Volledige werken. Deel 16. Brieven en dokumenten uit de jaren 1873-1874

[p. 165]

[7 september 1873
Brief van Funke aan Multatuli]

7 september 1873

Brief van G.L. Funke aan Multatuli. Dubbel velletje postpapier met gedrukt kopje, geheel beschreven. (M.M.)

Een op blz. 2 tussengevoegde passage staat met een verwijzingsteken links in de marge.

Amsterdam, 7 Sept 1873

Waarde Dekker!

Dank voor de toezending van Uw plan betreffende de Spoorwegkaartjes-annonces. Dat men in Engeland zoo terstond U de beleefdheid bewees den goeden weg te wijzen om er van te profiteren, verheugt mij zeer. Ik hoop dan ook recht hartelijk dat anderen eveneens en méér zullen doen. Of echter Uw beroep op ‘la bonne foi des compagnies particulières’ veel zal uitwerken betwijfel ik, vooral omdat verschillende inrichtingen reeds speculaties van dien aard in werking hebben gebracht en zich niet zullen ontzien hun stelsel eenvoudig wat uit te breiden. Zoo b.v. is 't hier ter stede niet ongewoon dat ondernemers van publieke vermakelijkheden hunne programma's gratis laten leveren door drukkers, wien zij 't recht afstaan op de keerzijde advertentiën te plaatsen, eene handigheid die ik niet voor oorspronkelijk Hollandsch zou durven toejuichen. Het Paleis van Volksvlijt alhier doet dat sedert jaren reeds en laat zich, naar mij meermalen verzekerd werd, door zijn drukkers nog een flinke som bovendien uitkeeren voor het afgestane recht tot uitdeeling der programmen. Ik weet zeker dat aan de directie van ‘Artis’ allang geleden voorstellen van dien aard gedaan zijn, doch dat zij er geen gebruik van wilde maken uit een dom begrip van ‘fatsoen’. In Magazijnen van Manufacturen, krijgt men dikwijls wat men koopt, in een papier gewikkeld, waarop advertentiën van dat magazijn staan. In Koffiehuizen en restauranten ontvangt men papieren servetjes, waarop eveneens annonces. De zucht tot annonceren is hier in de laatste jaren zeer sterk ontwikkeld en openbaart zich op allerlei wijzen! Intusschen is 't zeer wel mogelijk dat niettemin Uw plan als het verst strekkende, nog niet in iemands hersens gerezen is en daarom aanlokkelijk zal schijnen voor enkelen dien er groot voordeel in zien. Dat ik zeer wensch dat Uw plan bij Spoorweg-Maatsch. niet op administratieve moeielijkheden zal stuiten, hoop ik hartelijk, doch ik vrees wel dat zij de contrôle zeer zullen bezwaren.

[p. 166]

Gij ziet, mijn illusies zijn niet sterk gespannen, doch, al doet het mij leed dat ik Uwe verwachtingen niet kan deelen, toch blijf ik met U hopen dat er wat goeds voor U van komt en niets zou me meer verblijden dan te vernemen dat ik te pessimistisch ben geweest. Blijf dus het ijzer smeeden nu 't nog heet schijnt!

Dat Ge bundel VI zoo allerprettigst leesbaar maakt, dwingt mij U op nieuw te danken. Er zijn tal van allerliefst getekende scènes in, waarbij ik niet gering heb genoten, óok omdat mij daaruit bleek hoe veel beter Uwe tegenwoordige stemming is dan bij bundel IV. Jufvr. Laps is prachtig ontleed; pater Jansen subliem en in één woord: elke persoon allernatuurlijkst geteekend, zóo, dat iedereen voelt dat Ge die lieden tot in merg en been doorziet en meer dan iemand het talent hebt ze volmaakt naturgetreu te laten leven. Ik stel mij dan ook veel plezier van dezen bundel voor, al is 't dan ook dat de finantiëele baten eerst later zullen komen. Dat het geheel over niet langen tijd een mooi en goed rentegevend fonds voor mij zal worden, acht ik zeker. Wees daar gerust op.

Zou de Heer Roorda niet op te wekken zijn om stukjes te schrijven die als hoofartikelen in 't Nieuws konden figureren? Ik liet hem dat reeds vragen door Cremer (den novellen man), doch vernam nog niets naders. Had hij dáártoe lust, dan zou ik de Veer (die niet graag meer doet dan hij precies hoeft) wel bewegen ze op te nemen, mits ze niet al te veel tegen den geest van 't blad uitvielen, en in lossen aangenamen stijl geschreven waren. Die stukjes betaal ik graag met f10. - als ze voor ons bruikbaar zijn. Hij mag er gerust 2 à 3 per week leveren.

Wat Ge meent na Uw overlijden, zal ik zeker in acht nemen. Vertrouw daarop.

De Adv. zal ik morgen laten plaatsen. Zoodra de laatste aflev. uit is, ga ik Mill. Studⁿ nog eens geheel overlezen.

Crediteer mij svpl voor bijgaande f100. - en wees met Mimi hartelijk gegroet van

tt

GLF