Syntaktische-elementenlijst

reeksvormer

Zie 6.2.

Een reeksvormer is een kombinatie van twee of meer nevensch. vw's. Er zijn verschillende manieren om ze in te delen: hun plaats t.o.v. de verbonden elementen, het aantal mogelijke elementen van een reeks en het mogelijke aantal verbindbare elementen.

A. Een- t.o.v. tweeplaatsige elementen

1. eenplaatsige zoals en, of en maar; ze staan altijd voor het verbonden element:

(en jij en ik)	(hebben)	[schuld]
(of jij of ik)	(hebben)	[schuld]

2. tweeplaatsige zoals niet... wel, niet alleen... maar ook; ze kunnen of voor of achter het verbonden element staan:

(niet	jij		maar	wel	ik		)	(heb) [schuld]
(	jij	niet	maar		ik	wel	)	(heb) [schuld]	(uitg.)

B. Het aantal mogelijke elementen van een reeks

1. Oneindige reeksen:

a. Opsommend en positief zijn en... en..., niet alleen... maar ook, behalve¹... ook..., zowel... als...

b. Opsommend en negatief is noch... noch...;

c. Opsommend en kiezend positief is of... of..;

2. Eindige reeksen

Alleen maar vormt per se een eindige reeks, en wel een koppel, voorafgegaan door niet en al dan niet met komplikaties; het is uniek; het verband is tegenstellend (‘-’... ‘+’):

niet Jan	maar Piet
niet vlees en vis	maar rijst, aardappels en pasta (komplikatie)

C. Het aantal verbindbare elementen

De meeste reeksvormers kunnen vrijwel alle elementen verbinden: alle patronen en de meeste woordsoorten:

ww-p's: niet als je weggaat maar als je blijft;
zn-p's: niet dat krot maar dat mooie huis
bwbn-p's: niet groot maar tamelijk klein;
vzaz-p's: niet op maar iets onder de tafel
bez. vn: niet mijn maar jouw
hoofdtw: niet tien maar duizend
td: niet lopend maar rijdend

Maar sommige reeksvormers verbinden alleen zn-p's en sterk verwante elementen; vaak is één nev. vw een versmelting:

iedereen (niemand)... behalve²...
alles (niks), al(le) behalve²..., allemaal... behalve²...
overal (nergens) behalve²...
altijd (nooit) behalve²...
niet/geen... behalve²...

Versmeltingen zijn iedereen, niemand, alles, niks, overal, nergens, altijd en nooit.

Alle groepen met behalve² zijn ook omkeerbaar.

We spreken hier van bijna-reeksvormers.

D. Besluit: de voorkeur

Misschien moet B1 de voorkeur hebben vanwege het grote aantal verbindbare elementen.