Logo DBNL
Spiegel sonder bedrogh (1733)

Spiegel sonder bedrogh

(1733)–Giovanni Pietro Pinamonti–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

§. III. De Quaedaerdigheyd van den wille.

Overweegt dat de duysternissen in u voorts gekomen van de Erf-zonde, geen duysternissen en zyn van den nagt,



illustratie
Ontfermt u mynder Heere, want ik ben krank geneest my, Heere. Ps. 6. 3.
De gedachten des menschen herte syn tot quaed genegen. Gen. 8. 21.


die somtyts den mensch verquikken. Het zyn duysternissen van Eclipzen of wanlighten, die verderf en rampen medebrengen. Daer is met d'onwetentheyd des verstandts een zoo vremde quaedaerdigheyd des wils vervoegt, dat die geen eynde nog maete en heeft, zoo dat God alleen daer den grond van kan pylen, en die ten vollen kennen. Pravum est cor hominis & inscrutabile: Het hert des mensch is boos, en on-naerspeurbaer; Quis cognoscet illud? Wie zal dat deur kennen? Ego Dominus scrutans cor. Jerem. 17. 9. Ik, zegt den Heere, door-grondende het hert. Maer wy konnen noyt zoo verre komen, dat wy volkomtlyk kennen het venyn, dat wy binnen ons selven draegen. Nu deze quaedaerdigheyd bestaet in een geweldige genegentheyd van den wille tot syn selven, zoo dat die niet en past op God, al-se maer haer selven en voldoet: sy bestaet in een ongetoomtheyd van de begeerlykheyd, om op het driftigste de wellusten naer te jaegen, zonder sig daer oyt van te verzaeden: sy bestaet in een alder-grootste zwakheyd der ziel-kraght om te volgen t'goed, dat eerlyk is, ver-

zelt met eene alder-uyterste stoudmoedigheyd om de wellusten te volgen: Sensus & cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adolescentia sua. Gen. 8. 21. De sinnen en de gedaghten van't menschelyk hert, zyn geneyght tot het quaed van zyne jonkheyd af. Eenen swaeren steen door gewelt op-gehouden, hangende in de logt, heeft eene grootste geneygtheyd om neerwaerts te vallen; maer die geneygtheyd kan gestut worden door kragten van de natuur; gy hebt een diergelyke, of nog grootere geneygtheyd om u te laeten vallen in alle quaed; zoo dat, om u daer van 't onthouden de natuur niet bestandig en is, maer daer word hulp van de gratie toe vereyst, met een gedurige en sterkere bermhertigheyd ten uwen opsighte. Corroboravit misericordiam super timentes se. Ps. 102. 11. Hy heeft sijne bermhertigheyd versterkt over de gene die hem vreezen. Om dan uwen toestant der wille wel te begrypen, beeld u eens in, dat gy zyt dien ongelukkigen pelgrim die gegaen zynde van Jerusalem naer Jericho, gevallen was in de handen der moordenaren, vande welke hy was uyt-geschud

en gewond, en half dood gelaeten op het vlakke velt. Gy zyt dien, den welken zondigende door den wille van Adam, gegaen zyt uyt de Stad Gods, om te gaen naer de wederspannige stad, en vallende in handen van de helsche moordenaers, berooft zyt geweest van't kleed der oorspronkelyke gratie en regtveerdigheyd, gy zyt dien, die ontfangen hebt die vier doodelyke wonden, van onwetentheyd, van boosaerdigheyd, van swakheyd, en van begeerlykheyd; waer uyt'er niet zekerder en is, als dat aen u met een verdwelmde reden en gekrenkte vryheyd, niet anders over en bleef, als de eeuwige dood alleen, zonder uytvlugt, indien de goedheyd van onsen bermhertigen God geen genees-middelen gemaekt en had tot uwe wonden, met syn eygen Wonden: al-hoewel d'uwe zoo quaedaerdig zyn, dat sy niet volkomentlyk genezen worden, selfs door eenen zoo Goddelyken genees-middel. En wilt gy u selven in eenen zoodanigen staet verhooveerdigen, daer gy in behoorde te vreezen van te wanhopen? Dicis quia dives sum & locupletatus, & nullins egeo: & nescis quia tu es

