Logo DBNL
Memoires 1995-B (2020)

Memoires 1995-B

(2020)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

13 december 1995

11:40 uur, Westerkade

Ik kan me niet herinneren op reis te zijn geweest en alleen dingen voor mezelf gekocht te hebben. Ik dacht veel aan Peter, maar ik wil niet meer meedoen aan die poppenkast rond Edwin.

Wim Kok heeft zijn ware gezicht getoond in de Den Uyl-lezing. Hij neemt als leider van de PvdA min of meer afscheid van het socialisme.233 Ik denk dat we socialisme meer nodig zullen hebben dan ooit. Kok zit er volkomen naast. Die man is een ramp. Maar daar denken Beatrix en Lubbers anders over. Een verhaaltje in Vrij Nederland over de gearresteerde Opstandjournalisten en hun vermeende RaRa-connecties, toont andermaal aan in wat voor soort klimaat we zijn gearriveerd in Nederland, met een gebrek-aan-beter-premier als de ouwehoer Kok.234

14 december 1995

Eduard gaf een afschuwelijk verslag van het bezoekje dat Peter nog aan Amsterdam had gebracht, alvorens naar Johannesburg af te reizen. Ze waren uitgegaan, en volgens Ed is Peter aan whisky verslaafd. Peter dronk zich te pletter en viel op straat zelfs, verwondde zijn knie en werd in een taxi gehesen. Ik heb Trees geschreven Peter uit de klauwen van die afschuwelijke jongen te willen redden, maar hoe. Peter taalde niet naar whisky toen we op Amerbos samenwoonden. Edwin drinkt al jaren iedere dag dat gif. Eduard hoorde een en ander van Hans Lonis, fotograaf en vriend van Peter.235

Hans Verploeg belde om 13:15 uur dat hij, Inge Brakman, Erik Jurgens en Hans Vermeer op mij zaten te wachten voor een bespreking. Ik dacht dat dit morgen was. Ik sprong meteen op de fiets en haastte me naar de nvj. Na aankomst stak Vermeer van wal dat hij mijn zaak wilde neerleggen. Ik zei niet op zo'n

manier te willen worden aangesproken en dat we het samen tot een goed einde moesten brengen

Erik Jurgens, die altijd advocaat van de duivel meent te moeten spelen, verwachtte dat Lubbers in zijn getuigenis zou ontkennen dat mijn zaak te onverkwikkelijk voor woorden was. ‘Wat als hij ontkent dit vorig jaar tegen jou te hebben gezegd? Wat als hij zegt jouw zaak onverkwikkelijk te hebben genoemd aan de hand van jouw boek Persona Non Grata?’ Ik had er genoeg van. Deze mensen schijnen er altijd a priori vanuit te gaan dat er onder ede zal worden gelogen. Ik zei dit geklets te vinden. Erik werd woedend. Het hete hangijzer was immers over welke periode we zouden spreken. Hans Verploeg sprak steeds over de periode tot 1980. Dat zou al tot en met 1990 moeten zijn, toen de nvj-berekening werd gemaakt. Ze probeerden me over te halen mijn klachten tot 1990 te laten lopen, wat absurd was, want ik ben in 1992 door toedoen van Den Haag uit Zuid-Afrika geflikkerd, waardoor ik de gevangene werd van de Amsterdamse Sociale Dienst, precies wat ambassadeur Piet Schaepman jarenlang waarschuwde dat het doel was. Zij drongen aan akkoord te gaan met de periode tot 1990. Als ik daarvoor een schadevergoeding kon krijgen, kon ik altijd nog een tweede zaak beginnen over de periode daarna. Erik hamerde op het feit dat de Staat er zeker van was dat ik nooit hun smerige streken zou kunnen bewijzen.

Ik zei in principe akkoord te gaan, want ik dacht: deze vier mensen zitten hier voor mij. Toch bekroop me het gevoel dat het een val was. Ik rook lont.

Bij het scheiden van de markt hadden Hans en Inge nog een verrassing. Of ik mijn nvj-contributie alsjeblieft wilde betalen: ‘Want we krijgen problemen met het nvj-bestuur.’ Hij heeft die last misschien al gehad, want ‘Den Haag’ weet ook dat ik opnieuw met de nvj in de weer ben.

Ik sprak met Vermeer nog na: ‘U bent zo'n innemende persoon. U zag kans in een uur tijd Jurgens, Verploeg en mij in het harnas te jagen.’

‘Ja maar, u bent nog steeds deel van het team, en u wilde vertrekken, maar bij mij is het samen uit, samen thuis.’

Vermeer zei me nog dat de middelste passage in mijn brief aan hem van 1 december hem pijn deed. Ik vond het ook niet leuk, maar er was wel het nodige gebeurd. Ik zei hem nu ook maar dat Jurgens hem van de zomer nog voor de Orde van Advocaten had willen brengen.

