'Tell me who your friends are...'

[p. 143]

Elphra Erasmus

Peter en Elphra Erasmus

In 1987 vroeg generaal Hein de Villefort du Toit, hoogleraar Nationale Strategie aan de Rand Universiteit, Peter, zijn vriend en partner Edwin van Wijk, en mij om in Pretoria te komen dineren. Er was een tafel voor twaalf personen geprepareerd. Een vriendin van zijn dochter Katherine du Toit, Elphra Erasmus, was ook uitgenodigd. Er ontsponnen zich levendige discussies. Ik kruiste in het bijzonder de degen met mijn collega Elphra, journaliste bij de Afrikaner krant Beeld. Elphra, die later huwde met Fabio Alessandro en nu twee kinderen heeft, werd een dierbare vriendin. Zij vloog samen met Peter naar een optreden van Edwin in Sun City. We zijn sedertdien goed vrienden en uitstekende collega's gebleven. Elphra en Fabio hebben mij ook in Amsterdam opgezocht. Ieder jaar dineren we met elkaar als ik in Johannesburg ben. Zij was trouwens ooggetuige van het drama dat zich rond mijn Zuidafrikaanse episode van 1986 tot 1992 afspeelde. Heerlijk om haar in mijn liefste gezelschap aanwezig te zien.

Die Afrikaanse digteres Antjie Krog het een van haar digtbundels opgedra aan John ‘wat 'n man is van sy woord’. As ek net een sin gegun word om hom te beskrijf, zal dit wees: ‘Willem Oltmans is 'n man van sy woord.’

Ek was 'n junior joernalis toe ek Willem in de laat jaren tagtig ontmoet het - toe apartheid nog hier die mooi en droeve land in sy greep gehad het. Getrou aan sy aard, onthou Willem meer dan daar die eerste ontmoeting as ek, maar wat mij wel bijgeblij het, is dat hij geluister het, aandagtig geluister het na wat ik te se had. Dit terwijl hij met meningsvormers en ingeligtes gepraat het en nie rede gehad het om hom aan 'n jong voortvarende verslaggewer te steur nie.

Ons vriendskap het met die jare hegter geraak, maar het in wese niks

[p. 144]

verander ie. So ken en waardeer ek Willem steeds: hij luister en hoor, hij is een loyale vriend, hij doen wat hij beloof, hij denk goed voor hij hand op papier sit, hij maakt nooit uitsprake wat op vooroordeel of slordige navorsing gegrond is nie. Hij is een eiesoortige denker, en hij het 'n onblusbare humorsin wat kuiers saam hom altijd in 'n klein feest omskep.

Terwijl Suid-Afrika destijds - tereg - deur die wereld in die beskuldigde bank geplaas is weens sy onmenselike staatsbestel, het Willem een paar jaar in 'n woonbestel in Hillbrow, Johannesburg, hom woon. Hier het hij gelees en geluister... Maar niks vir oorsese publikasies geskrijf nie.

‘Ek begrijp die kompleksiteit van die land nog niet ten volle nie,’ het hij een keer gese. 'n Merkwaardige opmerking in teenstelling met al die Slimjanne van oorsee wat ‘parachute reporting’ hier kom doen het: strijk neer, kijk bietjie rond en gaan skrijf dan lange (slappe?) verhale oor wat hier aan die gang is.

In 'n tijd wat dit allesbehalwe politiek korrek was om Suid-Afrika te verdedig, het Willem op Nederlandse tv met feitelijkhede die stommiteite beveg wat soms oor die land kwijtgeraak is.

Omdat hij immer optree met die moed van sij oortuiging, omdat hij 'n loyale vriend is en omdat hij die land wat ek in mij murg liefhet met respek behandel het en steeds doen, sal ek altijd vir hom 'n kers aansteek.

Elphra Erasmus.

Journalis en boekredakteur bij die Afrikaanse dagblad Beeld in Johannesburg.