijn voghels voor de jacht,
Daer zijn winden in het kot,^3.
Daer zijn jaghers in het slot,
Daer zijn knechts en Palfreniers,
En het huys vol Officiers.
Die sijn hof vol koolen plant,
Krijght veel rispen in sijn landt.
Ofje Graef zijt, oft Marquies,
Schoon ghy draeght het gulde Vlies,
Over-leght wel uwen staet,
Eer dat ghy te gronde gaet.
Icarus nam't eens te hoogh,^4.
Als hy boven masten vloogh:
Maer sijn veiren dropen af,
Soo dat hem de vleugh begaf.^5.
Siet wanneer daer iemandt gaet,
Hoogher als sijn eyghen staet,
Die wordt oock op korten-tijdt
Al sijn beste pluymen quijt.

1. Ibrahim I werd vermoord op het einde van 1648; de minderjarige Lodewijk XIV moest, met de koningin-regentes Anne d'Autriche, Parijs verlaten, 8 Januari 1649; Karel I, opperhoofd der anglikaansche kerk, werd onthoofd 30 Januari 1649. Zie Inleiding.

2. Groote goederen komen in het bezit van verwaande menschen: en dan wat wordt er al verkwist!

3. Hazewinden.

4. Ikaros, zoon van Daidalos.

5. Het vliegen.

[p. 238]

 

Alsmen aen een grooten mast

 

Grooter zeyl wilt maken vast,

 

En dat op een kleyne schuyt,

 

^1. Dat gaet recht toe naer Reyn-uyt.

Ick bid' u, Lieve Philothea, vergheef my de vryigheyt ende gemeynsaemheyt, ick moet uyt u naey-kussen een ghelijckenisse halen, om dit boven verhaeldt, mede te^2. binden. Ghy hebt daer een klouken van gouden draet, of van sijde; ick bekenn' dat blinckt schoon in d'ooghen, ende het is sacht inde handen, maer als het klouken afgeloopen is, wat isser binnen als een beschreven papier^3. van Items, schulden, en swarigheydt? Dat is verloren geseydt, koken moet kosten, en vette keuckens maecken^4. magher erven: soo dan den grooten staet dat is eenen kancker in goedt:

Noch heeft dit des wereldts eere:

Selden is sy sonder seer,
Selden is sy sonder druck,
Oock in't midden van't gheluck,
^5. Is't dat uwen staet bedijdt,
Ghy wordt over al benijdt:
Hoe dat iemandt hoogher raeckt,
Hoe hy meer scheel ooghen maeckt.

Wie isser die groot geworden is, die niet een schaduwe heeft gheworpen? Een gheschiedenisse sal ons hier borghe blijven voor veel andere. In het Hof van Denemarcken was een uyt-heymsch Edelman, verciert met naturelijcke gaven, die de gratie van hare Majesteyten door een soete kracht ende aenghename bevalligheyt hadd' gewonnen. Desen was de rest vande Hovelinghen teenemael in den wegh; want ghelijck men seyt: Het is den eenen hondt leet, dat den anderen inde keuc-

1. Reyn-uyt = plane exhaustus (Kil.) = wie alles verkwist heeft. Versta dus hier: gaat recht naar den toestand van zoo'n doordraaier = naar den ondergang.

2. Kluwken, kluwen.

3. Om zoo'n draad op te winden werd niet zelden een gerold en stevig papier gebruikt, waar oude rekeningen op stonden met Item zooveel... item enz. - Verloren: ze doen er immers niet minder om.

4. Doet het goed verkankeren, vergaan.

5. Gedijt (Bedijden = augeri, Kil.).

[p. 239]

