Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[1 april 1856
Brief van de Regent aan Dekker betreffende de grassnijders]

1 april 1856

Maleise brief van de Regent van Lebak aan Dekker. Dubbel vel folio, waarvan drie bladzijden beschreven. (M.M.) Vertaling.

Aan de heer Kontroleur van Bantam-Kidoel

die verblijf houdt te Rangasbetoeng.

Zo-even heeft de heer kontroleur mij gevraagd: Heeft de radèn adipatti grieven jegens de heer Assistent-Resident of niet, leeft u met hem in goede verhouding of niet?

Wat dit betreft: ik heb geen grief tegen de heer Assistent-Resident, omdat de heer Assistent-Resident volstrekt niets verkeerds verricht heeft jegens mij, waardoor ik een grief zou kunnen heb-

[p. 596]

ben of boos zou kunnen zijn. Behalve dan dat ik op de 18e februari order had gegeven aan de demangs van Lebak, Sadjira en Paroengkoedjang, dat zij mensen naar de hoofdplaats moesten zenden voor het schoonmaken van hun aandeel, ten zuiden van de aloen-aloen en ten noorden van de regentswoning... Tegenwoordig behoort dat stuk tot de kaboepaten, want dat was reeds zo ten tijde van de heer Assistent-Resident Bekking, verdeeld over drie demang-afdelingen; inderdaad hadden op 20 februari die demangs ook al volk gezonden en waren deze mensen die morgen reeds verzameld en met hen allen begonnen het gras te snijden, toen de heer Assistent-Resident mij vroeg: Waarom zijn er zoveel mensen aan het gras-snijden ten zuiden van de aloen-aloen, wie heeft daartoe order gegeven zonder permissie? Waarop ik regent, bekend heb, dat het op mijn order was en dat ik niet vooraf permissie had gevraagd aan de heer adsistent-resident omdat dit gewoonlijk altijd zo gebeurde sedert de tijd van de heer Assistent-Resident Bekking. Later op dezelfde dag, na de seba was de heer kontroleur met de heer Assistent-Resident en zei tegen mij: Die mensen van Lebak, Sadjira en Paroengkoedjang, die nu alang-alang snijden, moeten naar huis gezonden worden, - waarop ik zei: Hoe nu? het is nu haast de moeite niet waard, die mensen zijn hier nu al verzameld; als het mag, laat hen dat snijwerk dan afmaken, - waarop de heer Assistent-Resident zei: Dat mag niet, ze moeten naar huis gezonden worden. Daarop ben ik naar huis gegaan en die mensen zijn door mij en door de heer kontroleur naar huis gezonden; desondanks had ik geen grief, want weliswaar was dit al gewoonte onder vroegere Assistent-Residenten, maar het was slechts vrijwillig dienstbetoon en stond niet vermeld in een staat of reglement betreffende de herendiensten. Alleen was ik beschaamd ten opzichte van de hoofden, maar ik zweeg, - doch het is waar dat ik het gevoel had dat de heer adsistent-resident boos op mij was... Wat betreft het in goede verhouding leven met de heer Assistent-Resident of niet, daaromtrent kan ik werkelijk nog niets zeggen, omdat de heer Assistent-Resident nog geen orders heeft gegeven aan mij boepatti of aan de hoofden, betreffende het werk of het bestuur van de afdeling.

Verder is het ook waar, dat ik maar heel zelden in de woning

[p. 597]

van de heer Assistent-Resident kom, omdat de heer Assistent-Resident nooit in mijn woning komt, zodat ik niet bij de heer Assistent-Resident aan huis durf komen als het niet voor het werk is, ook omdat ik nog niet weet wat de verlangens zijn van de heer Assistent-Resident of hoe zijn aard is.

Voorts is, op dinsdag 26 februari, de edele heer Resident bij mij aan huis gekomen en heeft mij gevraagd: Leeft de radèn adipatti in goede verhouding met de heer Assistent-Resident of niet, hoe is het, hebt u een grief jegens de Assistent-Resident of niet?... waarop ik ten overstaan van de edele heer Resident heb geantwoord: Over de goede verstandhouding mag ik nog niets zeggen, omdat de heer Assistent-Resident nog geen enkele order heeft gegeven betreffende het werk of het beheer van de afdeling, hetzij aan mij hetzij aan de hoofden.

Wat betreft grief, ik heb geen grief, omdat de heer Assistent-Resident volstrekt niets verkeerds jegens mij verricht heeft, behalve dat ik reeds order had gegeven om mensen te verzamelen voor het schoonmaken van de hoofdplaats, zoals hierboven reeds gezegd werd, dat die mensen reeds verzameld waren en dat de order van de heer Assistent-Resident toen was hen naar huis te zenden, zodat ik boepatti mij beschaamd gevoeld heb ten opzichte van mijn hoofden; desondanks heb ik het toch niet in mijn hart bewaard; zolang ik werkzaam was bij het hoge Gouvernement, in welks dienst ik nu reeds 42 jaar ben, heb ik nog nooit met iemand gekibbeld of gevochten, te meer niet met heren (chefs); mijn aard is zo, dat wanneer iemand mij graag mag, ik dit met graagte aanneem, met alle vreugde, maar wanneer men niet goed tegen mij is, dan zwijg ik, dan kan ik daar niet tegen op; zo was altijd mijn aard; zo heb ik het ook gezegd ten overstaan van de edele heer Resident, zo is de toedracht...

Rangkasbetoeng 1 april 1856.

Karta Natta Negara