Brieven. Deel 2. Vervolg eerste periode 1846-1859

LVII.

Zondagmorgen. Bandong [27 Nov.].

Lieve beste Eef! Ik heb Ph. gesproken. Ik hechtte hier veel aan omdat hy hier by dit kleine publiekje een der hoofdpersonen is, en ik daardoor kan werken op den regent van wien alles afhangt. Hy denkt gunstig over huren en denkt dat ik dan de boel wel klaar zal spelen. Ik geloof het ook wel, de hoofdzaak is maar dat ik van Son

[p. 210]

beweeg my de zaak zonder borgen te geven, want dat zou moeite in hebben.

Ik zou in den beginne zeer te tobben hebben met gebrek aan geld. Ge begrypt dat ik elken overgewonnen gulden dadelyk zou moeten afgeven aan oude zaken, en dus geen ruimte in handen kryg. Ik bouw echter een beetje op den regent. Ik heb eene visite by hem gemaakt. Hy was zeer vriendelyk en kende my nog, zeide hy, van 1846 op Tjanjor. Ook zeide hy (wat die menschen toch op alles letten en onthouden) dat ik zulk ‘een mooi rapport over Krawang had geschreven.’ Hy is ryk, of althans hy heeft groote inkomsten. Zoodat als ik wel met hem ben, hy in staat zou zyn my te helpen, door my byv. het geld voor zyne padie wat in handen te laten.

Ik heb visites gemaakt by de kleine beau monde en getracht my ‘bien vu’ te maken. Het is hier een vry kleinstädtisch praatnest maar juist daarom moet ik trachten wel te zyn. Men heeft my overal heel beleefd ontvangen en dadelyk contravisites gemaakt.

Mogt de zaak doorgaan dan ben ik van plan ronduit te zeggen dat ik zeer achteruit ben en geen menschen zien kan omdat ik moet trachten by te komen etc. Daardoor moet ik probeeren de publieke opinie vóór myne zaak te winnen,

[p. 211]

zoodanig dat de regent gedwongen wordt geen concurrent te bevoordeelen. Ik heb idee dat dit alles wel lukken zal als maar de v.d. Huchtsche kliek my hier niet gaat tegenwerken. Als ik eerst maar aan den gang ben vrees ik hunne praatjes niet, wanneer zy my maar niet beletten om aan den gang te komen.

Ik wil morgen hier vandaan en zal op Tjanjor zoo kort mogelyk blyven. Het is jammer dat ik niet geslaagd ben met paarden. Ik weet nu weer niet hoe ik weg kom. Gehuurde paarden zyn gewoonlyk ellendig, zoodat ik liever loop. Een wagen met regentspaarden kost f 65,- buiten de koelies voor het terug brengen. In allen gevalle wil ik morgen weg, schryf my dus niet meer.

Van avond ga ik eten by de familie Brumstede. Hy is theecontractant, doch gaat naar Holland hetgeen my spyt, want hy bevalt my zeer goed. Phlippeau is heel fideel, ik bouw een beetje op hem.

Ik ben besloten maar een wagen te huren en naar Tjanjor te ryden. Als ik op gelegenheid wacht blyf ik hier hangen en ik heb nu gezien en onderzocht wat ik weten wil.

Zondag middag. Ik heb uw briefje van gister ontvangen. Het blyft er by dat ik morgen wegga met een wagen. Het geld begroot my zeer, maar ik moet wel, want in de verhouding tegenover

[p. 212]

de menschen hier kan ik niet op een gladakpaard wegryden, en goede eigen paarden heb ik niet kunnen krygen. Hoe ik van Tjanjor zal doorgaan weet ik nog niet. Ik wenschte wel dat ik daar een gelegenheid vond om mee te ryden. Als ik eigen paarden had reed ik liever te paard.

Nu beste lieve, ik verlang naar huis. Kus Edu. Dag lieve beste.

[Brieven tusschen dezen tyd en die van 1859, heb ik niet. Zoodat ‘Het ontstaan van den Havelaar’, aan dit deel ‘Brieven’ aansluit.]