Volledige werken. Deel 11. Brieven en dokumenten uit de jaren 1862-1866
(1977)– Multatuli–
Auteursrechtelijk beschermdIdeeën van Malletuli.Onder de malle Ideën, welke Multatuli ons van tijd tot tijd naar het hoofd werpt en waarmede wij de vrijheid namen steeds den spot te drijven, al wekken wij daardoor ook den toorn en gramschap op van den man, die zich een der grootste geniën waant van onze tijd, en geen gelegenheid ongebruikt laat om zijn gal uit te braken tegen ons weekblad, 't geen zoo stout was om aan die genialiteit te twijfelen, behoort er een, al te dol om er de aandacht niet op te vestigen. Multatuli wil een nieuw dagblad uitgeven. Nu van die dwazen zijn er meer, - daarvan droomen in den regel alle politieke tinnegieters en verongelukte geniën... Maar tot de oprigting van een dagblad is geld noodig. En tusschen geld en Multatuli bestaat een afscheiding als tusschen water en vuur... Multatuli heeft geen geld, - en bedriegen wij ons niet dan zou 't hem zeer moeijelijk vallen, dat van aandeelhouders te bekomen, want zoo er al lieden zijn die Multatuli's Ideën op prijs stellen op zijn administratieve bekwaamheden is het vertrouwen nul, - van zijn finantieel beheer... | |
[pagina 455]
| |
Maar kom, wie denkt er aan ordenlijk finantieel beheer bij een genie? En toch voor een Courant moet er geld, veel geld wezen - en hiervan doordrongen, is Multatuli gekomen op het denkbeeld, om zijn tronie te exploiteeren. Toen wij dat nieuws vernamen, dachten wij eerst, dat hij zijn hersenkas aan de een of andere snijkamer verkocht had, om die na zijn dood te leveren en inmiddels met het provenu ons oude Handelsblad in de grond te boren. Maar wij bedrogen ons, Multatuli wil met zijn tronie, dat is met zijn portret speculeeren, gelijk de reizende acteurs en actrices, die ze ten hunnen profijte aan de kas der concerten of komediezalen laten verkoopen. Zoo wil nu Multatuli zijn portret uitgeven, waarvan elk exemplaar, voorzien van een eigenhandig geschreven spreuk uit een zijner werken zal voorzien wezen. Ge ziet, lezer, men kan niet gek worden als men wil... Nu zal een litographie-portret kosten f 10 - een photographieportret - schrik niet, mijn waarde - de bagatel van f 50. Als er nu maar liefhebbers zijn, dan is Multatuli uit den brand en onze periodieke pers kan juichen, want zij wordt verrijkt met een nieuw orgaan, door een genie geredigeerd. Multatuli schijnt echter bang te zijn voor misrekening, en dat is het wijste van al 't geen hij in deze zaak gedaan heeft. Hij schijnt begrepen te hebben, dat er niet dol veel gekken zullen zijn, die voor een tronie als de zijne f 50 over hebben en dus... moet men zijn geld maar te huis houden. Neen, lezer, dat niet; stuur uwe muntjens maar aan R.C. Meijer den uitgever van Multatuli; want het geld zal steeds in dank worden aangenomen, - en is de deelneming niet voldoende om een dagblad op te rigten, of wat ook mogelijk is, zijn de duiten reeds door de vingers gegleden, voor het zegel op de dagbladen is afgeschaft en aan de oprigting der nieuwe courant kan gedacht worden, dan zal Multatuli uwe deelneming beschouwen als een aalmoes, neen als een blijk van sympathie voor zijn persoon of ingenomenheid met zijn werk. 't Idée is waarlijk aardig, wij juichen het toe, ofschoon wij de vrijheid zullen nemen om onze duiten te huis te houden; want er zijn te midden van den barren winter ongelukkiger duivels, die wij kunnen te | |
[pagina 456]
| |
hulp komen en daarbij heeft de geheele historie toch wel iets van een fatsoendelijke bedelpartij, die ons in een genie al bitter slecht bevalt. Voor sommige lieden, b.v. voor den hr. Fuhri te 's Hage, hopen wij echter dat Multatuli een ruime oogst binnen hale; want wij twijfelen niet of die heeren zullen regt verheugd zijn om eens met de blinkende rijksdaalders van dien wonderman kennis te maken. |
|