Volledige werken. Deel 16. Brieven en dokumenten uit de jaren 1873-1874

[6 september 1874
Brief van Multatuli aan Vosmaer]

6 september 1874

Brief van Multatuli aan C. Vosmaer. Enkel velletje postpapier, dubbel gevouwen en geheel beschreven. (M.M.)

den ouden: zie voor deze brief 4 september.

& J.: en Jeanne Clant van der Myll-Piepers.

jenesaisquoi: ik-weet-niet-wat (fr.), het ondefinieerbare dat kunst onderscheidt van maakwerk.

va: nu ja, goed (fr.)

Idee 16: zie V.W. II, blz. 313.

Wiesbaden 6 Sept^r 74

beste Vos, Alweer 'n brief. Zie, ik heb den brief aan feringa overgeschreven en hier-en-daar wat beter gefatsoeneerd. Nu zend ik U & J. den ouden die verscheurd mag worden. Zegt my eens of ik ongelyk heb in m'n beoordeeling van dat laatste Heft ‘Vrye Gedachte’ en van die philosophische praatjes? Ik wou gaarne hiervoor uw opinie weten, vooral ook van J.

Ge hebt immers die Vrye Gedachte? Ja, zeker, anders zoudt ge niet zoo heet van de naald dat stukje over my geleverd hebben.-

Gister las Mies me haar drama voor, en... ik was niet tevreden. Maar... zyzelf ook niet. Hier-en-daar zyn lieve passages, maar 't geheel heeft de ééne fout dat het niet deugt. Denk niet aan strengheid. Ik zeg U: het deugt niet. De karakters zyn misteekend. Ook de toestanden. En

[p. 709]

behalve dit... mankeert er nog iets, 't jenesaisquoi dat elke zaak noodig heeft om geniessbar te zyn.

In zekeren zin deed het me genoegen dat zyzelf niet tevreden was. Ze schreef het toe aan 't wankelen in opvatting. Er bleek dat de beelden (de karakters) haar niet duidelyk voor den geest stonden. Ik kan haar niet helpen, omdat ik 't stuk niet geconcipeerd heb, en dus niet bevrucht ben.-

Onder 't lezen zei ik: als je 't eens aan V. zond. En dit sloeg ze niet af, maar ikzelf zag later in dat collaboratie in den war helpt. Correctie kan te pas komen by onderdeelen, taal, styl, ordonnantie &c. De hoofdzaak kan alleen ontkiemen uit den grond waarin ze gezaaid werd.

Het doet my innig leed dat ze - tot-nog-toe - niet geslaagd is. Ze was zoo vol vuur en yver, en haar doel is goed. Mocht ge hier komen, dan hoop ik dat we niet zoo heel erg afschuwelyk dikwyls uit gaan (s nachts in 't Bosch, va!) en wat meer gedachten wisselen. Ik neem me voor dan wat stiller te zyn, hm!

Weest hartelyk gegroet en vergeet niet my uw oordeel te zeggen over myn tegenzin in de ...istische praatjes, de taele Kanaäns der filosofasters. addio

Uw vriend

DD

't Zal me benieuwen hoe f. m'n brief opneemt. Ge herinnert U dat hy m'n Idee 16 zoo byzonder ‘onwysgeerig’ vond? In godsnaam! Ik kan niet wys worden uit zyn verwerping van de stof. t Is me te subtiel.