|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
Hendrik Draeijer.
De heer Draeijer, befaemd letterkundige, zat op eenen maendag morgend mistroostig op zyne werk- of studiekamer. Hy overdacht, om zoo te zeggen, zynen vorigen levensloop, toen hy nog vry en zonder smetten was, - want hy had zich lange aen eene duistere geestverdoovende party verkocht. - Nevens hem, op eene groote vierkante tafel, stond een halve liters glas, met sterken drank gevuld, welk hy van tyd tot aen de lippen bragt, en het geestryke vocht met groote teugen inslurpte; waerschynlyk trachtte hy de inwendige knaging door den drank te versmooren. Naby het glas lag een hoop tabak, waer hy van tyd tot tyd eene pruim van in den mond stak. - De huisraed bestond slechts uit eene armzalige bibliotheek, eenige stoelen en de gemelde tafel, waerop handschriften en eenige klerikale nieuwsbladen verstrooid lagen.
Met het hoofd in de linke hand geleund, had hy reeds eenigen tyd in gedachten verslonden, dezelfde houding behouden, toen hy op eens het hoofd oprigtende, de volgende woorden stamelde:
- ‘Maer, zoo ik eens op nieuw draeide en my weder op de baen begaf, welke ik laf voor goud en eertitels heb verlaten, dan zouden misschien myne vorige vrienden - want zy zyn edelmoedig genoeg, - uit medelyden my niet langer verstooten, my de hand der vergeving toereiken en
| |
| |
my weder op nieuw in hunnen vriendenkring ontvangen; zy zouden my vergeven, wat ik in myne zwakheid, uit liefde tot het goud aen de maetschappy, aen de samenleving misdeed. Maer zoo genomen dat zy, myne vorige makkers, my vergaven, wat zou het publiek, het volk van myne laeghartige handelwyze zeggen? - Zou het my niet met reden toeroepen:
- ‘Draeijer, gy begingt eene schandelyke laegheid, toen gy u zelve verraedde; gy weet en bekent zulks, en thans dat gy ziet, dat uwe laffe en baetzuchtige handelwyzen u hebben bedrogen, poogt gy u, door eene nieuwe verradery te begaen, van de vorige te ontlasten! Neen, kerel, er is geen terugkeeren meer aen, gy hebt voor eeuwig het vertrouwen des volks verloren, gy verdient niets meer, dan spot en verachting, gy hebt u zelve gedood. - En met eene krampachtige beweging, greep hy het glas weder vast en dronk het byna tot den bodem ledig. - ‘Gy alleen nog, - riep hy uit, het glas in de hoogte heffende, - zyt myn eenigste, opregte vriend; gy alleen, zyt my in myne vernedering bygebleven!... Gy, zyt slechts de makker, die de folterende wroeging uit mynen boezem, zoo niet kunt verdryven, dan ten minste tot stilzwygen brengen;.... u alleen heb ik nog tot vriend en wil ik tot vriend behouden, - en weder nam hy een slok.
Op dit oogenblik trad zyne vrouw in het vertrek. Zy bezag eenige stonden haren man strak in de oogen, dan hare armen kruisende, riep zy hem op een schamperen toon toe:
- ‘Daer zit ge schoon, zoo bedronken!... Dat is nu een man die de borst vol eerteekens draegt!...’
- ‘Ik ben niet dronken, vrouw, - schreeuwde hy vloekende, - by God! neen!... Ik wilde dat ik dronken kon worden, dan... - Maer hier zweeg hy, en van toon veranderende ging hy voort, - die kruisen... zy branden my op de borst!...
- ‘En de genever, - onderbrak de vrouw, - brandt u op de maeg....
| |
| |
- ‘o Vrouw, vrouw! plaeg my niet langer, gy weet niet wat ik lyde... Meent gy dan dat de dorst naer vuig genot alle zedelyk gevoel uit my heeft verbannen?.. Meent ge dan, dat dat het voor my genoeg is, goud alleen te ontvangen?... o neen; ik gevoelde my in staet, om waerlyk een groot man te worden;... ik ken my in staet om waerlyk België, om myn vaderland te vereeren, in plaets van het als nu, tot schande te verstrekken, en, eilaes! een handvol blinkend slyk, heeft my die verhevene zending doen vergeten, - en het hoofd zakte hem moedeloos op de borst.
