Om de waarheid van dit Idee te
betoogen, zoude ik eene ‘Geschiedenis van den Oorlog moeten schryven.
D'ici-là beveel ik het kritisch lezen van alle vechtrapporten
ten-zeerste aan. Ze dragen den stempel der onwaarheid op 't voorhoofd. Zie
daarover de noot op blz. 131 van het derde deeltje. Niet door - zeer
onpraktische! - ‘Vredebonden’ kan de oorlog worden voorkomen of
zeldzaam gemaakt. Dit euvel moet bestreden worden door oefening in
lezen. Zoodra ieder lezen kan, zullen de vechtrapporten niet meer
zoo onnoozel als wáár worden aangenomen, en dan is 't met de
militaire glorie gedaan. (1872)