ken gaet. Ergo wat doense? sy gaen een-stemmelijck^1. uytstroyen, dat hy van gheen edelijck bloedt en was, en dies-volgens dat hy sy-selven met bedrogh' voor sulcks hadde aen ghegheven, bevestighende hun uyt-geven met^2. een seker herkentenisse vande Leeuwen, de welcke het edel bloet altijdt wisten t'onderscheyden: daerom wilde hy blijck doen van sijn gheslachte, dat hy behoorde sy-selven bloot en ongewapent by den Leeuw te voeghen, die alsdan het vonnis over sijnen Adel soude strijcken. En voorwaer dese Quanten drongen soo sterck aen, als eertijdts geschiedde tegen Daniel selver; den Coningh ghebiedet dan, en hy moet gaen in het kot van den Leeuw, om hem een stuck vleesch voor te werpen. Hy gaeter in, siet den Leeuw aen, dient hem het vleesch, ende keert onbeschadight weder terugg' tot spijt van sijn vyanden ende tot verwonderinge vande gantsche wereldt. Maer desen Edelman en viel doen oock niet slincks; hy begheerde van Sijne Konincklijcke Majesteyt, dat gelijcker-wijs hy sijnen Edeldom betoont hadde, met het vleesch daer in te draghen, dat d'andere oock alsoo den hunnen souden bevestighen, met het vleesch daer uyt te halen; maer die achter bleven, dat waren sy: niemant en kickte noch en mickte meer, als sy saeghen dat sy door de redelijcke billigheydt vervielen inde selfste straffe diese hem besteken hadden. Tot ons propoost,^3. de eere die hy ontfangen hadde, heeft eenen haet, ende af-gunst verweckt ghehadt inde ghemoederen van dese Hovelinghen, ende heeft daer in ghelijck gheweest aen alle d'andere, dat hy met scheel ooghen is menighmael begroet geworden; dat moetense verwachten.

Maer het slimste noch van al,

D'eer die vlieght ghelijck den bal.
Krijght ghy eenen slincksen slagh
Daer het heele spel aen lagh,

1. Lat. ergo = dus.

2. Hun bewering.

3. Toegewezen.

[p. 240]

 

Ghy vat alle dinghen quaedt,

 

En daer leet den heelen staet.

 

Soo dan, met een woordt gheseydt,

 

Wacht u als de wereldt vleydt;

 

Wacht u als sy streelt, en throont,

 

En het soetste wesen thoont:

 

Hoese iemandt hoogher heft,

 

Hoese iemandt herder treft,

 

Leser slaet hier op een oogh!

 

Al wie klimmen wilt om hoogh,

 

Die leggh' af en eer en goedt,

 

En stae daer op met den voet.

Over-loopt eens met uw' ghepeysen de Princen hoven, ghy sult bevinden hoe menighen Favoriet de ballen heeft^1. moeten betalen. Den blicksem en den nijdt die gaen de kleyne huyskens voor-by, en slaen alleen de hooghe torens. Daerom is't wel gheseydt:

Ick hadd' mijn zeyl te hoogh ghestelt,
Een kleynen windt heeft my ghevelt;
Nu zeyl ick met een kleynen spriet,
Nu grooten windt en deirt my niet.

Wy moeten zijn, Philothea, gelijck de huysen binnen de^2. Citadellen, en forten royalen, dat is, nederigh ende leegh, soo hebben wy den ruggh' vande wallen, en wy zijn buyten het ghevaer van het vijandts Canon, en batterijen.

Maer Philothea, hoe verre van eersucht en hooveerdigheyt^3. was de salighe Ioanna Princesse van Portugal? dese naer het verhaelen van P. Vasconcellos, had op den^4. brief van haeren spinrock, daer sy het vlas mede toebondt, gheschreven dese woorden van Christus: Discite a me quia mitis sum, & humilis corde. Dat is: leert van

1. Vgl. het gelag betalen.

2. Koninklijke forten.

3. Zie blz. 80.

4. Beschreven strook perkament... Het Wdb. der Ned. T. i.v. brief, col. 1325 zegt, dat dit woord soms eenvoudig een beschreven stuk papier of perkament beteekent.

[p. 241]

my, want ick ben sachtmoedigh, en ootmoedigh van herten, en soo dickwils, geloof ick, als sy een fijn dun draeyken trock uyt het vlas, seyde sy: Och waer ick soo kleen in mijn ooghen, en in de ooghen van de werelt, ghelijck dit draeyken onsienbaer is. Philothea, sy was een reusinne door haer Konincklijck gheslacht, en wenschte een onbekent naenninneke te wesen, en onse^1. verwaende Griet en het naentje souwen gheerne soo groot als reusen verschijnen.

1. Dwergje van het vrouwelijk geslacht.