Zyne echtgenoote welke niet zoo kwaedaerdig was als zy wel scheen, sloeg hem een oogenblik met aendacht gade, en ziende dat hy waerlyk leed, naderde zy hem digter, en sprak op deelnemenden toon:
- ‘Nu, nu, wees maer bedaerd, Draeijer, wat gebeurd is, is gebeurd, gy moet u daerin troosten. Schep moed, ge zult misschien nog beter varen dan gy zelve denkt...
- ‘Schep moed, - herhaelde hy met treurige moedeloosheid, - schep moed, als ge onder schande en misachting gebukt gaet, als ge klaer voor oogen ziet, dat gy eerlang onder de algemeene verachting zuil begraven zyn... Zie, Trees, ge moet het niet gelooven als ge niet wilt, maer ik wilde dat ik dood was!!... - En snikkend als een kind liet hy het hoofd op de tafel nederzygen.
Tereza, zyne wouw, blikte hem op dit oogenblik met eenen spotachtigen glimlach aen, en riep met verontweerdiging:
- ‘Wat zatte barmhartigheid! dat schreit als een kind en dat weetniet waerom.... 't was beter dat ge wat minder dronk en u met wat serieuser menschen ophield, dan altoos by die kinderen in die kinderschool te zitten zeeveren... Het is daermêe dat ge ook zoo kinderachtig wordt....
- ‘Trees! laet my met vrede, of....
- ‘Of het zal nog niets zyn, eh? - zy spotlachende in; echter, voor ergere gevolgen vreezende, verwyderde zy zich traegzaem uit het vertrek, on liet hem aldus aen zyne gedachten over.
| |
| |
Omtrent eene uer later, kwam zy hem aenkondigen, dat een ryk gekleed heer, hem verlangde te spreken.
- ‘Ik ben niet spreekbaer! - riep mynheer Draeijer op grammoedigen toon.
- ‘Nogtans heb ik gezegd dat gy t' huis waert.
- ‘Ga, en vraeg of ge de boodschap niet kunt aennemen, - sprak hy op bevelenden toon, - ik ben niet wel te pas...
- ‘Niet wel te pas! - herhaelde zyne gade de schouders ophalende, en verliet al morrende de kamer om zyn bevel te volbrengen.
Zy verscheen alras terug en zegde, dat het de heer Auswander, van Duitschland was, die hem verlangde te zien.
- ‘De heer Auswander, van Duitschland? - riep hy met verwondering. - Gauw, Trees, mynen robe de chambre! myne bonnet grecque! gauw! is er nog wyn hierover te krygen?
- ‘Wyn! waerom?
- ‘Ras! haest u, en hael eenige flesschen; maer dat het niemend zie! spoed u toch!!!
- ‘Maer waerom, Draeijer, Wie is het het dan toch, een baron of prins?
- ‘Het is een schryver van Duitschland: haest u en volbreng myn gebod!
- ‘Is het anders niet, - grolde zyne vrouw, - Wil ik liever een lekkeren koffy opschenken?
- ‘In 't geheel niet! wat koffy?.. meent ge dan dat het een mensch van uwe soort is? toe, gauw! haest u en doe wat ik u zeg!
Schoorvoetende verliet eindelyk de vrouw de kamer.
De heer Draeijer dronk met haest een teug water, nam eene koffyboon, - welke hy altoos in den zak droeg, in den mond, om den reuk van den sterken drank kwyt te geraken, schoot zynen japon aen, zette zyne grieksche muts op, welke zyne vrouw hem in allerhaest toegeworpen had, en begaf zich met fleren tred tot zynen bezoeker, welke in de voorkamer wachtte.
| |
| |
Mynheer Auswander was een Duitscher van geboorte; echter sprak hy de vlaemsche tael zeer wel, doordien hy in zyne jongheid verscheidene jaren in België gewoond en alzoo onze tael volk omen had leeren kennen. Later in zyn land teruggekeerd, trad hy als schryver op; weinigen byval echter, vonden zyne werken, en daerom bepaelde hy zich enkel tot het vertalen van uitlandsche werken. Weinige schriften had hy nog maer in het licht gegeven, wanneer hy, als Draeijer, insgelyks dienst nam, onder het vaendel waerop geschreven staet: geeetverstomping en huichelary, en mogt hy diensvolgens geene beschavende werken voor de Duitschers meer in het licht brengen. Slechts werd hy gebruikt, even als alle andere verkochte zielen, om voor de verkwezeling te werken. Aldus is het ligt te raden, dat hy alreede eenige werken van onzen befaemden schryver had vertaeld, en daerdoor by dezen zich had doen kennen.
