Volledige werken. Deel 8. Brieven en dokumenten uit de jaren 1820-1846

[10 december 1844
Missive van de Dir.-Gen. van Financiën aan de G.-G. met bijgevoegd rekest van Dekker van 9 november]

* 10 december 1844

Missive van de Directeur-Generaal van Financiën aan de Gouverneur-Generaal, met daarbij het rekest van Dekker, gedateerd 9 november. (Bescheiden 1900, blz. 46)

De brief van 13 oktober met de bijlagen, is niet teruggevonden. Het bijgevoegde certificaat was uiteraard de door Michiels afgekeurde verklaring, welke door Diepenhorst op 2 september 1843 verstrekt was.

No. 29.

Bijlagen, Diverse.

Batavia, den 10en December 1844.

Aan Zijne Excellentie den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië.

Als een gevolg der bij art. 2 van 's Gouvernements Besluit ddo. 23e October jl. No. 5 op de Algemeene Rekenkamer verleende aanschrijving, is de gesuspendeerde Kontroleur der 2e klasse ter Sumatra's Westkust E. Douwes Dekker, als gewezen kashouder te Natal, bij besluit van dat kollegie ddo 29 October jl. No. 44 belast geworden met eene som van f 2106 koper, uitmakende het verschil tusschen het bedrag van eenen door hem op den 3en Mei 1843 aan den Geëmploijeerde van de Factorij der Nederlandsche Handelmaatschappij aldaar afgegeven, en bij 's lands kas te Aijer-Bangies uitbetaalden wissel groot f 8931.92 en het bedrag van f6825.92 voor dien wissel bij de kas te Natal in ontvangst genomen.

Hierop is de ambtenaar Dekker dezerzijds aangeschreven, zijne schuld bij 's lands kas af te dragen, dan wel, indien daartegen bij hem bedenkingen mogten bestaan, alsdan te handelen overeenkomstig de bepalingen, vervat bij het staatsblad van 1831 No. 71. Nadat de ambtenaar Dekker mij bereids bij het nevengaand schrijven ddo. 13 October jl. en bijlagen, met de omstandighe-

[p. 432]

den, waarin hij te Sumatra heeft verkeerd, had bekend gemaakt, ontving ik naar aanleiding van bovenstaande aanschrijving tot storting van de som ad f2106 van hem den bijgaanden brief ddo. 9 November jl. en het daarbij gevoegd aan Uwe Excellentie gerigt rekest en bijlaag, waarin door hem de onderwerpelijke schuld van f2106 koper wordt erkend en voorts verzoek doet,

a.	tot opheffing zijner suspensie ter zake van ontrouwe Administratie,
b.	dat hem van af het tijdstip dier suspensie worde toegekend zoodanig wachtgeld of onderstand, als Uwe Excellentie zal behagen,
c.	dat het hem competerend tractement over de maanden September, October, November en December 1843, alsmede het bedrag van het hem toe te leggen wachtgeld of onderstand over den sedert dien tijd verloopen termijn, moge worden verrekend met den ten zijnen laste gebrachten post van f2106 koper,
d.	hem te willen stellen in het genot van wachtgeld,
e.	dat bij voorkomende gelegenheid tot plaatsing op hem moge worden gelet.

Eene nadere omschrijving van het met Dekker te Sumatra voorgevallene, acht ik hierbij overbodig, vermits zulks alleen eene herhaling zoude zijn van hetgeen bij het Gouvernement reeds volkomen bekend is, blijkens de besluiten van 24 October 1843 No. 4 en 23 October 1844 No. 5.

Hoezeer Dekker wat zijne administratie te Natal betreft, welligt niet geheel van verzuim of achteloosheid is vrij te pleiten, zoo geloof ik echter, dat zulks alleen aan jeugdige overijling en aan onbekendheid met al het gewigt van het voeren eener geldelijke administratie, doch geenzins aan andere voor hem vernederende redenen moet worden toegeschreven, en acht ik de ongelukkige positie, waarin hij tot dusver verkeerd heeft, als eene meer dan voldoende straf voor de verkeerdheden door hem begaan, als hebbende hij te Padang maanden lang, als eenen verworpeling met armoede en gebrek te kampen gehad; terwijl hij sedert zijne aankomst te Batavia van alle middelen van bestaan ontbloot, afhankelijk is geweest en nog is van de welwillendheid van anderen, bijzonder van hem, aan wien hij eene schuilplaats en tijdelijk onderhoud te danken heeft.