miser, & miserabilis, & pauper, & cacus, & nudus. Apoc. 3. 17. Gy zegt; ik ben ryk en verrykt geworden, en heb geens dings gebrek, en gy weet niet dat gy zyt ellendig, ende jammerlyk, ende arm, ende blind, ende naekt. Gy agt u ryk door de gaven van natuur, en verrykt door de gaven van gratie, zonder van noode te hebben de daedelyke hulpen om die te behouden, maer God spreekt tegen u een regt contrarie vonnis uyt, te weten dat gy ellendig zyt in u zelven, en jammerlyk schynt aen andere, gy zyt arm, door't verlies van d'oorspronkelyke regtveerdigheyd. Gy zyt blind door d'onwetentheyd, en naekt, door dien gy berooft zyt van alle haffelykheyd tot de deugt. Welk is van deze twee spreekwyzen waeragtig? Wie liegt God of gy? In manu Chanaan statera dolosa & dixit. Dives effectus sum. Osee 12. 7. In de hand van Chanaan was een bedriegelyke weeg-schael; en hy heeft gezeyd, ik ben ryk geworden.

Oeffeninge tot God.

I. Stelt u voor d'oogen Godts als een misval gesmeten en verlaten op het velt, en beelt u in, dat God met een medoogende oog van syne bermhertigheyd u aenziende dus aenspreekt en zegt: Videns Te conculcari in sanguine tuo, dixi tibi: vive, dixi inquam tibi in sanguine tuo, vive. Gelyk God zegt by Ezech. aen't 16.6. Ik heb u in bloed leggende betrappelt gezien, en u alsdan gezegt, leeft, ik heb u gezeyd, zegge ik, leeft in u bloed.

II. Verklaert voor God den Heere, dat gy niet genezen en kont worden van u zoo doodelyke wonden, is't dat hy daer syn geneeszame hand niet aen en besteet: Sana me Domine & sanbor: salvum me fac, & salvus ero. Jerem. 17. 14. Geneest my Heere, en ik zal genezen wezen, maekt my gezont en ik zal gezont zyn.

III. Vreest dat de gaven des Heeren, door uwe schuld, geen occasie en wor-

den van swaerdere verdoemenisse, overmits hoe gy meerder verbonden zyt hem te dienen, hem minder dient.

IV. Is't dat God u ontrekt die gevoelyke devotien, daelt dieper in u selven, beleydende dat gy de soete liefkozingen niet en verdient, die maer eygen en zyn aen de vrinden van den Heer.

V. Geeft weder aen den Heer de glorie die gy voortyts hem hebt ontnomen, met u zonder reden te verydelen: want dextra Domini fecit virtutem, het is de regter hand des Heeren de welke de deugt heeft uit-gewerkt.

Tot u eygen selve.

I. Aght u selven onweerdig van alle dat goed dat gy hebt, en van alle dat gy niet en hebt; bekennende dat gy niet en verdient die spyze daer gy van gevoed word, die logt die gy ademt, enz.

II. Waght u wel van oyt iets te doen of te laeten om eenig menschelyk opzight.

III. Verwekt een reghtzinnige begeer-

te van noyt ge-eert te willen zyn, om daer door te komen tot de begeerte van versmaed te worden, welk is den lesten trap van d'oodmoedigheyd.

IV. Zyt te vreden voor dood gehouden te worden, in de herten van alle andere, en dat niemand u en beminne of op u denke. Tamquam mortuus à corde. Als eenen dooden uyter herten, om dat gy niet beminnende als het quaed, gy nog begeert goed te schynen, terwylen gy begeert bemind te worden.