Zoohaest Draeijer in de voorkamer trad, stond de heer Auswander van zynen stoel regt, en groette hem met eene zwierige buiging.
Ofschoon Draeijer aen geene complimenten gewoon was, poogde hy echter te doen zien, dat hy toch eene goede edukatie had ontvangen. Hy nam eene houding aen, net als een gedegradeerde serjant-foerier, die zyne knevels niet wilde laten afsnyden, en boog byna tot tegen den grond.
- ‘Waeraen heb ik de eer toe te schryven, mynheer ten mynent te mogen ontvangen?
- ‘Die eer is niet zoo groot mynheer, - sprak de Duitscher, de hand van Draeijer drukkende; doch, ik zal u zeggen, dat ik hier slechts doortrek, om my voor weinige dagen naer Londen te begeven, ten einde aldaer eenige familiezaken te gaen regelen, en wetende, dat de alomberoemde schryver Draeijer, alhier zyn verblyf houdt, heb ik gedacht van die gelegenheid te moeten gebruik maken, om by hem een bezoek te komen afleggen en eens de eer te hebben eenige oogenblikken met hem te kennen spreken.
| |
| |
- ‘My ook, mynheer, is het een uitnemend vermaek den man te zien, aen wien ik in Duitschland myne reputatie verschuldigd ben; doch maken wy geene komplimenten, en zet u neêr, mynheer, ik ga iets halen om ons een weinig te ververschen.
Hy wilde heengaen, doch nu trad juist zyne vrouw, met eene flesch en roomers de salon binnen.
- ‘Mynheer zal ons toch de eer wel doen, een roomerken te nemen? - vroeg zy op koddigen toon.
- ‘Dat is te zeggen, madame....
- ‘Geene observaties, mynheer, - onderbrak Draeijer, - ge kunt of zult my zulks niet weigeren, - en intusschen schonk hy de roomers vol.
De heer Auswander liet zich eindelyk gezeggen en ledigde eenen roomer. Na nog eenige verdere pligtplegingen, verzocht de heer Draeijer zynen Duitschen makker by hem te blyven dineren. Deze maekte eenige opmerkingen doch stemde eindelyk toe.
- ‘Trees! - riep Draeijer verheugd, - zorg voor de keuken, dat...
- ‘Geene derangementen, madame, - onderbrak Auswander, - slechts zooals gylieden gewoon zyt.
- ‘Nu, nu, - zorg dat er niets aen ontbreke, - en zyne echtgenoote trok met een meesmuilend gelaet naer de keuken.
Het was twee ure nanoen, eer men kwam aenkondigen, dat het middagmael gereed was. De twee vrienden begaven zich aen tafel.
Mevrouw Draeijer had inderdaed geene kosten noch moeite gespaerd, om haren man te believen; want al het kostelykste dat zy had kunnen krygen verscheen op de tafel. Vierderlei soorten van vleesch met jonge legumen en een gesloofd konyn, waeraen de heer Draeijer en zyne echgenoote smulden dat het een plezier was om zien.
De vreemdeling deed insgelyks eer aen de tafel: hy dineerde met de smakelykste gretigheid en hield niet af,
| |
| |
van aen mevrouw Draeijer komplimenten te maken over hare delicieuse geregten.
Het noenmael was om zoo te zeggen afgeloopen, want de dienstmaegd had reeds eenige telloorkens met dessert en twee flesschen wyn opgediend, als Mr. Draeijer den heer Auswander vroeg, hoe het thans in Duitschland met de goede zack, (dat wil zeggen met de jesuïtieke streving) gelegen was; hoe het met de duitsche litteratuur ging, en eindelyk wat invloed de vlaemsche werken in Duitschland begonnen te krygen?
De heer Auswander beantwoordde die vragen op eene voldoende wyze; maer over den invloed der vlaemsche werken, zegde hy eenigzins breedvoeriger te willen spreken.