[p. 433]

Uit een met Dekker gehouden mondgesprek is het mij gebleken dat alleen wanhoop en de gedachte dat door erkenning van schuld zijne suspensie zal worden opgeheven en hij daardoor in het genot zal komen van eenigen onderstand, ten einde in zijne nooddruft te kunnen voorzien, de redenen zijn, dat hij bij het onderwerpelijk aan Uwe Excellentie gerigt rekest ten zijnen laste neemt, de bovengenoemde bij 's lands kas te Natal te min in ontvangst genomene som van f2106 koper; als hebbende hij mij verklaard, dat zich dat abuis nader zal moeten ophelderen; doch dat hij intusschen de schuld op zich neemt en mitsdien het belastingsbesluit der Algemeene Rekenkamer als juist beschouwende en als zoodanig eerbiedigende, hij geen gebruik zal maken van de hem verleende bevoegdheid bij art. 49 van het Staatsblad van 1831 No. 71; vermits naar zijn oordeel een beroep op de kommissie van revisie, in de gegevene omstandigheden tot niets zoude leiden.

Het vorenstaande gevoegd bij de motieven, door den adressant ten rekeste aangevoerd en de meer dan voldoende straf, door hem nu reeds sedert 15 maanden ondergaan, leveren naar mijn inzien, in verband tot het Besluit ddo. 23 October jl. No. 5, wel termen op tot eene opheffing van des adresssants suspensie onder toekenning van eenen onderstand of wachtgeld.

Blijkens het hierbij gevoegd besluit van den Gouverneur van Sumatra's Westkust ddo. 22 Julij 1843 No. 1504, is de ambtenaar Douwes Dekker ter beschikking gesteld van den Resident der Padangsche Bovenlanden, onder de bij art. 4 van hetzelve omschrevene voorwaarde namelijk: om onder genot van half tractement te Natal na de overgave zijner betrekking daar te verblijven tot het behoorlijk bijwerken zijner achterstallige administratie.

Hieraan is echter in zoover geen gevolg gegeven, dat Dekker, den achterstand reeds bijgewerkt hebbende, vóór de ontvangst van des Gouverneurs besluit, onmiddellijk na de overgave zijner administratie te Natal naar zijne nieuwe bestemming is vertrokken; terwijl de Gouverneur van Sumatra op dien achterstand, noch op de bepaling van half tractement in het zooeven vermeld besluit nader is teruggekomen.

Intusschen is Dekker eerst bij besluit van den Gouverneur van

[p. 434]

Sumatra's Westkust ddo. 8 Januarij jl. No. 27, hierbij overgelegd, gesuspendeerd, en aangezien hij, blijkens het bijgaand certificaat van ophouding van betaling, niet later dan tot ultimo Augustus 1843 te Sumatra tractement heeft genoten, zoo komt hem hetzelve in billijkheid nog te goed over de maanden September, October, November en December 1843, tegen de uitkeering waarvan te Padang, blijkens het bijgevoegd schrijven van den Assistent-Resident aldaar ddo. 20 December 1843 No. 1706, alleen de bedenking bestond, dat het eerst overgelegd certificaat niet was opgemaakt overeenkomstig de bestaande bepalingen. Op grond van al het vorenstaande en van mijne eigene overtuiging, dat de adressant wezenlijk in kommervolle omstandigheden verkeert en zoo moreel als physiek veel heeft geleden, neem ik de vrijheid Uwer Excellentie in overweging te geven:

1e. de suspensie van den Kontroleur der 2e klasse te Sumatra's Westkust E. Douwes Dekker thans te Batavia aanwezig, op te heffen;

2e. autorisatie te verleenen tot uitbetaling van zijn tegoedhebbend tractement ad f 275 's maands over de maanden September, October, November en December 1843;

3e. denzelven van af de maand Januarij 1844 te stellen in het genot van een wachtgeld of onderstand, ten bedrage van het een derde gedeelte van dat tractement;

4e. te bepalen dat de som, welke den adressant bij eene gelijkluidende beschikking op art. 2 en 3 hierboven zal worden te goed gedaan, behoord te worden verrekend met de som van f2106 koper, door hem aan de Lande verschuldigd en eindelijk 5e. te bepalen dat hieruit voortvloeijende uitgaven zullen worden afgeschreven en geaffecteerd, overeenkomstig het bekend gestelde op bijgaanden staat.

De Directeur-Generaal van Financiën,

Ruloffs.