Vermeer vertelde verder dat de bespreking op 7 december met Den Hertog aangenaam was geweest, maar dat het ministerie

van Buitenlandse Zaken dwars bleef liggen. Hij was ervan overtuigd dat alleen politieke druk tot een regeling kon leiden. Ik heb echt juridische versterking nodig. De volgende bijeenkomst is aanstaande maandag om 14:00 uur bij de nvj. Maar er is zwaarder geschut nodig, het is nu te zwak.

Vanavond belde ik met Trees, de zus van Peter. Zij zat mijn brief te lezen. Peter dronk al iedere avond voordat Edwin in Holland was. Hij is een alcoholist geworden. Haar getuigenis trof me als a ton of bricks. Misschien beschuldig ik Edwin ten onrechte. Maar is Peter dan zelf zo slap dat hij zich niet in de hand heeft? Is hij niet meer te redden? Trees zei mij niet te hebben willen zeggen, hoe vreselijk zij het drinken van Peter vond. ‘Een volwassen man van 50 kan je niets meer zeggen Willem,’ zei ze. ‘Hij wilde ook je brieven niet meer lezen. Soms huilde hij 's nachts en zei dan veel van jou te houden, maar hij hield van Edwin het meest,’ aldus Trees. Toch had hij zich bij een woningbouwvereniging in Tilburg laten inschrijven. ‘Edwin niet, want die wil niet in Nederland wonen.’ Ik vind het allemaal zo verontrustend dat ik er niet eens meer om kan huilen. Ik ben machteloos. Ik kan niets meer doen. Hij is totaal ingepalmd door Edwin. Peter zou een trouwfoto van een broer bij het vuil hebben gegooid, wat hij later ontkende gedaan te hebben. Wat is er met Peter gebeurd? Is dit zijn wanhoop over vast te zitten in Zuid-Afrika.

15 december 1995

Op televisie sprak men over ongelukken met infuusapparatuur in ziekenhuizen. Is dit wat mam is overkomen in Berg en Bosch in Bilthoven? We zullen het nooit weten maar de houding van de chirurg destijds was paniekerig.

15:00 uur

Vanmorgen gaf ik bij Struwe twee faxen af, een voor Vermeer en een voor Verploeg. Bij Verploeg wilde ik zwaarder geschut bepleiten naast Vermeer.236 Toen ik thuiskwam had Vermeer al gebeld. Op het antwoordapparaat stond: ‘Ik dacht dat we gisteren de zaak hadden uitgepraat, maar als u mij een tweederangs advocaat vindt, zoekt u maar een ander.’ In de Verploegfax had ik aan de uitspraak van Jurgens over Vermeer gerefereerd. Ik probeerde Vermeer onmiddellijk terug te bellen, maar zoals gewoonlijk was hij niet bereikbaar. Waarom heeft Verploeg die fax naar Vermeer doorgestuurd, bleef ik me afvragen.

Maar toen ik Hans belde, zei hij net uit Den Haag terug te zijn. Hij had mijn fax nog niet gezien. Even later belde hij mij terug en zei helemaal geen fax gehad te hebben. Toen begon het me te dagen. Johan bij Struwe had beide faxen per ongeluk aan Vermeer gestuurd. Verploeg zegde toe zijn best te doen de zaak met Vermeer te lijmen. Maar hoe is het mogelijk dat Vermeer de uitspraak van Jurgens in mijn schoenen schuift?

16 december 1995

Hans Verploeg hield woord. Hij belde dat Vermeer buitengewoon ontstemd was, maar maandag wel zou komen.

Bracht een prettig bezoek aan Herry Voetelink (76), de advocaat die de zaak Claus voor me behartigde. Ook Voetelink betwijfelde of Lubbers onder ede de waarheid zou zeggen. In dit verband vielen woorden als gladjanus en onbetrouwbaar. Bij vertrek vroeg hij waarom ik bij het verhoor onder ede van Claus afwezig was geweest. In mijn herinnering was het niet toegestaan. ‘Trouwens, Herry, ik heb altijd met een bocht om de leden van het huis heen gelopen, ook bij de enkele koninklijke buitenlandse bezoeken die ik meemaakte (Mexico, Suriname). Laat ze nooit zeggen dat ik ze achterna loop, zoals de meest meereizende journalisten doen.’

Op televisie was een talkshow over seksuele afwijkingen. Een oude heer die geil werd van rubber pakken, een man die het liefst bespuugd en ondergeplast werd, een jongen die opgewonden raakte van toiletpapier in zijn anus. De zaak is totaal uit de hand gelopen. Bij al deze tomeloze decadentie, verspreid en vermenigvuldigd via de media, moet een terugslag volgen.

