Volledige werken. Deel 11. Brieven en dokumenten uit de jaren 1862-1866

[3 juli 1864
Brief van Multatuli aan Mimi]

* 3-5 juli 1864

Brief van Multatuli aan Mimi. Afschrift-Mimi, folio 12-13. (M.M.)

minister van kolonien: Isaäc Dignus Fransen van de Putte (geb. 1822).

Zaturdag 1 uur.

Myn brief is op de post, en nu thuis komende vind ik de timmerlui op myn zolder. 't Is uit bestwil om hem bewoonbaar te maken. ik zal er goed kunnen zitten, maar op dit oogenblik word ik weggetimmerd.

Zondag morgen 10 uur.

Vandaag hoop ik een beetje rust te hebben, omdat het Zondag is. Er wordt hier overal getimmerd, gemetseld, geschilderd.

... Ik heb zoo'n hoofdpyn en geen lust in schryven. Ik heb wat veel geleden den laatsten tyd dat is het. Het komt weer by, dat is altyd zoo.

Maandag 4 July.

Mevr. d'Abl. doet wat ze kan. Ze wil gedurig myn zolder opknappen, maar ik wou alles maar zoo laten. Ik zit hier zeer goed, en ik denk dat ik hier prettig zal werken en veel uitvoeren. Als ik werken kan, kan ik onbegrypelyk veel bereiken, dat zal je zien. Niet te kunnen werken is eigenlyk myn eenige klagt. En als 't kan, ben ik opgeruimd ook.

Om wat gêne te verminderen heb ik doorgedreven dat ik in een restaurant eet. Dat doe ik om 100 redenen liever. Van middag ben ik al begonnen.

[p. 344]

Dinsdag 5 Juli.

't Is een parti pris in Holland om my te ignoreeren. Je hebt nu pas myn Vry-arbeid gelezen. De uit Indie terugkeerende heer Stieltjes zegt in een werk over de spoorwegen waar hy den zoogen. Vry arbeid aan haalt:

‘Daar natuurlyk iedereen de beide stukjes van Multatuli over Vryen arbeid gelezen heeft, zal 't niet noodig zyn verder over dit punt uittewyden. Myns inziens is daarin de zaak zoo duidelyk uiteengezet dat zy geen verdere toelichting behoeft.’

Helaas! Holland heeft die duidelyke uiteenzetting beantwoord door een vry-arbeider (iemand die in 11 jaren 3 millioen heeft weten aftezuigen van den javaan!) aantenemen als minister van kolonien. Is 't niet verdrietig? Ze willen geen waarheid voor er magt achter ligt om te dwingen.

Straks moet ik uit naar een lezing van Salvador. O, een gemeen idee moet je volstrekt niet van hem hebben. Hy is juist zeer (al te) fatsoenlyk. Maar vervelend is hy wel. Die lezing van van avond gaat in zekeren zin my aan. Salvador wil spreken over den politieken toestand en de mensen wyzen op Multatuli's derde party. Den laatsten tyd heb ik veel met Salvador te doen gehad. Brieven met betuigingen van sympathie - o - nooit zoo van een man. Maar daarby blyft het. Ik heb 'm gezegd dat ik misselyk was van sympathie. Hij is toch geloof ik eerlyk, maar zyn intelligentie valt op 't kleine. Als ik hem bewegen kon tot wat ruimer blik, ware hy te gebruiken. Nu vrees ik van niet.