Brieven aan Frederik van Eeden

20

Dag, dag!¹³⁴ - 'T is 'n kranig stuk. Jammer, dat je er niet was, gisteren; je zou plezier hebben gehad; er waren veel menschen, en 't heeft, geloof ik, 'n enorme indruk gemaakt. M'n vrouw hoorde 'n dame zeggen, ‘dat ze nog nooit zoo iets moois had gehoord’. - De stilte was frappant, bij 't publiek. - Ja, 't is superieur. - Ik ben altijd blij, wanneer ik iets lees of zie, waarin de aarde wordt voorgesteld als iets meer dan als 'n bolvormige gelegenheid voor Jan om te vrijen naar Marietje, voor Marietje, om te vrijen met Hendrik, en voor alle drie om niets te kunnen en te kennen en te willen, dan machteloos pikeren over al die verschrikkelijk gewichtige konflikten en zielepijnen - Ja, 't is knap, de aanschouwelijkheid en et levende van de behandeling. Je moet alleen Royaards, wanneer je weer goed met 'm bent,¹³⁵ dringend vragen - maar zoodra je 't gevraagd hebt, ben je

134 Blijkens 't postboek ontvangen op maandag 28 oktober 1918.

135 Er waren voortdurend bisbilles tussen Royaards en Van Eeden. Mogelijk had Van Eeden Dèr Mouw verteld over wat hem op maandag 30 september wedervaren was. Blijkens Van Eedens dagboek maakte Royaards toen een scène: ‘Die was zelf absoluut onbeheerscht. Hij verzocht mij heen te gaan, toen ik een opmerking wilde maken. Maar daarteegen kwam ik toch in verzet, met al mijn deemoed.’

[p. 60]

misschien niet meer goed met 'm! - om beter te artikuleeren en iets minder hard te schreeuwen. Vooral z'n niet duidelijk artikuleeren geeft aan de harde stem - die overigens niet zou hinderen - iets grofs en proletigs, zoodat de trots van de Amsterdamsche koopman telkens verbastert en vergroft tot vulgair rumoerig blufferig lawaai. Ten minste hij had oogenblikken, waarin me dat hinderde. - Niet in 't laatste bedrijf; daar was hij prachtig. - Ja, dat is 'n mooie vondst van je, van Bijland als satan te laten optreden,¹³⁶ die et huilende volk wegjaagt; dat is 'n ontspanning, dat komische, even. Keurig. - Je bent 'n kranige man. - Kom maar gauw weer eens hier. Is 't jouw bedoeling, dat er choraalgezang wordt gehoord, wanneer Barbara¹³⁷ sterft? Of heeft de regie dat zoo gewild? - Is 't niet beter, dat Barbara zelf nazingt - gebrekkig en desnoods zwak - wat zij hoort? Hierover moeten we praten. - Dag! - Nu heb ik nog niet eens gezegd, dat wij, alle drie, je ‘bedanken voor 't plezier’. - Dag!

J.A.d.M.

136 De Amsterdamse koopman Arent van Bijlant treedt in het derde bedrijf op als satan.

137 Barbara, de vrouw van Cousaert, Schout van Haarlem.