17 december 1995

Ik had een lang telefoongesprek met Hannah. Ze heeft een nieuwe hond, want haar hond was overleden. Een zwarte labrador die Petja heet, net als de vorige. Jan Jacob wil nog steeds met haar trouwen, werkt nu (volgens Hannah) en heeft een stokoude Bentley gekocht. Ze vertelde dat ze van de rechtbank in Arnhem een oproep had gekregen 900 gulden te betalen, want vier van ‘haar’ zwanen hadden de oogst opgegeten en moesten afgeschoten worden. Ze schreef naar Berend van Voorst tot Voorst, de commissaris van de Koningin in Limburg, met de vraag geen vergunning te verlenen voor het afschieten van de zwanen. ‘Dus hoefde ik ook niet te betalen,’ zei Hanna.

Er was weer bij haar ingebroken door iemand die de sleutel had. Haar kleding was beplast, er was gekakt op haar linnen-

goed en de bureaus waren leeggehaald. ‘Nu heb ik 's avonds een half uur nodig om dit Fort Knox te sluiten en de alarminstallaties aan te zetten.’

Het leven zonder Peter, zonder brieven aan hem, zonder telefoongesprekken, is als leven zonder arm of been.

18 december 1995

Om 10.00 uur ging de persverklaring de deur uit. Ik maakte voor de zekerheid 40 kopies.

Nieuwslijn, en Veronica belden, ze willen me vanavond op televisie. Dat is belangrijk. Ze halen me bij de nvj op. Dat kan enorm helpen.

Hans Vermeer en Irene Konings, de advocate van de nvj, en ik hebben anderhalf uur het verhoor van Lubbers doorgenomen. Zal Vermeer agressief genoeg zijn? Dat is mijn vrees. Hij had een opzetje voor het verhoor van Lubbers gemaakt. Ik vertelde dat ook Voetelink denkt dat Lubbers niet zal aarzelen te liegen waar nodig. Vermeer zei voor mij een muilkorf te zullen meenemen voor de zitting. Hans Verploeg liet zich niet zien. Hij had kennelijk geen zin om via de nvj een anp-bericht te versturen vanwege het verhoor van Lubbers morgen, wat ik hem gevraagd had.

Wat in Indonesië in 1965-1966 onder Suharto gebeurde, is duizendmaal erger dan wat in Zuid-Korea gebeurde. Maar daar zitten nu twee ex-presidenten achter de tralies. Suharto hoort de kogel te krijgen wegens hoogverraad. Daarom hoorde Beatrix er niet naartoe te gaan. Maar wat wil je met een Hans van Mierlo op Buitenlandse zaken, die niet weet waar het over gaat.

Ted Vernède (73), de broer van Vic, heeft afscheid genomen als particulier secretaris van prins Bernhard. Hij is 30 jaar in dienst van Soestdijk geweest. Ik schreef hem een briefje, want Ted is altijd correct geweest jegens mij, al waarschuwde hij in het verleden Casper van den Wall Bake niet met me om te gaan.

Het Parool belde voor een stukje en ook Ronald Frisart belde. Hij wil mee naar Binnenlandse Zaken waar ik morgen mijn bvd-dossier ga inzien. nos Journaal belde dat ze me daar zouden opwachten.

Ik had Arendo aan de telefoon. Hij wist me te vertellen dat Piet Stoffelen aan Van Munster heeft bevestigd dat Docters van Leeuwen hem had gezegd dat er geen dossier over mij was. Later sprak ik Arjan Paans daarover. ‘Maar Willem,’ zei hij, ‘Docters moet toch liegen?’

‘Ja, tegen mij, maar niet tegen Stoffelen, want hij is een Kamerlid.’

Ik was bij Jan Tromp (nota bene) voor een paar vragen voor het radioprogramma Met het oog op morgen over wat er morgen staat te gebeuren. Hij begon dat ik ‘naar mijn zeggen’ veertig jaar door Buitenlandse Zaken was getreiterd. Ik corrigeerde dit meteen, maar hij bleef doorzeuren, waarop ik alle documenten en codetelegrammen uit mijn persmap die ik bij had onder zijn neus gooide. Hij keek zo beduusd dat ik zei: ‘Je lijkt La Fontaines raaf wel, bij wie net de kaas uit de bek valt.’ Intussen stond de hele studio vol met gapende medewerkers die grote lol hadden.

Daarna sprak ik kort met Rik Nieman voor rtl Nieuws over het verhoor van Lubbers morgen. Hij liet een anp-bericht zien dat het een open vraag was of Lubbers wel zou komen. Hij zei dat mijn claim 1,6 miljoen was, wat ik corrigeerde. De nvj berekende 2,8 miljoen. Ik liep daar tegen een zoon van Carel Enkelaar aan. De jongen vertelde dat Carel zo vreemd sprak, omdat hij een kwaadaardig keelgezwel had. Afschuwelijk dus. Wat hangt ons toch boven het hoofd? Vroeg of laat komen we allemaal aan de beurt.

Kleintje Muurkrant had de zaken over Suharto prima gepresenteerd.237

19 december 1995

Arjan Paans had een keurig stukje vanmorgen in het Algemeen Dagblad.238 Hij liet overigens weg dat Docters van Leeuwen tegen Kamerlid Piet Stoffelen had gelogen over mijn dossiers. ‘Beschermheer’ Pieter Broertjes zwijgt daarentegen in de Volkskrant weer in alle talen.

