Volledige werken. Deel 24. Brieven en dokumenten uit het jaar 1887. Nagekomen brieven en dokumenten uit de jaren 1839-1886

[p. 330]

[16 maart 1887
Herdenkingsartikel in De West-Indiër]

16 maart 1887

Herdenkingsartikel in De West-Indiër. (K.B., Den Haag; fotokopie M.M.) Fragment.

(....)

Nederland heeft ook een groot man verloren. Het Koningsfeest, met de Bosboom-viering, vroolijk ingeleid, heeft een treurigen nagalm gevonden in het bericht van Multatuli's overlijden, dat men het allereerst Zondag avond^1. uit eene gewone advertentie in de N. R Ct. van het avondblad vernam. Hoewel de gezondheid van Douwes Dekker reeds lang wankelend was, kwam het bericht van zijn heen gaan onverwacht. Multatuli was een der grootste letterkundige genien die Nederland in deze eeuw heeft voortgebracht. In de eerste zes en dertig jaren leverde hij weinig voor de pers. Zijne ambtelijke loopbaan in Indie legde beslag op al zijn tijd. Als Indisch ambtenaar koesterde men van hem de grootste verwachtingen toen hij in Januari 1856 tot assistent-resident in Bantam, afdeeling Lebak benoemd, zulk een afkeer kreeg van ons koloniaal regeeringsstelsel, dat hij reeds zes weken later zijn ontslag uit den dienst nam en zich voor goed in Europa vestigde. Hij had veel doorgestaan, maar ook veel gezien en doordacht, zoodat het geen wonder was, dat hij op het gebied der letteren slechts overwinningen behaalde en Multatuli's Max Havelaar en Ideën steeds als meesterstukken van onze letterkunde zullen genoemd worden, ook dan wanneer men in zijn staatkundig leven overdrijving, in zijn bijzondere leven schaduwvlekken mocht ontdekken. Maar zoo hij de letterkunde met schoone gewrochten verrijkt heeft, zich zelven verrijkt heeft hij niet en de toekomst zal moeten aantoonen, of de overweldigende invloed, dien hij op onze jongelingschap heeft uitgeoefend, wel altijd een zedelijkweldadige is geweest. Een jaar geleden werd het door den heer de Beaufort in de Tweede Kamer betwijfeld, waar hij betreurde dat de onderwijzers der openbare school al te veel Multatuli's Ideën hadden ingezogen. Multatuli overleed in den avond van den 19den te Nieder-Ingelheim bij Mainz. Lange jaren had hij eerst te Wiesbaden gewoond.

(....)

1. Zondag avond: moet zijn maandagavond.