Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[p. 475]

[5 februari 1856
Aantekeningen van Dekker in zijn Memoriaal]

5 februari 1856, en later

Aantekeningen van Dekker in zijn Memoriaal. (M.M.)

De nummers 53, 54, 60-69 zijn met potlood geschreven. Sommige woorden zijn nauwelijks leesbaar. De nrs. 70-71, in zwarte en blauwe inkt, zijn waarschijnlijk later genoteerd, wellicht in maart.

51	5 febr. Cassave geplant door de 91 menschen die op de negorij werken: Snijden. de knollen onder die menschen verdeelen. de stekken uitplanten in het distr. wanong goenoeng. waar minder gaga's zijn dan elders, en waar dus door de droogte gebrek aan rijst komen zal. - Grond ploegen en een maand braak. Vervolgens op nieuw planten. (blz. 62)
52	Staat Heeredienst 1855 Is de ingediende bij het Kultuurverslag cf.? Bewaking kaneel lootjes... Waarom? Poststations? Oppassers? enz.
53	2 mantries regent f 162.20 waarvoor? behooren te werken onder den Kliwon in de negorij.
54	Poendoetan levering in natura van rijst, kippen &c bij buitengew: gelegenheden
55.	Opgave Kliwon 40 Djangol. hebben gedeeltelijk betaalde koeliediensten verrigt, - gedeeltelijk in de negorij gewerkt. - schoonmaken Dandar. 800 klappers geplant. in de negorij. paggers & wegen schoon gehouden geene andere onder den kliwon Streng gevraagd. wie let op de Kemits, verwisselen &c -

Demang

Gaan alle Kemits 'S morgens naar huis?

Neen van de Hoofden niet

en van de Europeanen? Die blijven wel eens werken tegen betaling omdat hun huis te ver is.

Hoe krijgen de kemits bij de hoofden eten

Sommigen brengen mede van huis.-

En de anderen?

Zij worden gevoed door de hoofden.

Door allen?

Ik geloof ja. Ik doe het

[p. 476]

(blz. 63)

nog 7 menschen voor het oppassen van zeven gladak paarden (dit zijn niet de wagenpaarden die onder den Demang staan)

Hoeveel werken in het fort van Uw lieden? Geen?

Wie waren de 65 menschen dien ik zoo even Danda heb uitgedeeld?

mijne djangals - 40

de overige van den Pattie (?)

Wat is Djangal?

Lieden die in de negorij werken en koeliedienst verrigten.

Wat is Pantjen?

Suppletievolk om de Djangals in de negorij te helpen doch niet voor koelidienst

Als dus de negorij in orde was zouden de pantjens vervallen?

Ja, doch nu nog in lang niet -

Onder wien werken Uwe Djangals?

Onder lieden die in mijne dienst staan. (niet Companie)

En de Pantjens van den Pattie?

Onder oppassers van den Pattie.

Wie heeft het opzigt over de negorij de pattie of de Demang?

De Demang.

Pattie.

Hoeveel kemits hebt ge?

twintig

Werken die over dag bij u.

Ja

Geeft gij ze te eten &c Ja.

Doen zulks alle hoofden, die kemits hebben?

Ja, als de bekel der kemits op is. (voorraad)

Hoeveel menschen hebt gij bovendien te Rangkas Betoeng?

Zie verder de geschreven vragen

(blz. 64)

56.	brug te R.B. over de rivier
57.	Bij misdaden dadelijk kennis geven aan de policie om niet alleen te weten wat ontdekt maar wat begaan is.
58	Mag het P.V. voorl. Onderz voor af in rondlezing?
59	A heeft begaan een misdaad die vermoedelijk gestraft zal worden met vier jaar.

[p. 477]

	tegelijk blijkt dat hij eene misdaad begaan heeft van bijv: zeven jaar. Worden die zaken tegelijk behandeld dan krijgt hij het hoogste alleen. behandeld men ze afzonderlijk dan krijgt hij 1. 4 jaar 2. 6 jaar 3. zooveel meer omdat het de 2e maal is
60	nieuwe oppassers mahat (rahja)
61	welke personen krijgen rijst van de bevolking
62.	Kapitengangs of Djajakentas onbezoldigde policie dienaren vervallen
63	rivier vaart handel policie op de rivieren
64	metselsteenen & kalk

(blz. 65)

65	Djatie aanplant
66	Klapper aanplant
67	Dandar aanplant
67	Djagong aanplant
68	Kaneel brief Diard
69	Gewoon Onderhoud
70	L'art de l'ecrivain s'acquiert la plume à la main, comme l'art de la natation s'apprends dans l'eau, aux risques et périls du débutant; si longtemps qu'on retarde la première experience, il n'en faut pas moins débuter par des efforts plus ou moins pénibles, plus ou moins bornés.
71	Oeuvres de napoleon III Librairie d'Amyot L.N. Les revolutions executées par un chef, tournent entierement au bénéfice des masses, attendu que pour reussir et durer, ce chef doit suivre la tendance nationale et reste fidèle aux intérets qui l'ont fait triompher. Au contraire, les revolutions faites par les masses ne profitent qu'au chef; le peuple croit son oeuvre finie le lendemain de la victoire; il est dans sa nature de tomber dans un état de quiétude dès que la lutte est terminée. L.N. Nous dirons qu'un Gouvernement doit aujourdhui

[p. 478]

puiser la force morale dans un principe, et la force physique dans une organisation

(blz. 66)

L.N. Marchez à la tête des idées de votre siècle ces idées vous suivent et vous soutiennent

Marchez à leur suite, elles vous entraînent

Marchez contre elles, elles vous renversent.

L.N. C'est un vice radical de la constitution de la france sous Louis Philippe que l'opinion politique d'un homme était tout, la valeur intrinsèque, ses talens spéciaux rien. Le meilleur organisateur d'armée, par exemple, pouvait devoir sa chûte ministerielle au rejet d'une loi sur les sucres, - et l'homme d'état qui avait conçu le plus beau plan pour l'amélioration de l'agriculture et de l'industrie, se voyait contraint de se retirer parceque les chambres rejetaient un projet pour la recrutement de l'armée. Ce systême est non seulement illogique et absurde mais il mène profondément la prospérité de la france.

LN Les despotes qui gouvernent par le sabre et qui n'ont d'autres lois que leurs caprices, ne degradent pas nécessairement un peuple; ils oppriment mais ils ne demoralisent pas. - Les Gouvernements faciles au contraire qui sous le marque de la liberté

(blz. 67; bovenste regel onleesbaar)

sont reduits à corrompre ceux qu'ils voudraient pouvoir écraser, injustes envers les faibles, humbles envers les puissants, ces gouvernements conduisent à la dissolutions même de la société car ils endorment par leurs promesses, tandis que le gouvernement de sabre éveille par le martyre... Pour assurer l'indépendance nationale il faut que le gouvernement soit fort, et pour être fort il faut qu'il ait la confiance du peuple. Ce n'est qu'a cette condition qu'une armée nombreuse et bien disciplinée peut être maintenue sans caciter le reproche de tyrannie.

(Dublin University, magazine nous nous rallions sans reserve à ces maximes).

[p. 479]

L.N. La lacheté ne profite jamais.

Napoleon I. Dans tout ce qu'on entreprend, il faut donner les deux tiers à la raison et l'autre tiers au hasard. Augmentez la première fraction vous serez pusillanime, augmentez la seconde, vous serez téméraire.-

regeer zóó, dat elk feitelijk verzet den dood verdient

DD

E. Glaser