15:30 uur, Leiden

Eindelijk rust. Ik heb vandaag het meeste met Ronald Frisart van het Haarlems Dagblad opgetrokken. Aardige kerel. Ben op weg naar huis na de zitting met Lubbers. Ben tamelijk geschokt over alles wat er gebeurde.

De verhoren bij de Haagse rechtbank verlopen buitengewoon primitief. Rechter B.C. Punt maakte in een soort snelschrift aantekeningen van wat een getuige zegt op de achterkant van gebruikte systeemkaarten. Dan, na afloop van de getuigenis, dicteerde hij de tekst van de verklaring. Lubbers kon dan nog correcties aanbrengen, wat meestal het afzwakken betekende

van uitspraken die in mijn voordeel konden worden uitgelegd. Het opnemen van rechtszaken op geluidsbanden heeft het vaderland nog niet bereikt. Zelfs wanneer men wat ik Lubbers zelf hoorde zeggen, afweegt tegen de uiteindelijk door Lubbers ondertekende tekst,239 moet men constateren dat er op deze manier met de pet naar gegooid wordt in de rechtspraak.

Oud-premier Lubbers arriveerde in gezelschap van voormalig directeur van de rvd Hans van der Voet.

Lubbers preciseerde dat ik nooit uit Zuid-Afrika was gegooid, maar dat ‘alleen maar’ mijn verblijfsvergunning was ingetrokken. De reden dat dit gebeurde, was omdat ik De Klerk & co. overstroomde met brieven. Hij zei natuurlijk niet waarom dit gebeurde, namelijk omdat Den Haag wilde dat ik uit Johannesburg werd verwijderd en op verzoek van Den Haag alle deuren zich voor me hadden gesloten.

Tot mijn stomme verbazing ontkende hij (onder ede) in het Torentje vorig jaar tegen mij te hebben gezegd mijn zaak grondig te hebben onderzocht. Over het woord grondig begin ik nu zelf te twijfelen, maar hij zei, absoluut zeker: ‘Ik heb uw zaak onderzocht,’ maar kende de berekening van de nvj niet. Daarom riep hij Hans van der Voet van de rvd binnen, en daarom vroeg hij mij die berekening alsnog die middag naar zijn eigen fax te zenden.

Hij zei over het Zuid-Afrikabezoek in 1994, waar ik mee naartoe mocht, nooit gezegd te hebben: ‘Dan gaat hij mee zonder visum, maar misschien moet ik dat Van der Voet vragen...’

Lubbers zei, dat de naam Oltmans bij Buitenlandse Zaken irritatie opwekte, en dat dit niet erg verkwikkend was. Het beste was als ik ermee leerde leven, want daar was geen verandering in te brengen. De Staat had niet fout gehandeld. Het kon nooit de bedoeling zijn geweest mij het recht op aow te onthouden. ‘Oltmans kwam op mijn weg via Hans van der Voet van de rvd, omdat hij vroeg of hij mee mocht op mijn officiële reis in 1994 naar Zuid-Afrika. Lubbers zag geen belemmeringen. Hij had vervolgens met raadsadviseur Merkelbach overlegd hoe men van de weinig verheffende zaak Oltmans af zou kunnen komen, vandaar zijn onderzoek en de ontmoeting op 8 augustus in het torentje. Lubbers voelde zich geroepen iets te doen aan mijn aow. Dat was een vitaal recht dat gecorrigeerd, moest worden. Hij wilde het huis aan het einde van zijn premierschap schoon opleveren. Wat er ook de afgelopen jaren was gebeurd, het was nooit de bedoeling geweest mij op mijn 65ste jaar in

een minimumuitkering te manoeuvreren. Dat is nu precies waar ambassadeur Piet Schaepman me al die jaren voor waarschuwde, omdat hij overtuigd was dat het doel van mijn vijanden bij BuZa juist daarop was gericht. ‘Ik vroeg dus wat er praktische moest gebeuren, opdat Oltmans zijn aow zou krijgen,’ aldus de ex-premier. We hebben BuZa, Sociale Zaken en Financiën hierover gepolst. Ook zei hij letterlijk zijn vrouw Ria vanmorgen nog eens aan het ontbijt te hebben gevraagd wat er in Djakarta was gebeurd. ‘Zij constateerde lawaai en herrie en dat kon dus niet,’ zei Lubbers daarop. Maar hij liet het bij die ene zin. Hans Vermeer zei me later dat hij had gezien dat rechter Punt een kopje koffie stond te drinken met Den Hertog, de advocaat van de Staat, ‘wat dus eigenlijk niet kan’ liet hij erop volgen. ‘Maar zet u dat tot 2013 nog maar even niet in de krant,’ aldus Vermeer. Ik zei zijn laatste brief maar niet te hebben geopend. ‘Legt u die dan maar in uw dagboek.’