Hy begon dan te verhalen, dat er reeds lang in Duitschland eene letterkundige maetschappy bestond, welke den naem voerde van den heer Draeijer, eene maetschappy die reeds meer dan twee honderd leden telde, waeronder letterkundigen, geleerden, advokaten, enz., allen persoonen van eersten rang. - Dit gezelschap, zegde hy, staet tegenover den letterkundige kring genaemd: Auerbach. Beide deze genootschappen, byna even groot in verdiensten, zoowel als in talrykheid van leden, zyn reeds lang in pennenstryd over twee nog levende schryvers. De eenen beweren, dat de man die zy voorstellen, hooger in talent en grooter van genie moet geacht worden, dan dengenen die de anderen verkiezen. Wekelyks komen daerover brochuren en bladen uit.
De heer Draeijer die zeer nieuwsgierig was, om de twee letterkundigen te kennen, waerover zulke merkweerdige letterkringen twistten, vroeg den heer Auswander, wie dan toch die twee befaemde mannen waren?
- ‘Wie die twee alombefaemde mannen zyn? - herhaelde de vreemdeling, - wie die uitstekende genies zyn? Wie zou dat anders kunnen wezen, dan de groote Auerbach en de wereldberoemden Draeijer!!
- ‘Ik? - riep deze in verrukking, - ik? Onmogelyk mynheer!....
| |
| |
- ‘Ja, gy, myn vriend; gy zyt het, die niet alleen in gansch Duitschland bekend en door de geleerden en in de lettergenootschappen hoog geschat wordt, maer die tevens den troost en de liefde in huiselyke kringen brengt, en er zacht geluk doet heerschen!....
- ‘Is het mogelyk?....
- ‘Zie-de wel! - zegde zyne vrouw hem eensklaps in de rede vallende, - dat ge nooit wanhopen moet. Ik heb het hem altoos gezeid, mynheer, dat hy liever gezien en gelezen wordt, dan hy wel denkt; hier zoowel als op een ander.
- ‘Heeft mynheer daer ooit aen getwyfeld, madame?
- ‘Ja, ja, mynheer; dezen morgend nog, wist hy niet wat doen, dat de wroeging hem zoo knaegde... dat... dat...
De heer Draeijer zette zyne vrouw een koppel oogen, die genoeg deden verstaen, dat zy zwygen moest, wilde zy haren man niet in gramschap stellen, ook hield zy den mond, toen deze haer op zekeren toon zegde:
- ‘Vrouw, vrouw, kom daer niet tusschen; gy weet of verstaet daer immers niets af, - en zich tot Auswander wendende voer hy voort: - ik heb soms van die ontmoedigende gedachten, die my droef maken, en dat zyn van die oogenblikken wanneer ik nadenk dat wy, die alles opofferen om tot het welzyn van onze arme en ongelukkige medeburgers te werken, meestal slecht beloond worden. Men neme onze geschiedenis tot voorbeeld, wat zegt zy van onze groote helden? Hoe werden zy, onze hefdhaftige en roemryke voorvaderen, om hunne volksliefde beloond? Wat was, byvoorbeeld, de belooning van Jakob Van Artevelde? de dood! zyn eigen volk, dat hy eerst uit de ellende en armoede tot den hoogsten trap van welvaert opvoerde, heeft hem als een razend ongedierte verpletterd! Wat was de belooning van de doorluchtige vaderlandsche helden, de graven van Egmond en Hoorn, de antwerpsche burgemeester Van Stralen? de dood op een schavot! En wat zal welligt eens mynen ondergang wezen?...
- ‘De sterke drank mompelde zyne vrouw.
| |
| |
- ‘Daeraen mag men niet denken, - zegde de heer Auswander, - want gy werkt uit overtuiging niet waer? Gy schryft uit zelfvoldoening en uit liefde tot de beschaving, gy vindt u verpligt uwe gevoelens, uwe gedachten, uweinbeelding den vryen toom te geven en in het openbaer te verspreiden, - daerom schryft gy, en schryven alle zulke uitstekende genies, is het niet zoo heer Draeijer?
- ‘Ja, mynheer, dat zyn de ware reden; gy begrypt en gevoelt wat een schryver is; maer anderen kunnen zulks niet verstaen. Anderen meenen dat slechts eigenbaet, kleingeestige hoogmoed of zucht naer onderscheiding, de eenige dryfveêren zyn, die menschen zooals wy aensporen, om hunnen geest gedurig af te matten, om werken te schryven die ons onbeschaefd en rampzalig volk op de baen der ware verlichting moeten brengen.
