Syntaktische-elementenlijst

trappen van vergelijking bij bwbn's en bij halfvaste uitdrukkingen

A. Waarbij horen als-groepen?

1. Stell. trap

Trappen van vergelijking zijn traditioneel morfologische kategorieën. We gaan nu onderzoeken of daarnaast syntaktische kategorieën bestaan, en beperken ons daarbij tot de verbindingen met als-groepen, omdat die het variëerbaarst zijn.

Nu blijkt dat die groepen niet beperkt zijn tot woorden, maar soms horen bij woordgroepen van voorbep. + stell. trap of bij halfvaste uitdrukkingen:

even groot	als ik vermoed had
zo groot	als ik vermoed had
groot	als ik vermoed had (uitg.)

2. Halfvaste uitdrukkingen

We weten dat die zich grotendeels aansluiten bij de stell. trap:

hij was tijdens de operatie	zo op z'n gemak als verwacht werd
	even op z'n gemak als verwacht werd (uitg.)

Hier is de voorbep. misbaar.

3. Vergr. trap + anders/ander(e) en zelfde

ik was langer onderweg als ik verwacht had
hij fietste beter als ik verwacht had
ze schreef totaal anders als ze vroeger gedaan had
het was een andere stijl als gewoonlijk
het was een zelfde stijl als gewoonlijk

Bij ander(e) en zelfde is een eerste voorbep. onmisbaar.

B. Te + stell. trap en stell. trap + genoeg

Andere en zelfde vormen een tegenstelling, dat doen ook te en genoeg:

hij is te klein om alleen naar school te gaan
hij is groot genoeg om alleen naar school te gaan

Hier zijn dus om-zinnen mogelijk.

C. Verbindingen met niet-woorden, negatief-polaire vormen en verwante types

Stell. en vergr. trap staan apart doordat ze positieve of negatieve relaties hebben met niet-woorden en verwante types:

even slim	als eigenlijk hoeft	(neg.-polair; uitg.)
	als wie dan ook	(neg.-polair)
zo slim	als niemand	(uitg.)
zo slim	als niemand anders	(?)
(slimmer	als eigenlijk hoeft	(neg.-polair)
slimmer	als wie dan ook	(neg.-polair)
slimmer	als niemand	(uitg.)
slimmer	als niemand anders	(?))

D. Even, (net) zo enz. + stell. trap

Even, (net) zo enz. + stell. trap vergelijken vaak twee verwante elementen: het eerste komt uit de beginzin, het tweede staat vaak in een als-groep, samen vormen ze een koppel:

(hij) (is) [even groot als z'n vader]
(hij) (is) [even lui als nauwkeurig]

E. Het element uit de beginzin

1. Het element uit de beginzin kan onbeklemtoond zijn:

(het) (is) [kleiner als de jouwe]

2. Het kan niet wie dan ook enz. zijn, maar wel een niet-woord:

(wie dan ook) (werkt) (er) [zo hard als ik] (uitg.)
(niemand) (werkt) (er) [zo hard als ik]

F. De mogelijkheden van de als-groep

1. De situatie kan het tweede element leveren:

kijk es naar die twee jongens; jij bent even groot

2. Als tweede element kan elk beklemtoonbaar zinsdeel dienen, behalve een voor-pv:

(hij) (luiert) [liever als werkt]

(uitg.)

G. Besluit

De winstpunten van de syntaktische indeling zijn:

1.	hij geeft veel aandacht aan het belang van woordgroepen;
2.	hij verbindt zelfde, ander en anders met de bwbn's
3.	hij wijst op positieve en negatieve verbindingen met niet-woorden

Een verliespunt is de ingewikkeldheid van de ontstane kategorieën.