Hij zei ook ontzettend tegen het verhoor van Lubbers te hebben opgezien, ‘maar het liep prima, al manoeuvreerde Lubbers zodanig, dat ik er juridisch niets mee kan.’ Hij was ook tevreden met mijn interventie om Ria Lubbers in het geding te brengen, over wat er in Djakarta was gebeurd.

Lubbers wilde dus niet het achterste van zijn tong laten zien. Ik bedankte hem echter keurig dat hij gekomen was, en radio en televisie legden dat netjes vast voor de kijkers en luisteraars, maar in werkelijkheid was dit de zoveelste schertsvertoning. Zo zei Lubbers bijvoorbeeld: ‘Ik heb mij nooit negatief over de heer Oltmans uitgelaten.’ Rechter Punt had dit niet in zijn zelfontwikkeld kortschrift genoteerd en het ontbrak dus in het proces-verbaal. Ik vond het een boude opmerking van de premier, waar ik het belangrijk van vond dat die in het proces-verbaal werd opgenomen. Ik vroeg daarom Vermeer hier werk van te maken. Grote verwarring ontstond. De landsadvocaat herinnerde het zich niet meer. Ook Lubbers bleek plots kort van memorie en stelde er prompt een andere frase tegenover. Advocaat Vermeer kwam me bezorgd vragen of ik het door wilde zetten. Ik heb het maar laten schieten, maar een bandopname van de zitting had natuurlijk alle twijfel weggenomen: kruimeljustitie in een bananenmonarchie.

Ik heb vervolgens bijna twee uur met Ronald Frisart op het station geluncht, waar we over mijn zaak hebben zitten praten voordat we naar Binnenlandse Zaken liepen. Daar waren verdorie nog eens twintig journalisten van radio en televisie. Dat vond ik wel wat overdreven.

Waar ik verder met geen letter in mijn dagboek over schreef, was de belachelijke vertoning op Binnenlandse Zaken, waar ik na de rechtzitting in het paleis van Justitie zogenaamd inzage kreeg in mijn bvd-dossiers. Ik werd afgescheept met een belachelijk stapeltje zogenaamde stukken, waarvan het merendeel krantenknipsels waren, die ik zelf ook heb. Ik ben dan ook binnen de kortste keren weer naar buiten gestormd en verklaarde tegen de wachtende pers op Binnenlandse Zaken met ‘een schurkentroep’ te maken te hebben. Ze zijn even smerig bezig als Buitenlandse Zaken

Westerkade

Vanavond had rtl4 een keurig item in het nieuws, en Paul Grijpma had voor het nos Journaal om acht uur een uitvoerig verslag van het verhoor van Lubbers. Een publiciteit, die mijn proces nooit eerder had. De telefoon stond niet stil. Eduard kwam me verrassen met een rijsttafel, waar ik van heb genoten.

20 december 1995

Zelfs De Telegraaf heeft vandaag een piepklein artikeltje van drie alinea's over het verhoor van Lubbers. De Volkskrant had een artikel van Stieven Ramdharie, die arriveerde toen het afgelopen was. Arjan Paans lijkt van het Algemeen Dagblad op zijn donder te hebben gehad te aardig over me te hebben geschreven. Verder deze ochtend een stuk in Trouw, en zelfs nrc Handelsblad kwam gisterenavond met een forse foto en een redelijk stuk tekst.240

Paul constateerde dat de publiciteit op televisie veel beter was geweest dan in de schrijvende pers.

Ik heb Hans Verploeg en Inge Brakman een fax gestuurd om te bedanken voor hun inspanning mijn zaak in de publiciteit te krijgen, zowel via De Journalist als via een persbericht naar het anp.

Peter Nicolaï is in Moskou. Ellen Pasman, ook van advocatenkantoor Höcker, Rueb en Doeleman neemt zijn zaken voor hem waar. Ze is bezig de machinerie in werking te stellen om terug te slaan, naar aanleiding van de teleurstellende inzage in mijn zogenaamde dossier. Zij had al met Overdam op Binnenlandse Zaken gebeld, die haar de nodige leugens op de mouw probeerde te spelden. Ik ben wel blij dat zij doorpompt. Zij heeft ook Persona Non Grata al gelezen. Ze las het nieuwe ultimatum voor dat ze vanmiddag al naar Dijkstal had gefaxt.

Hans Vermeer stuurde me een nieuwe versie van de zijde van

Den Haag van de contouren voor bemiddelingen. Volgens hem is de brief nu goed.241 Klaarblijkelijk heeft Buitenlandse Zaken deze ochtend al tegen nrc Handelsblad bevestigd dat Asscher is gevraagd te bemiddelen in mijn zaak.242 Mij wordt niets verteld. Mij wordt niets gevraagd. Zo werkt de ‘kwaliteitskrant’ bij uitstek. Aart belde naar aanleiding van dit krantenbericht, dat vol onnauwkeurigheden staat op. Hij benadrukte dat die irritaties een logisch gevolg zijn van wat ze uitgevreten hebben.