- ‘Dit is waer, myn vriend, doch laet my voortgaen: ik wil u verder over uwe uitgebreide faem onderrigten. - Weet dan, dat uwen roem tegenwoordig zoo zeer verspreid is, dat er byna geene familien zyn, die uwe boeken niet als Godstolken en als heiligdom bewaren; dat er byna geene bibliotheken zyn, waerin gy niet de byzonderste plaets bekleedt en waer uwe bust of beeldtenis niet op prykt; dat er geen koffy- kwak- of bierhuis is, waer uwe buest of statuette, hetzy op de schouwplaet, of, zoo als hier de Napoleons, op de kolom der stoof niet staet ten toon gesteld; dat er weinige magazynen van porselein zyn, waer men niet uw portret op alle grootten in die stof verveerdigd kan koopen; dat er geene pypenwinkels bestaen waer geene pypenkoppen met uwe beeldtenis te vinden zyn, met een woord: dat er zich in gansch Duitschland geen man bevindt die zooals gy geacht en gewaerdeert wordt.
- ‘Wat dat gy zegt, myn vriend! nooit zoude ik zulks hebben durven gelooven.
- ‘Ja, - zegde M. Auswander, - en tot proef der waerheid, heb ik verscheidene buesten, statuetten en pypenkoppen naer uw portret vervaerdigd, in myne koffers gestoken ten einde u dezelve eens te kunnen toonen.
| |
| |
Mynheer Draeijer wist met wat doen, van vreugde en verrukking; hy trad heen en weder, streek de handen door het haer en kon zyne aendoening niet verbergen.
De Duitscher in tegendeel bleef kalm zitten en bezag zynen makker met aendacht, terwyl hy stil mompelde: ‘het zal hier wel lukken....’
Na eene poos stilte herinnerde Draeijer eerst, dat men nog niet gedronken had: met snelheid ontstopte hy de flesschen en schonk de roomers vol.
- ‘Dat gaet op uwe gezondheid, heer Auswander! en op onze eeuwige vriendschap! - riep hy, met geestdrift den roomer in de hoogte heffende.
- ‘Op ons aller welvaren! - zegde de vreemdeling, en allen ledigden hunne roomers.
- ‘Luister, vriend, - hernam de heer Auswander, - het belangrykste dat ik u moet zeggen weet gy nog niet. Het genootschap dat uwen naem draegt, heeft besloten u ter bewyze, zyner byzondere achting, een geschenk aen te bieden, bestaende in eene zeer prachtige kristallen vaes met zilver doorwerkt, welke gy eerstdaegs zult ontvangen.
- ‘Trees, hoort gy dat? - vroeg de heer Draeijer zyne echtgenoote met verrukking; - zullen ze nu nog zeggen, dat Draeijer slechts holklinkende grootspraek uit zyne pen kan doen vloeijen? Wanneer de vreemde natiën my zulke eer bewyzen, kan ik er immers niet meer aen twyfelen of ik moet een uitstekend talent, een uitmuntend schryver zyn?....
- ‘En ook, moet ik u zeggen, - hernam de heer Auswander, - dat het by ons algemeen gekend is, dat onze duitsche prinsen en prinsessen, steeds met uwe werken gaen slapen, om des morgends, wanneer hunne oogen opengaen, reeds uwe wysgeerige consciencieuse lessen te kunnen ontvangen.
- ‘Is het Gods mogelyk! - riep mevrouw Draeijer al meer en meer verbaesd, - dat wy daer woonden, wat zouden wy geëerd en bemind worden!...
- ‘Zulks is niet mogelyk, Trees, daeraen moet gy niet
| |
| |
denken, te meer, daer wy de tael onmagtig zyn. Wat zouden wy dus daer gaen aenvangen?
- ‘Maer, mynheer, waerom zoudt gy uw land, uwe stad verlaten? - vroeg Auswander met verwondering.
