[Lies, Terschelling]
KU-52 (1921)
Lies, Terschelling (Fr.)
boerderij van A.W. Smit
Behalve door eigen opmeting verwierf Uilkema ook verscheidene boerderijplattegronden doordat hij van architecten of eigenaars van verbouwde of nieuwgebouwde boerderijen bouwtekeningen kreeg. De hier afgebeelde tekening betreft het plan voor een ingrijpende verbouwing en uitbreiding van een kleine Terschellingse boerderij. In dit plan was het bestaande woonhuis nog opgenomen; het oude bedrijfsgedeelte zou echter geheel worden afgebroken en vervangen door een nieuwe, veel grotere schuur. Op de plattegrond is de omtrek van de oude schuur binnen de nieuwe muren aangegeven. Het bijschrift vermeldt: ‘..de zwarte lijn geeft aan welk gedeelte gesloopt wordt..’. Uit de geringe breedte van het te slopen bedrijfsgedeelte kan worden afgeleid dat het hier om een smal en vrij laag gebouw moet zijn gegaan, waarvan de nok op gelijke hoogte of slechts weinig hoger zal hebben gelegen als die van het voorhuis. Hoe de constructie en indeling van dit oude gebouw eruit zagen is helaas niet bekend. De nieuwe, bredere en waarschijnlijk ook veel hogere schuur zou een indeling krijgen met een tasruimte in het eerste gebintvak, daarachter een dwarsdeel en stallen langs zij- en achtergevel. De toegang tot de deel bevond zich in de lage zijgevel van de schuur en de hoge deeldeuren lagen daarom onder een afzonderlijk dakje, de karakteristieke Terschellingse ‘kapel’. De grupstal, die zich over twee volle zijden uitstrekte, bood plaats aan achttien stuks vee. De standplaatsen van de koeien lagen op de hier gebruikelijke plaats: direct tegen de scheidingsmuur naar tasvak en deel aan, met de stalgang langs de buitenmuur en zonder afzonderlijke voergang.
De tekening van het vooraanzicht van de boerderij toont een vrij vlakke, moderne woonhuisgevel. Daarnaast is echter door iemand (Uilkema? de architect?) uit de losse hand een schetsje gemaakt van een duidelijk ouder geveltje, met muurvlechtingen, een kruiskozijn met luiken en ontlastingsboogjes boven de muuropeningen. Aan weerszijden van het bovenlicht boven de deur zijn gevelankers afgebeeld die beginnen met de cijfers 1 en 6, wat wijst op een zeventiende-eeuwse datering. Of het hier gaat om een globale opname van de bij de verbouwing te vernieuwen oude voorgevel van het woonhuis is helaas niet bekend. Van deze boerderij is in het documentatiebestand geen foto bewaard gebleven, noch van de oude situatie, noch van de toestand na de verbouwing.