Ik zat vanavond in het televisieprogramma van Pieter Jan Hagens, een buitengewoon geschikte kerel.243 Aan het einde van zijn programma is er een soort journalistenforumpje met René Zwaap van De Groene Amsterdammer, een dame van Radio Rijnmond (redelijk) en die onbetrouwbare vetzak van Minerva laatst uit Leiden. Toen ik hem zag, zei ik hem: ‘Oh, daar ben jij, onbetrouwbare kerel.’

Hagens wilde wel wat over de bvd-dossiers weten, maar vond het een te glibberig onderwerp en liet me niet uitspreken. Jouke Mulder (vroeger Elsevier) had me van te voren gezegd te proberen me niet op te winden op televisie. Sorry, maar ik ben ik. Bovendien, het voornamelijk jeugdige publiek was dolenthousiast en brak de zaal haast af.

René herinnerde aan de trieste dood van Wim Klinkenberg. De vetzak viel René meteen aan. Ik greep in. ‘Heb je Klinkenberg gekend?’

‘Nee,’ was zijn antwoord.

‘Dan moet je je bek houden,’ zei ik, waarop luid applaus volgde.

Ik heb van de gelegenheid gebruikgemaakt Struwe tabakswinkel te bedanken, voor de hulp die ze mij bieden met faxen en de kranten die ze voor me bewaren. En heb de nrc goed in de zeik gezet over het artikel van gisteravond.

21 december 1995

Toen ik vanochtend bij Struwe kwam om faxen te versturen, heerste er een jubelstemming.

Pim Fortuyn belde vanmorgen en las zijn radiocolumn voor, die over mijn zaak gaat.244

John Deutch, directeur van de cia, verwacht een opleving van terrorisme. Hij noemt Libië, Iran en Irak als gevaarlijke staten. Ook China en Rusland worden in de gaten gehouden.

Sympathiek gesprek van prins Bernhard met Wim Zaal in Elsevier. De vorige winter leek het erop dat het met de prins gebeurd was. ‘Maar diep in me zit een mannetje dat zegt: mij krijgen ze niet.’ Hij dacht wel 40 operaties te hebben gehad. ‘Mijn buik is een slagveld.’

Paul vond het ‘een spetterende show’ en zeer prima. Dat is belangrijk. Paul was blij dat ik Hagens had gevraagd hun boek te tonen. Paul had contact met Jan Kikkert, die zich had afgevraagd hoe ik bij een linkse uitgever terecht was gekomen. Dat zegt toch alles van dit soort mensen. En Spectrum dan?

22 december 1995

Alfred Vierling heeft gedonder. Het ministerie beval hem aan als leraar Nederlands voor een opleiding voor imams in Turkije. Daar zou die jongen inderdaad geknipt voor zijn. Het Tweede Kamerlid van GroenLinks, M. Rabbae kwam erachter en prompt was er een gigantische rel over ‘de extreem-rechtse Vierling’, wat hij gewoon niet is.245

Er kwam een kerstkaart van Trees. Peter had haar gebeld en gezegd minder te drinken en te roken. Als dat maar eens waar was. ‘Ik heb hem bang gemaakt voor zijn lever,’ zegt zij. Hij had beloofd me in het nieuwe jaar weer te schrijven.

Soms twijfel ik zeer aan Vermeer en vraag me dan af of Erik Jurgens toch gelijk heeft. In de rechtszaal vertrouwde Vermeer me toe hoe hij tegen Lubbers had opgezien. Hij zond een brief met zijn indrukken van het verhoor van Lubbers en hij wil opnieuw met de nvj en Jurgens bijeenkomen.246 Als hij dan ook nog zegt, met het oog op de komende verhoren, ‘klinkende namen alleen zeggen mij niet veel meer,’ dan ga ik door de grond. Ik begrijp wel dat hij zuiver juridisch denkt, maar deze zaak, met een groot deel van de bewijsstukken in handen van onze vijanden moeten we absoluut voortdurend deining veroorzaken. Ik heb niet voor niets bij Pieter Jan Hagens naar voren gebracht dat journalisten partizanen behoren te zijn in plaats van wat nu het geval is, collaborateurs van het gezag en de overheid.

Ik wil eerst met Nicolaï praten, die 2 januari terug zal zijn. Als dat rond is, neem ik afscheid van Vermeer.

Overigens vroeg Hagens mij of ik niet af en toe op zijn stoel wilde gaan zitten, maar ik geloof niet dat dat kan.

23 december 1995

Het is toch ongehoord dat het Huis van Afgevaardigden in Washington een wetsvoorstel aanvaardde om de cia geheime activiteiten in Iran te laten ontplooien, die moeten leiden tot matiging van het islamitische regime in Teheran. Er wordt om te beginnen 20 miljoen dollar voor uitgetrokken. Ik begrijp niet dat Iran niet onmiddellijk de Veiligheidsraad bijeenroept. Dit is toch een schaamteloze interventie?