- ‘Waerom, mynheer? - slechts omdat hier menschen zoo als wy, veracht en bespot worden; omdat men hier dusdanige persoonen, onophoudelyk hoont en vervolgt; omdat men hier zulke menschen met afschuw ontvliedt; omdat men hier... maer genoeg, mynheer; laet ons liever daerover zwygen en ons getroosten met te denken dat, zoo wy vyanden hebben, er ook menschen zyn, die ons integendeel eerbiedigen, verheffen, roemen en verheerlyken. En ten bewyze hiervan, ga ik u van avond in een letterkundig gezelschap brengen, waer slechts den klank myner stem moet gehoord worden, om den algemeene geestdrift te doen ontbranden, wel te verstaen, zoo gy er niets tegen hebt....
- ‘Volgeerne wil ik dien kunstkring bezoeken, waerschynlyk zal ik daer nog beroemde mannen aentreffen, waer men by ons met eerbied van spreekt.
- ‘Zeker, zeer zeker, vriend, zult gy er nog groote talenten vinden, byvoorbeeld mynheer Rodyn.
- Rodyn, - herhaelde de heer Auswander, - het is insgelyks een schryver dien ik vertaeld heb. Het zal my een groot genoegen zyn, die vriend ook eens de hand te kunnen drukken. Ik wilde reeds het oogenblik daer: de nieuwsgierigheid maekt my ongeduldig. Doch alvorens daer naer toe te gaen, zoude ik my eerst een hôtel moeten verschaffen, dewyl ik vandaeg nog schryven moet, waer ik myne koffers moet doen bestellen. Gelief myeen der voornaemste hotels aen te wyzen, ik zal.....
- ‘Zulks is onnoodig, myn vriend, uw hotel is hier: gy blyft ten mynent vernachten, onderbrak de heer Draeijer, - ik wil noch mag niet gedoogen, dat ge op een ander gaet. Dit is hier zoo de manier wanneer men een vriend ontvangt. Aldus, maekt geene opmerkingen, want het zou er niets aen helpen.
| |
| |
- ‘Het zy dan zoo, - zei de heer Auswander, - doch wees dan zoo goed, my pen en papier te bezorgen, ik ga met haest eenige woorden schryven, om myne koffers op uw adres te doen bestellen.
- ‘Er zal aen uw verzoek voldaen worden, antwoordde de heer Draeijer, terwyl hy de kamer verliet om het gevraegde te gaen halen.
Het was avond geworden; negen ure bromde op den toren van Antwerpen's hoofdkerk, toen de heer Draeijer met zynen duitschen vriend zich naer bedoelde maetschappy begaven.
Dat gezelschap, welke niet verre van de Schelde zyn lokael had, bestond uit ongeveer 150 leden. Alle soorten van burgers trof men in hetzelve aen: Kosters, hondenslagers, kerkknapen, missedieners tot zelfs kerkmeesters toe, benevens alle slach van werkmenschen, zooals: metsers, timmerlieden, smeden en geelgieters. Ook kon men er soms edelen in aentreffen; doch deze zag men er slechts op oogenblikken, wanneer er iets ten hunnen voordeele moest worden verrigt.
De vergaderplaets was eene ruime vierkante zael, welkers muren met veldslagen en zinnebeeldige spreuken waren beschildeid. Veldslagen waerop de vlaemsche krygers tot aen de kniën in het bloed baedden en spreuken waerin de woorden: Vlaemsch bloed!... God!... Vryheid!... Vaderland! en Godsdienst! eenen grooten rol speelden - Twee bekken gaz verlichten die zael.
Op het oogenblik dat onze twee beroemdemannen, het bedoelde lokael binnen traden, waren er omtrent veertig persoonen in hetzelve aenwezig. Zoohaest deze Mr. Draeijer met den vreemdeling zagen binnentreden, stonden zy allen aenstonds regt, en beschouwden den Duitscher met eerbiedige nieuwsgierigheid.
De heer Draeijer kwam met zynen vriend in hun midden, en sprak op plegtvollen toon:
- ‘Mynheeren, ik heb de eer u een der befaemdste
| |
| |
kinderen van het oude en kunstryke Duitschland den alom bekenden schryver Auswander, voor te stellen.
Allen ontblootten het hoofd met eerbied en bewondering.
