Langs Holland's stroomen

[p. 47]

De stoombootonderneming ‘Fop Smit & Co.’

Tot het bekend-worden van het ‘mooi’ van Holland's stroomen heeft de Stoombootonderneming Fop Smit & Co. zeker heel veel bijgedragen.

Want buiten de reisgelegenheid, die zij aan vele duizenden in de dorpen en steden langs den beschreven weg aanbiedt, heeft zij aan duizende reizigers-voor-genoegen, toeristen uit ons eigen land en uit Engeland en Amerika, de mogelijkheid geopend om, in een comfort dat zelfs verwende smaken voldoet, de pracht van dit rivierland te genieten.

Zij heeft gaandeweg eene vermaardheid gekregen, die zelfs tot vèr over de grenzen van ons land ging; en er is thans geen goed reisplan door Holland meer denkbaar, waarin niet eene plaats is ingeruimd aan een reis met de booten der firma Fop Smit & Co.

De geschiedenis der onderneming toont trouwens in haar geheele verloop, dat de firma er dan ook steeds naar streefde op de hoogte te blijven van de stijgende eischen.

De dienst Rotterdam-Dordrecht-Gorinchem dateert al van het jaar 1848. De firma Fop Smit & Co. begon dien toen met één raderboot: een zware, logge,

[p. 48]

slakachtig voortkruipende kast. Toen het goederenvervoer aanmerkelijk begon toe te nemen, kocht zij een schroefboot er bij, uitsluitend voor het goederenvervoer bestemd. Hoe de dienst tòen was, kan men zich wel voorstellen: - éénmaal heen en terug per dag! En dat was voor dièn tijd al eene prachtige verbinding, waarvan druk gebruik werd gemaakt. Het was immers beter dan met de trekschuit of met de dilligence, het was immers ‘modern’! Op reis te gaan met deze raderkast was voor menschen van '48 van evenveel gewicht als voor reizigers uit onze kinderjaren een reis per spoor. Nu was der toekomst een weg gebaand; in ‘enkele’ uren reeds kon men van de dorpen in Rotterdam komen en daarmede wenschte men zich al geluk!

Komen meerdere behoeften met meerdere gelegenheden of scheppen nieuwe gelegenheden nieuwe behoeften?

Behalve de firma Fop Smit & Co., had ook de firma De Bruijn & Co. te Dordrecht een drietal booten in de vaart, de ‘De Witten’.

In het begin van 1878 nam Fop Smit echter deze drie vaartuigen over en exploiteerde van toen af den dienst Rotterdam-Dordrecht-Gorinchem in concurrentie met de onderneming ‘Quakernaat’, die eveneens twee booten in de vaart had. En met het voornemen haar dienst geheel te moderniseeren naar de eischen, die toen reeds in het buitenland gesteld werden, begon de firma zich in te richten met totaal nieuw materieel. Zij was het die in 1880 de eerste Salonraderboot in Nederland in de vaart bracht, de Merwede I, nu nog een ferm en comfortabel vaartuig, al staat het dan ook in enkele opzichten achter bij het nog moderner rivierstoomjacht ‘W.F. Leemans’. Maar daarover nader meer.

In het jaar 1883 nam Fop Smit & Co. ook het materieel van de ‘Quakernaat’ over. Behalve de stoomboot ‘Quakernaat’ was daarbij niets bruikbaars meer; het werd derhalve alles geliquideerd.

Allicht zou men denken, dat deze dooding van concurrentie en de exploitatie in één hand, zou zijn gaan influenceeren op de prijzen van vervoer. De firma kon nù immers tot op zekere hoogte vragen wat zij wilde. Het tègendeel is echter waar; de tarieven werden zelfs steeds minder, de prijzen der retourbiljetten steeds en ten slotte zelfs beduidend lager. Het gewoon retour 1^e klasse Rotterdam-Gorinchem, een reis van 2 × 3 uur, kost thans slechts f1,10,

[p. 49]

dat van Rotterdam naar Dordrecht f0,65. En daarop is zelfs nog korting mogelijk door het nemen van couponboekjes van tien coupons, wat gezelschappen genoegelijk kunnen doen; de retour Rotterdam-Dordt kost dan maar 60 cents! Dit jaar is alweer een tariefverlaging ingevoerd door het instellen van couponboekjes met 100 stuiverscoupons, waarmee de prijs van het retour Rotterdam-Gorinchem slechts 80 cents bedraagt en men Dordrecht voor 25 cents kan bereiken.

Van 1883 af exploiteert Fop Smit & Co. den dienst dus nu alléén. Zij heeft thans zes raderstoombooten in dienst nog en één schroefstoomboot voor het goederenvervoer.

Zooals we hierboven reeds bewezen, heeft ten slotte de opening van den spoordienst Dordrecht-Elst, op 15 Juli 1885, en de inrichting van een lokaaldienst op die lijn op 1 Juni 1887, niet den minsten invloed ten kwade op deze stoombootonderneming gehad. Het tegendeel is waar; dat bewezen de door ons aangehaalde cijfers in den aanhef dezer regelen.

Het personeel op deze booten werkzaam, dat der buffetten (welke de reederij ten gerieve van hare reizigers zèlf met nadeel exploiteert) inbegrepen, bedraagt niet minder dan 154 personen.

En waar we reeds uitvoerig spraken over het passagiersvervoer mag hier, ter beoordeeling van de beteekenis der onderneming, ook nog wel even gereleveerd worden, dat het goederen- en veevervoer, dat de reederij echter meer als bijzaak beschouwt, in niet te hooge raming geschat kan worden op 140,000 adressen en 17,000 stuks per jaar, met nog steeds klimmende cijfers!