V. En houd niet op van uwe vallen en misdryven te berispen, en uwe gebreken u selven te verwyten, om te komen tot een misagting uws selfs, en om overdragelyk aen u selve te worden.

Tot uwen even-naesten.

I. Is't dat de liefde nog de regtveerdigheyd u niet en noodzaekt, zoo verswygt onverzettelyk altoos de gebreken van andere, en zyt veerdig om eens anders deugden te vermelden.

II. En wreekt u noyt over een ander,

als met hem eenige deught of dienst te doen, u selve bekennende verdient te hebben alle quaed onthael; en oordeelt dat in u geregtigt zy, dat aen een ander gedaen t'en onregt soude wesen.

III. Indien gy aen een ander in't uytwendig de voor-rang niet en kont geven stelt hem altyd inwendig by u selve voor u, u onweerdig agtende van de eer zynder gezelschap.

IV. Laet u voorstaen dat gy geenen slegteren raedts-man en hebt als u selven: synde altyd veerdiger om eens anders goed-dunken te volgen, als't uwe.

V. Wagt u van weynig aght te slaen uyt hooveerdy op de versmaedenis die een ander u aen doet, gelyk die, de welke toonen dat sy de lastering niet en agten, om dat sy niet en agten den persoon die hun lastert, en zoo doende zyn sy hooveerdig, terwylen sy scheynen d'oodmoedigheyd te oeffenen.

Gebedt
Tot den H. Geest om d'oodmoedigheyd te erlangen.

O Eeuwige Liefde! O! H. Geest den vertrooster, o! gave boven alle ga-

ven! ziet hier eenen afgrond van ellenden, die u aenroept, eenen afgrond van bermhertigheyd, om verlight te worden in syne qualen, genezen van sijne wonden, gewasschen van syne vuyligheden. Lava quod est sordidum, riga quod est aridum, sana quod est saucium. Wascht dat vuyl is, besproeyt dat dorre is, geneest dat gequetst is. Gy die van't begin des werelts u liet dragen op de wateren, om te doen leven en om te bevrughten dien rouwen klont der schepzelen, hebt namaels wel door een veel grooter mirakel, de ziel door de wateren van den H. Doop doen leven, en bevrughtigt door uwe gratie, maer ik dwaeze, gelyk geworden aen de last-dragende beesten, niet kennende de eer van uwe gunst, heb die gratie van my weg gesmeten; en by de erf-schuld van myne oorspronkelyke zonde heb ik gevoegt myn eygen daedelyke; verdobbelende alzoo myn aen-geboorne krankheden, beswaerende myne ketenen, en verbreedende myne wonden. Ik verdiene overzulkx nog genade, nogh quytschel; ja waerlyk ik verdiene die niet. Maer gy die in ons

meeste behoeftigheden meest doet uwe mildadigheyd uytmunten, en verlaet dit booswigt niet, 't welk zonder u niet goeds en kan hebben: Sine tuo numine nihil est in homine, nihil est innoxium. Sonder uwe Godheyd isser niet in den mensch, niets onschuldig. Ende om dieswille dat een van myn grootste ellende is, myne ellende niet te kennen, hebt medelyden met myne vervaerelijke blindheyd, ende ontdekt my door eene straele van uw' heylig ligt, hoe jammerlijk dat ik gestelt ben in uwe oogen. Deelt my wat mede van't gevoelen, dat gy hebt van my, van mynen Niet, van myn quaede gewoontens, van myne onwetentheyd, myne lafhertigheyd, van myne boosheyd. O hoe gelukkig zoud' ik weze, dat gy my die gunst dede! want alsdan ligt ziende in uw' ligt, eens ingeleyd zoude worden in't Hemels Paradys, om deelaghtig te worden van uwe Heyligheyd, en van uwe geluk-zaligheyd, eeuwig aen u gelijk. Amen.


Vorige Volgende