De heer Auswander beantwoordde eerst hunne groetenissen met eene beleefde en deftige buiging, dan sprak hy:
- ‘Mynheeren, met onuitsprekelyk genoegen heb ik reeds de eer gehad, Mr. Draeijer als weerde kunstvriend de hand te drukken, gelief echter te gelooven, dat my niet minder uwe eerbiedige dankbetuigingen het harte treffen. Ook kan ik u niet uitdrukken, hoe op dit oogenblik myn boezem van vreugde en blydschapt klopt, nu, dat ik my tusschen die vermaerde nederduitsche kunstbroeders bevind. Daerom, Mynheeren, weest zoo goed, mynen hartelyken dank en de verzekering myner eerbiedigste en toegenegene achting te aenveerden.’
Allen juichtten en klapten met geestdrift in de handen. Daerna sprong de heer Draeijer op eene tafel en sprak met opgewondendheid de volgende redevoering uit
- ‘Broederen! Ziet hier een man, - op den heer Auswander wyzende, - die als ik eens een verkeerd pad had ingeslagen om zyne landgenooten te verlichten; die als ik eens door waerheid.... ik wil zeggen: door onwaarheid van het schoone tydperk der spaensche inkwisitie te spreken en door hare zeer eerweerdige dienaers te belasteren, zyne broeders begoochelde en ze al lange hoe meer van de echte baen der welvaert en der beschaving verwyderde; die even als ik van zyne dwaling is terug gekomen, maer die, juist zoo als my gebeurd, daerom door eenige kortzigtigen gehaet, belasterd en vervolgd wordt doch, die als ik, vlaemsche broederen! zyn kruis met verduldigheid draegt, en toch niet ophoudt steeds voor hun welzyn te werken, en die ongetwyfeld als ik, eens zal vergeven al het kwaed dat zy hem hebben aengedaen.. Met een woord, afstammelingen van het Germaensche heldenbloed, ziet hier den man, welke gy insgelyks moet eeren en beminnen!... Een oorverdoovend geschreeuw van: ‘Leve de heer Auswander!’
| |
| |
verwekte deze woorden. Weinige stonden later hernam de heer Draeijer:
- Ja, broederen! de tyd is eindelyk gekomen, dat wy, afstammelingen van die roemryke voorvaderen, eenigzins gaen begrypen, dat het vaderland, de grond, waer het gebeente van ons roemryk voorgeslacht is begraven, moet poogen bevryd te worden van alle vuige bastaerdy en uitheemsche praelzucht; dat wy moeten gaen toonen dat het bloed ons nog onverbasterd door de aderen bruischt; dat wy, zonen van het aloude Vlaenderen, fier onze moedertael, waervoor zoo vele Vlaemsche helden, zoo menigwerf hun bloed by stroomen hebben vergoten, ook durven en willen verdedigen... de tyd is gekomen, broederen! dat my moeten toonen, dat onze tael, welke de tael was van dat roemryk heldenkroost, welk in vroegere tyden de bewondering van de gansche wereld verwekte, de tael van dat volk welk mede het graf uit de klauwen van goddelooze barbaren heeft verlost, - dat wy dit, ons erfdeel, ongeschonden willen en zullen bewaren.
Een donderend handgeklap, een oorverdoovend geschreeuw van ‘Leve de heer Draeijer!’ deed de zael dreunen. Onmogelyk den geestdrift te beschryven, welke op dit oogenblik het gansche gezelschap beheerschte. De heer Draeijer sprong eindelyk van de tafel en zegde in stilte tegen zynen duitschen makker:
- ‘Wat heb ik u gezegd? Een woord van my is genoeg om al deze lieden in geestdrift te doen ontvlammen.
- ‘Het is verwonderlyk. - Was het antwoord.
‘Nu werd er dapper gedronken op de gezondheid der groote geleerden en doorluchtige helden van Duitschland en België. Beurtelings werd het woord genomen en stelde men toasten in, en beurtelings werden de beide natiën ten hoogste geroemd en verheerlykt.
Zoo duerde het voort tot laet in den nacht: menige vaderlandsvriend was door het vaderlandsche nat zoodanig begeesterd, dat men het eindelyk noodzakelyk oordeelde tescheiden.
| |
| |
De heeren Draeijer en Auswander stapten waggelend naer hunnen woon.