Hans van de Voet heeft in een vraaggesprek met Trouw gezegd dat Ruud Lubbers de laatste periode van zijn premierschap ‘de kluts kwijt was.’247 Nu hij weg is bij de rvd doet hij zulke schandelijke uitspraken over zijn vroegere baas.

Een 22-jarige student uit Nijmegen, een Koerd, kwam een visje eten en heeft me uitvoerig ingelicht over de strijd van de pkk. Ik liep tegen hem aan bij het college voor Leon Wecke. Die jongen is, wat je noemt, een revolutionair. Hij heeft een uitstekend beeld van hoe de wereld in elkaar zit.

24 december 1995

Hans Lonis kwam me de videocassette brengen van het programma van Theo van Gogh en Pieter Jan Hagens. Ik ben daar best tevreden over.

Daarna kwam Casper. Hij had weer een relatie, met Elvira, drie kinderen. Samen hebben ze er nu dus vijf. Hij benadrukte dat hij echt niet alleen kon leven. Hij wil ‘gezelligheid’ maar Elvira wil eerst praten. Zij wil een vent. ‘Andere vrouwen kom ik niet tegen.’ Ik zei hem zijn benadering erg egoïstisch te vinden.

Hij was zo lief me naar Pauline Quarles in Nieuw-Vennep te brengen.248 Zij woog nog maar 40 kilo, huid gerimpeld, maar haar geest was nog prima. Zij liet me foto's zien van haar en haar moeder Deliane de Ramaix-van Weede. Ik zie haar nog tree voor tree de wenteltrap oplopen om de albums te pakken. Ik ben bang dat ze er eens haar nek op zal breken. Ze was zo vriendelijk me naar het station in Heemstede te brengen.

Kerstdag 1995

Ik ben volop bezig de geschiedenis van de dochter van de prins in Parijs op papier te zetten. Schat de reportage op twaalf tijdschriftpagina's.

Ik bracht de avond door bij de Mennega's in Utrecht, kinderen en kleinkinderen van de zuster van mijn vader, zowat de enige

naaste familie die ik nog heb. Erik Mennega wordt 73. Hij dronk stevig Bokmaatjes en zei soms onzinnige dingen. Zijn dochter Wilma is een schat. Ze had alles tot in de puntjes verzorgd. We hebben veel gelachen. Ik ben blij dit aanbod van hen nu eens te hebben aangenomen. Mijn gedachten dreven af en toe af naar zestig jaar geleden, 1935, toen de familie nog in volle bloei was. De meeste spelers van toen zijn inmiddels verdwenen. En dan is er niets meer. Peter zit nog steeds het diepste van allemaal in me - en het verste weg, onbereikbaar.

26 december 1995

Het artikel over Alexia Lejeune heb ik vandaag bijgeschaafd en gaat morgen naar Evert Santegoeds en hp/De Tijd.

Ik ben vanmiddag even naar de sauna gegaan. Ik heb wel wat gerommeld, maar ben geen bekenden tegengekomen.

Daarna een hapje gegeten bij Frederik Pattipiholy, die ik ken sinds de jaren vijftig. Hij was toen in dienst. Hij herinnerde zich dat we ons eerste nummer samen in het bad maakten, toen ik in de Carlton flat woonde.

27 december 1995

Vischjager belde in alle staten: Van Mierlo stond op vallen. Ik geloof er niets van, maar dat het oorlog is in Den Haag is wel duidelijk. Lubbers moet kapot. Hij had Karel Bagijn mijn nummer gegeven, die even later belde. Bagijn gaat twee weken naar de voormalige ddr en wil een artikel klaarleggen over Desi Bouterse, voor het geval er iets met hem gebeurt. We spraken lang en hij stelde me allerlei vragen over het karakter van Bouterse. Ik was verbaasd over de hoeveelheid informatie die je in je hoofd hebt, na tien jaar met een onderwerp bezig te zijn geweest.

Ik was vanavond op de radio bij Roodgloeiend van de vara. Wie luistert er in godsnaam naar? Iedereen zit voor de televisie. Het bleek een panel te zijn, met behalve mij ook René Zwaap van De Groene Amsterdammer en Hummie van der Tonnekreek, hoofdredacteur van Weekend. Het was allemaal geklets in de ruimte, maar Hummie palmde ik wel in. Weekend heeft een oplage van 400.000 per week, meer dan Story. Het wordt allemaal betaald door Jacques de Leeuw, die ook hp/De Tijd uitgeeft. Ze zei dat De Leeuw bezeten is van bladen. Ze hintte me verschillende keren over te stappen naar Weekend, maar ik zei dat ik een Story-man ben en dat er een hot artikel aan zat te komen. Ze viste naar het verhaal, maar ik liet niet meer los dan dat het over het koninklijk huis ging.

