Volledige werken. Deel 11. Brieven en dokumenten uit de jaren 1862-1866

[1 februari 1865
Circulaire inzake portret]

1 of 2 februari 1865

Circulaire van Multatuli inzake zijn portret. Enkel velletje papier, geheel bedrukt. (M.M.)

TER VERSPREIDING.

AAN DE LEZERS MIJNER IDEËN.

Weldra zal de Zegelwet worden afgeschaft. Ik wenste daarvan gebruik te maken, om, door het uitgeven van een Dagblad, meer algemeen ingang te verschaffen aan de denkbeelden welke, naar ik hoop, iets zullen bijdragen tot genezing van 't ‘Contagium dat er heerst in onzen staat.’

[p. 445]

Ik beroep mij hieromtrent op wat ik schreef, en aantoonde, in den Havelaar, in de Minnebrieven, in den Vrij-Arbeid, in de Ideën.

Om een Dagblad optezetten, heb ik geld nodig, en wel een aanzienlijke som. Het zou mij onmogelijk zijn, in een dagelijkse Courant te verdedigen wat ik voor waarheid houd, zonder zekere maat van onafhankelijkheid, en die onafhankelijkheid gaat verloren, als het finantiëel gedeelte van zodanige onderneming in handen is van geldschieters.

Zulke afhankelijkheid is een der hoofdoorzaken waardoor onze Couranten zijn... zo-als ze zijn.

Dagelijks ontvang ik brieven van belangstellende personen, die mij vragen op welke wijze men mij blijken geven kan, hetzij van sympathie met mijn moeielijk verleden, hetzij van belangstelling in mijn persoon en tegenwoordigen arbeid, hetzij van deelneming in mijn streven voor de toekomst.

Ziet-hier nu een antwoord op die vragen. Ik heb mijn portret laten vervaardigen, en verzoek U dat te kopen tegen hogen prijs. De som die ik zal nodig hebben om te geraken tot betrekkelijke onafhankelijkheid, is groot; vooral daar ik sedert jaren gebukt ga onder allerlei moeielijkheden, die niet kunnen worden weggenomen door mijn aandeel in de opbrengst der Ideën, al is dan ook, voor Holland, de opgang van mijn geschrijf buitengewoon.

Ik zal elk Exemplaar mijner portretten tekenen met een spreuk of 'n gezegde uit mijn werken; wie dus ongaarne een te hogen prijs betaalt voor mijn afbeeldsel, betale die voor mijn autograaf. Of liever, men beschouwe z'n uitgaaf als een bijdrage tot de betrekkelijke onafhankelijkheid, waartoe ik langs dezen weg geraken wil.

Wie, om een der genoemde redenen, een portret van mij verlangt, wordt uitgenodigd, in postwissel of aangetekenden brief, tien of vijftig Gulden te zenden aan mijnen Uitgever, de firma R.C. MEIJER, Kalverstraat 246, amsterdam.

Voor tien Gulden zal een steendruk-exemplaar worden gezonden; voor vijftig, een photografie, beiden goed uitgevoerd. (door mitkiewicz te Brussel.)

Ik voel mij verpligt hier uitdrukkelijk te verklaren, dat ik mij niet

[p. 446]

kan verbinden tot het uitvoeren van mijn plan, als ik daartoe niet wordt instaat gesteld door vrij algeméne deelname. Zonder volkomen onafhankelijkheid - en wat rust! - kan ik geen Courant uitgeven. De welwillende bestellers van mijn portret zouden in dat geval hun uitgaaf moeten beschouwen als een blijk van sympathie voor mijn persoon, of van enige ingenomenheid met mijn werk.

En - in verband met ontstentenis van behoorlijke wetten tegen namaak - ik verzoek ieder geen portretten van mij te kopen waarop mijn handschrift niet staat.

Duur?... Och, aan niemand kan deze zaak zo-veel kosten, als ze mij kost!

MULTATULI.