Het was vier dagen later en de heer Auswander zyne koffers waren nog niet aengekomen. Wat mogt de reden dier vertraging zyn? Zou de knecht zyne bevelen niet op tyd volbragt hebben, of had men dezelve verkeerdelyk besteld? God! die gedachte deed hem beven, - want, zegde hy, benevens de voorwerpen welke ik voor u had beschikt, bevindt er zich nog eene som van 2000 franken in, welke ik te Londen gedeeltelyk moet gebruiken, dus, wat ga ik doen, zoo myne koffers voor den middag niet aenkomen, daer ik vandaeg zonder uitstel vertrekken moet?
- ‘Wel, vriend, - zegde Draeijer, - zoo het voldoende is, ik kan u eene som van 300 franken leenen; vertrek, en by uwe terugkomst zult gy uwe koffers hier vinden.
- ‘Een zeer goed gedacht myn vriend; met die som en hetgene ik nog by my heb, zal ik denkelyk wel toekomen, te meer, daer ik een boezemvriend in Engeland's hoofdstad heb woonen. Dus is alle moeijeljkheid uit den weg geruimd, ik ga my vaerdig maken om te vertrekken.
Eene halve uer later waren onze beide bero inde mannen op weg naer de Schelde.
Het was reeds zes dagen later en de koffers waren nog niet aengekomen. M. Draeijer begon ongerust te worden Zoo als hy het beloofd had schreef by het den heer Auswander, hem tevens aenradende, zoohaest mogelyk te vernemen of men in Duitschland zyne bevelen wel volbragt had.
Vyf dagen daerna ontving de heer Daacijer het volgend antwoord van zynen duitschen kunstvriend uit Londen:
Londen, 10 april 1847.
Mynheer en vriend!
‘Ik heb uwen brief ontvangen en heb gezien, dat de koffers nog niet aengekomen zyn; doch wees daerom niet ongerust, zy zullen wel arriveren.
| |
| |
‘Ik moet u schryven, geëerde kunstvriend, dater hier te Londen eene letterkundige maetschappy bestaet, die ongeveer 200 leden telt, bestaende uit geleerden, letterkundigen, advokaten, enz., allen persoonen van eersten rang. Er bestaet hier tevens nog een andere kunstkring, genaemd Dickens. Beide genootschappen beweren den naem te voeren van den grootsten der Europeaensche schryvers. Wekelyks komen daer over brochuren en bladen uit.
‘Ja, myn vriend, gy zyt niet alleen in gansch Engeland als een der grootste geleerde schryvers bekend; maer gy zyt hier tevens den troost en de liefde des volks. Uwen roem is hier zoo groot, dat er byna geene familien in Londen huizen, die uwe boeken niet als Godstolken gelooven en als heiligdom bewaren; dat er geene bibliotheken zyn, waerin gy niet de byzonderste plaets bekleedt, en waer uwe buest of beeldtenis niet in prykt; dat er geen koffy- gin- of wynhuis is, waerin uw portret of statuette hetzy op de schouwplaet of, zoo als in België de Napoleons, op de kolommen der stoven niet staet ten toon gesteld; dat er weinige pypenwinkels zyn, waerin men geene pypenkoppen naer uw portret verveerdigd, op alle groottens kan koopen, - met een woord: dat er zich in gansch Engeland geen man bevindt die zoo als gy geëerd en bemind wordt.
‘Het belangrykste dat ik u moet meêdeelen is, dat het gezelschap welk uwen naem voert, besloten heeft, u ten bewyze zyner achting een geschenk aen te bieden, bestaende in eene zeer prachtige vaes van kristal met zilver doorwerkt; hetgene gy eerstdaegs zult ontvangen... Ik moet u daerenboven nog melden dat hier de engelsche prinsen en prinsessen steeds met uwe werken in de hand gaen slapen, om des morgends, wanneer zy wakker worden, reeds zich in uwe wysgerige lessen te oefenen.
‘Aldus, myn weerde vriend, wordt gy hier geacht en bemind.
‘In de hoop van binnen eenige dagen nogmaels u de hand te komen drukken, heb ik de eer my met allen eerbied te noemen,
Uwen zeer toegenegen vriend,
auswander.
Wy zullen niet trachten het wezen af te schilderen, welk de heer Draeijer by het lezen des briefs trok, noch wat hy by het einde dacht of gevoelde, de lezer kan het zich beter voorstellen. Wy zullen alleenlyk zeggen, dat hy weinige stonden later, bitter om zyne schyven weende.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij
