Volledige werken. Deel 21. Brieven en dokumenten uit de jaren 1881-1882
(1990)– Multatuli–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 7]
| |
[pagina 9]
| |
Het 21e deel van Multatuli's Volledige Werken bevat de brieven en dokumenten uit het jaar 1881, gevolgd door de eerste twee en een halve maand van 1882. Veertien en een halve maand van Multatuli's leven lijkt misschien een korte periode, maar aan het begin daarvan valt dan ook de laatste grote voordrachtentoernee door ons land, met alles wat deze aan geschreven en gedrukte reakties teweegbracht en aan het slot werd de laatste grote aktie ter ondersteuning van Multatuli in het vaderland georganiseerd, het z.g. ‘Huldeblijk’; deze aktie was opgezet om de schrijver voorgoed van alle materiële zorg te verlossen èn om hem namens de natie het rechtsherstel te geven dat de Nederlandse regering hem bleef onthouden. Andere ingrijpende kwesties die in dit tijdvak een rijke briefwisseling en omvangrijke dokumentatie opleveren zijn de verhuizing van het gezin Douwes Dekker naar Nieder-Ingelheim en de ‘affaire-Taco de Beer’. Deze letterkundige had terwille van een duits naslagwerk aan Multatuli om biografische informatie gevraagd. Na enige aarzeling ging de schrijver op dat verzoek in, maar op de hem eigen sarkastische wijze. Toen De Beer die kopij gretig gebruikte voor zijn eigen periodiek De Portefeuille, leverde dat lang nawerkende reperkussies in de pers op, omdat Multatuli zich in zijn bijdrage ironisch zou hebben uitgelaten over collegaauteur J.J. Cremer die - overleden in 1880 - zich niet meer kon verdedigen. Nog maanden later zien we Multatuli bezig met het zoeken naar sekundanten die hem moeten bijstaan in een duel met de journalist van Het Nieuws van den Dag die hem gruwelijk heeft beledigd. Ook al zal de afwikkeling van de ‘Huldeblijk’-affaire in de rest van 1882 nog veel voeten in de aarde hebben, toch brengt de zaak voor het laatst grote publicitaire opschudding teweeg in het leven van Multatuli. Deze zaak zal dan ook in dit en het volgende deel | |
[pagina 10]
| |
veel ruimte in beslag nemen, zelfs al wordt alleen de meest interessante korrespondentie tussen organisatoren en begunstigers van het ‘Huldeblijk’ opgenomen. Het is dan ook op grond van het huidig overzicht over het ongepubliceerde materiaal aannemelijk dat de volgende twee delen van de Volledige Werken (XXII en XXIII) de brieven en dokumenten tot en met de reakties op het overlijden in februari 1887 zullen kunnen bevatten. Vervolgens zal dan het registerdeel verschijnen waarin ook de dokumenten zijn opgenomen die boven water kwamen nadat de VW-delen waren verschenen waarin zij chronologisch thuishoorden. Dat de ondergetekenden de regelmatige verschijning van één deel per jaar kunnen verwezenlijken is mede te danken aan de blijvende hulp die wij ter voorbereiding op het editeren en annoteren krijgen van mevrouw Alma van Donk bij het uitwerken in typoskript van Multatuli's handschriften. Ook naar het Gebiedsbestuur Geesteswetenschappen van de Stichting NWO en naar het Ministerie van WVC gaat onze erkentelijkheid uit voor de ruimhartige wijze waarop beide instellingen de steun aan deze uitgave tot en met de voltooiing verzekerd hebben. Zonder de adviezen en de bijstand van allen die in het colofon worden genoemd zou het redigeren van dit deel een veel zwaardere taak zijn geweest.
Amsterdam, Alphen aan den Rijn maart 1990 Hans van den Bergh Berry P.M. Dongelmans |
|