Volledige werken. Deel 8. Brieven en dokumenten uit de jaren 1820-1846

[p. 457]

Krawang
1845

[p. 459]

Tine's familie

De drie freules Van Wijnbergen: Everdina Huberta (geboren 1819), Henriëtte Marie (geboren 1822) en Sophia Louise (geboren 1823) hadden op zeer jonge leeftijd, namelijk enkele dagen na de geboorte van Sophia, hun moeder, Maria Arnolda Fischer, verloren. Enige jaren later stierf ook hun vader, Carel Fredrik Jan Pieter Baron van Wijnbergen. Hun grootmoeder, Everdina van Wijnbergen-Kleijnhoff, wier echtgenoot Willem Lodewijk van Wijnbergen, na een fraaie militaire carrière in 1815 in de slag bij Quatrebras gesneuveld was, nam met haar twee ongehuwd gebleven dochters, Everdina en Wilhelmina Carolina van Wijnbergen, de zorg voor de drie jonge wezen op zich.

De familie Van Wijnbergen was verarmd, naar men destijds meende door de schuld van de overgrootvader Lambert Floris van Wijnbergen. Ook de familie van Tine's grootmoeder, Kleijnhoff, en die van Tine's moeder, Fischer - ofschoon beide in vroegere jaren bemiddeld - hadden geen vermogen meer, behalve in een andere tak. De familiekring van Tine en haar zusters zou zich vrijwel tot haar grootmoeder en haar beide tantes beperkt hebben, indien zij geen liefde en gastvrijheid hadden ondervonden van verscheidene leden van het ruimer gefortuneerde en bijzonder talrijke geslacht Van der Hucht, met wie de freules Van Wijnbergen in de vijfde en zesde graad verwant waren.

De zuster van Tine's grootvader, Carolina Frederika van Wijnbergen (geboren 1771), was gehuwd met Albertus van der Hucht. Uit dit huwelijk waren talrijke kinderen geboren, neven en nichten dus van Tine's vader. De volgende van hen zijn in het leven van Tine en haar zusters van belang geweest:

Anna Jacoba van der Hucht (geboren 1795), gehuwd met Johannes Kerkhoven (geboren 1783), wonende op het buitengoed Hunderen nabij Twello;

[p. 460]

Jan Pieter van der Hucht (geboren 1797), gehuwd met Johanna Constantia Wilhelmina Lulofs (geboren 1796), wonende te Amsterdam;

Clara Henriëtte van der Hucht, (geboren 1800), gehuwd met Theodorus Johannes Kerkhoven (geboren 1789), wonende te Amsterdam;

Alexandrina Albertina van der Hucht (geboren 1802), gehuwd met Pieter Holle (geboren 1804);

Johanna Gerardina van der Hucht (geboren 1804), gehuwd met Dr. Cornelis Pen, arts te Loenen aan de Vecht;

en Guillaume Louis Jacques van der Hucht, genaamd Willem (geboren 1812), gehuwd met Sara Johanna Pen, een zuster van Dr. Cornelis Pen (geboren 1811), wonende te Amsterdam.

Bij de leden van deze familie Van der Hucht bestond een ongewoon grote belangstelling voor Nederlands-Indië, en speciaal voor Java. Men was ervan overtuigd dat Nederlandse kolonisatie aldaar om verschillende reden gewenst zou zijn. In 1843 vertrokken Pieter Holle en zijn vrouw Alexandrina Albertina van der Hucht met een familiegroep van tegen de dertig personen naar Java. Hij werd daar administrateur op het landgoed Bolang; maar al in 1844 kwam hij te overlijden.

Eveneens in 1843 vertrok Willem van der Hucht met zijn vrouw Sara Johanna Pen en hun drie zeer jonge dochtertjes naar Java; hij nam te Parakan Salak de exploitatie van een half theeland op zich. Zakelijk gezien werd de reis een succes, in persoonlijk opzicht een tragedie: in 1844-1845 overleden kort na elkaar zijn vrouw en twee van zijn kinderen. Alleen het oudste dochtertje bleef in leven.

Jan Pieter van der Hucht publiceerde in 1844 een ‘Betoog tot aanprijzing eener Kolonisatie van Nederlanders naar Java’, en later nog een ‘Beantwoording van tegen hetzelve gemaakte bedenkingen’. In 1845, nadat men bericht had ontvangen over de eerste, gunstige ervaringen van Willem van der Hucht, bracht Jan zijn plan zelf in praktijk door met zijn hele gezin van vrouw en acht kinderen, benevens het gezin van zijn zwager Dr. Pen met vrouw en drie kinderen, en bovendien nog de drie onder zijn hoede genomen freules Van Wijnbergen naar Java te gaan, om daar de andere helft van het theeland Parakan Salak te gaan exploiteren.

[p. 461]

Behalve met de families Van der Hucht, Holle en Pen, was Tine ook nog verwant met de familie Van Heijst, doordat de tweelingzuster van haar grootmoeder, namelijk Adriana Kleijnhoff, uit haar huwelijk met Mr. Willem Carel Graevestein een dochter had: Adriana Graevestein (geboren 1797) die in 1820 huwde met Hendrik Paulus van Heijst (1788-1831). Hun zoon, Frans Marinus van Heijst (geboren 7 januari 1824 te Culemborg) woonde in de jaren 1843-1845 te Banjermassing, Borneo, en was in 1845 tijdelijk te Batavia, waar hij het blijkbaar is geweest die Eduard Douwes Dekker in contact heeft gebracht met Willem van der Hucht, die een volle neef was van zijn vader.

Gezien deze structuur van de familie Van der Hucht is het wel duidelijk, dat Tine en haar zusters omstreeks 1845 op Java talrijke ‘neven en nichten’ hadden, op wier Indische gastvrijheid men eventueel wel voor een beperkte tijd kon rekenen - maar ook, dat hun toekomst in direkte zin afhankelijk was van het succes der kolonisatie-plannen van Jan van der Hucht, in wiens geleide zij naar Indië waren gegaan.

Met al deze personen kwam Dekker, door zijn verloving met Tine, in betrekking te staan; hun namen vindt men voor en na in de brieven die hij in deze maanden schreef - brieven, die voor het overige een onovertrefbaar beeld geven van zijn persoonlijkheid, en van de kleinsteedse atmosfeer te Poerwakarta, de hoofdplaats van de assistent-residentie Krawang. Enkele verdere gegevens dienaangaande vindt men in aantekeningen van Mimi, gedateerd 14 december 1872 en 16 november 1876.

De bevolking van de residentie Krawang wordt omstreeks 1840 geschat op 31.500 zielen; het aantal ‘Europese inwoners’ aldaar, vermeld in de ‘Almanak en Naamregister van Nederlansch Indië voor het jaar 1845’, is 64.

G.S.

[p. 462-463]

Deze genealogische staat geeft de toestand weer omstreeks 1845. Bewijsstukken worden voor zoveel nodig vermeld of afgedrukt in de biografische aantekeningen aan het einde van dit boek.