René was sinds een paar weken in contact met Jan Pijper. Pijper is razend op mij omdat ik met mijn persconferentie indertijd door zijn verhaal dat Claus homo zou zijn en dat met Salomonson zou praktiseren heen was gefietst. Zou Hans Verploeg van Jan Pijper te horen hebben gekregen dat ik daarvoor door de rvd zou zijn betaald? Verder had Pijper gezegd dat Lubbers op scheiden stond - waar niks van klopt - en dat diens bedrijf een atoommotor aan Taiwan had geleverd - waar ik nog minder van geloof. Ik heb René gewaarschuwd er niet in te trappen. René zei ook nog dat hij het treurig vond dat alleen ik door Beatrix mijn recht zou krijgen, terwijl andere sloebers, zoals Pijper, al even rot waren behandeld door de bvd, maar geen kans op herstel hebben.

Onderweg terug naar Amsterdam heb ik René een vergelijking voorgehouden tussen Lubbers en Bernhard. Toen Bernhard bij Lockheed wegmoest, was dat de wraak van de rode knop omdat hij niet meer ‘bruikbaar’ was nadat hij Luns had getorpedeerd. Lubbers moet weg omdat hij Van den Broek en Brinkman de das omgedaan heeft, maar zelf bleef zitten. René noemde Broertjes een ‘paladijn’ ten aanzien van mij, en al helemaal nadat hij via Van der Voet bij Wim Kok kwam. De redactie van De Groene Amsterdammer was razend geweest toen ik Klaas de Jonge van zijn voetstuk trok.

28 december 1995

Eindelijk hoorde ik iets van Story. Jan Willem belde. Hij vond het een meesterwerk en hij zei dat Evert het zelfs een scoop noemde. Jan Willem zei dat hij Santegoeds binnen een uur zou laten bellen over het artikel over Alexia, maar hij bleef weer stil. Heb hem toch weer zelf moeten bellen. ‘Het leest als een jongensroman,’ zei Santegoeds. ‘Ik heb al met de directie gesproken, geen enkel probleem.’ Hij repte weer met geen woord over geld, terwijl ik de rekening voor 10.000 gulden onkosten vandaag bij hem in de bus heb gestopt. Maar ik wil ook 25.000 gulden voor de scoop.

Ik had het verhaal ook bij hp/De Tijd aangeboden, maar zij vonden het te lang en wilden het alleen ingekort plaatsen. Dat heb ik geweigerd, maar ik heb ze gevraagd er discreet mee om te gaan, want Story plaats het wel. Nu moet ik alleen met Santegoeds het geld nog regelen.

Hans Lonis gaf me een recente foto van Peter waar ik Edwin heb afgeknipt. Peter kijkt getormenteerd en ik maak me grote zorgen over hem.

29 december 1995

Santegoeds laat niets van zich horen, dus heb ik zijn vriend Jan Willem van Cruysen opgebeld, die het ook vreemd vindt dat Evert een belangrijk artikel als over Alexia Lejeune niet zakelijk en volgens het boekje afwerkt.

Lakeman belde me en wees erop dat punt drie in de contouren voor bemiddeling die de Staat had gegeven, absurd was en Vermeer mij abusievelijk adviseerde ermee akkoord te gaan. Hij is het meer dan ooit met me eens dat Vermeer niet de man is om de komende verhoren te leiden.

Rudy Kousbroek was vanavond een uur op televisie. Hij werd gefilmd op plekken uit zijn jeugd in Indonesië. Hij werd gepest, vertelde hij, want hij was de beste van de klas. De directeur ranselde hem af. Die man blijf ik een misselijk en beetje gestoord baasje vinden. Hier is hij een grootheid met veel gezag.

Ook Piet Vroon houdt het voor gezien en schrijft niet meer. Gode zij dank. Ook zo'n zelfgenoegzame heer.

30 december 1995

Ik ben sinds enige dagen weer aan mijn Memoires bezig en ben nu bij april 1981. Ik moet snel verder.

Oudjaar 1995

Peter belde uit Johannesburg in tranen. Ik denk niet dat hij ooit zal weten hoe vreselijk ik zijn tranen vind. Ik zei: ‘I am always here for you. Het enige wat ik heb willen doen is je wakker schudden. Je hoeft maar op de knop te drukken en ik ben er voor je.’ Het was maar een kort gesprek. ‘I will talk to you soon,’ zei hij nog. Ik hoop maar dat hij nu rustiger slaapt.

Ben traditioneel op weg naar Toon en Marlene Quarles in Vught. Na alle publiciteit op televisie loopt mijn bekendheid uit de hand. Zelfs de conducteur van de trein noemt me bij mijn naam. Ik zat op het balkon bij de eerste klas, en hij zei dat ik ook wel in de coupé mocht gaan zitten. Dat heb ik geweigerd. ‘Ik zit hier best. Ben een man van het volk.’ Hij was een aardige Brabander met ringetjes in zijn oor en glinsterende ogen.

 

(Wordt vervolgd)


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums