Volledige werken. Deel 19. Brieven en dokumenten uit de jaren 1878-1879

[18 maart 1879
Verslag voordracht Rotterdam in de Nieuwe Rotterdamsche Crt]

18 maart 1879

Verslag van de voordracht van Multatuli te Rotterdam van 17 maart in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, no. 77. (K.B. 's-Gravenhage; fotokopie M.M.)

Multatuli zou heden avond spreken over de Beschaving, maar verzocht en verkreeg van zijn auditorium vergunning een ander onderwerp te behandelen en koos alsnu tot tekst: Welk is het middel om tot zaligheid te geraken. Na te hebben verklaard dat hij onder zaligheid geluk verstond, wijdde hij de eerste en grootste helft zijner rede aan een ontwikkeling en toelichting van de negen zaligsprekingen van Christus; om in het tweede gedeelte van zijne

[p. 772]

improvisatie het middel aan de hand te geven dat, naar des sprekers oordeel, tot zaligheid behoorde te voeren. Het denkbeeld van een persoonlijken God onvoorwaardelijk verwerpende, prees hij zijn Jehova aan. En die Jehova bleek te zijn de aard der dingen, de natuur. Haar hebben wij evenwel niet te aanbidden; we hebben haar aan ons dienstbaar te maken en we hebben van haar tevens te leeren orde, regelmaat, spaarzaamheid, werkzaamheid, enz. Zóódoende zullen wij geraken tot plichtsbetrachting, goede hoedanigheden, kennis en ontwikkeling en zóó ook zal er voor ons een paradijs zijn, - niet een paradijs waarheen we na onzen dood gezonden, maar een paradijs dat wij bij ons leven in ons opnemen. Ziedaar Multatuli's panacé^1. om zalig (gelukkig) te worden.

Allerlei uitstapjes op ander gebied hebben aan deze voordracht levendigheid geschonken, zoodat het den spreker niet aan herhaalde toejuiching ontbrak.

1. panacée: wondermiddel (fr.)